Đề HSG cụm Yên Dũng Bắc Giang 2023

CỤM CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN YÊN DŨNG

NĂM HỌC 2023 – 2024

Môn: Ngữ văn 12

Thời gian làm bài: 150 phút

( mỗi ý 0.25 điểm)

+ Câu hỏi tu từ

+ Phép điệp cấu trúc

+ Kiểu cấu trúc phủ định để khẳng định

– Nhận xét giọng điệu: suy từ, trăn trở; chiêm nghiệm, triết lí

0.5

+ Điệp cấu trúc (hoặc điệp ngữ): những chiếc là chưa bao giờ…làm sao biết cảm giác…

+ Ẩn dụ kết hợp đối lập: Những chiếc lá ẩn dụ cho cuộc sống con người; mọc ra – sự khởi đầu, chạm đất – đích đến; ngày mưa – những khó khăn, thử thách;  tia nắng ấm – những thành quả, niềm hi vọng; úa vàng– sự từng trải, dấn thân qua một đời người từ lúc xanh non đến khi trưởng thành…

+ Câu hỏi tu từ: Làm sao biết…

* Tác dụng:

– Phép điệp

+ Làm cho đoạn thơ giàu nhịp điệu, vừa tha thiết, vừa đằm sâu.(0.25)

+ Nhấn mạnh những suy tư, trăn trở về hành trình sống của những chiếc lá cũng như hành trình sống của con người: sống là dấn thân, là trải nghiệm để nếm trải mọi dư vị của cuộc đời (0.5)

+ Thể hiện thái độ sống tích cực, niềm tin yêu cuộc sống và khát vọng dấn thân, trải nghiệm của nhà thơ (0.25)

– Ẩn dụ kết hợp đối lập, câu hỏi tu từ:

+ Làm cho đoạn thơ giàu hình ảnh, gợi cảm. (0.25)

+ Dùng hình thức phủ định những chiếc là chưa bao giờ …. làm sao biết cảm giác… để khẳng định về hành trình sống của những chiếc lá cũng như hành trình sống của con người: sống là dấn thân, là trải nghiệm để nếm trải mọi dư vị của cuộc đời: mọc ra để biết chạm đất, đi qua ngày mưa để thấy quý tia nắng ấm, úa vàng để biết cảm giác úa vàng không hề cay đắng (0.5)

+ Thể hiện thái độ sống tích cực, niềm tin yêu cuộc sống và khát vọng dấn thân, trải nghiệm của nhà thơ (0.25)

1.0

+  Rút ra bài học và lí giải, có thể nêu các bài học: sống có ý nghĩa, sống là trải nghiệm, sống là cống hiến; sống là chọn lựa…

1.0

1. Nghị luận xã hội

– Làm một chiếc lá đúng nghĩa một chiếc lá: sống một cuộc sống trải nghiệm, dấn thân vào nắng mưa, giông bão, thử thách của  cuộc đời để khẳng định ý nghĩa, giá trị của bản thân.

– Làm một chiếc lá không có gì để nhớ: sống một cuộc sống tẻ nhạt, vô vị, không để lại dấu ấn cho đời

Như vậy, câu hỏi thực chất là sự thức tỉnh về lẽ sống cao đẹp: sống có ý nghĩa

+ Làm thế nào để sống đúng nghĩa một chiếc lá?

       (Kết hợp lí lẽ và dẫn chứng phù hợp với từng luận điểm)

(0.75)

Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài kết luận được vấn đề.

0.5

+ Cá tính: nét riêng, độc đáo của người nghệ sĩ, phân biệt người này với người khác.

+ Tiếng nói riêng, giọng điệu riêng: dấu ấn riêng trong sáng tác thể hiện cá tính sáng tạo và phong cách nghệ thuật của nhà văn, nhà thơ – cái không lặp lại ở người khác và không lặp lại chính mình

-> Ý kiến khẳng định: Nếu nhà văn không có cá tính sáng tạo, phong cách nghệ thuật riêng thì giống như một sự tự sát, có nghĩa là tác phẩm của anh sẽ chết, không để lại giá trị cho cuộc đời.

-> Ý kiến nhấn mạnh vai trò của cá tính sáng tạo và phong cách nghệ thuật độc đáo, khẳng định tư chất nghệ sĩ của nhà văn, nhà thơ

–  Xuất phát từ đặc trưng của sáng tạo nghệ thuật, trong đó có văn chương: Bản chất của lao động nghệ thuật là sáng tạo. Nghệ thuật yêu cầu người nghệ sĩ phải có khuôn mặt riêng, tiếng nói riêng. Cá tính sáng tạo là tư chất vô cùng quan trọng, là tiêu chuẩn về sự sống còn của người nghệ sĩ. Vì vậy, người nghệ sĩ phải khẳng định tận độ bản sắc, cá tính và phong cách riêng của mình trong sáng tác.

– Xuất phát từ nhu cầu của bạn đọc: Bạn đọc đến với tác phẩm không phải để thấy dàn đồng ca, không còn nghe đâu là giọng điệu riêng của người nghệ sĩ.

(1.5)

– HS có thể chọn tác phẩm bất kì  và triển khai bài theo các cách khác nhau nhưng cần chỉ ra được những yêu cầu sau :

+ Nét riêng của nhà văn, nhà thơ trong thể hiện nội dung tác phẩm (cách nhìn mới, cách cảm thụ có tính chất khám phá)

+ Nét độc đáo trong nghệ thuật biểu hiện

+ Đánh giá ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm thông qua sự thể hiện cá tính sáng tạo và phong cách sáng tác

–  Bài học cho quá trình sáng tạo :

+ Với nhà văn: Cần nâng cao năng lực sáng tạo, mài sắc tư duy, có ý thức tìm tòi, khám phá. Nhưng để tác phẩm trở thành cái chung nhất của mọi người thì sự sáng tạo ấy không thể là sự cực đoan, lập dị, những tìm tòi khám phá không thể là cái dị biệt, xa lạ, khó hiểu.

+ Với người đọc: Độc giả khi tiếp nhận các tác phẩm nghệ thuật cần thâm nhập sâu vào thế giới nghệ thuật của tác giả, chủ động, tích cực khi tiếp nhận tác phẩm, phát hiện ra cái riêng của mỗi người, để khẳng định phong cách nghệ thuật tác giả và vị trí của tác phẩm.