Đề đọc hiểu Truyện ngắn Cỏ lau – Nguyễn Minh Châu

ĐỀ BÀI

ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

             […]“Chiếc Gát 63 mui bằng tôn gò quen thuộc đang đỗ cạnh biển chỉ đường ở ngã ba, chờ tôi lên.

            – Vù thôi chứ thủ trưởng?

            Cậu lái xe của đoàn giơ lên khoe với tôi một xâu cá nướng vừa đổi chác được trong bản đồng bào dân tộc. Tôi vừa cuốc bộ một chặng năm cây số, sung sướng quăng mình lên cái đệm lò xo mới thay của buồng lái.

            – Ngoài thị xã Quảng Trị giờ đông vui rồi chứ thủ trưởng?

            – Vui, vui lắm! – Tôi đáp qua quýt như người đánh trống lảng, quay về ngó qua tấm lưới mắt cáo. “Hàng” không nhiều lắm. Chất lưng lửng chưa đầy nửa thùng xe. Những bao nilông cái màu tím cái màu xanh đọt chuối mỗi chiếc đều buộc chữ thập bằng dây dù. Trên mặt mỗi bao có một tấm giấy ghi mấy dòng chữ thống nhất quy định và ngắn ngủi đến khắc nghiệt. Đấy là nội dung sẽ khắc lên những tấm bia.

Dấn sâu vào công việc này gần nửa năm nay tôi mới có dịp hiểu rằng chung quanh một nắm xương người chết trong chiến tranh có bao nhiêu chuyện. Vì thế mà kinh nghiệm dạy cho chúng tôi cần phải bao phủ lên nó thật nhiều làn hương khói của thiêng liêng. Tôi nhẩm đếm số bao nilông, không khỏi lắc đầu ghê sợ với những cánh đồng cỏ lau. Đang nằm ngủ im sau lưng tôi là những đồng chí mình mà chúng tôi phải mở không biết bao nhiêu chiến dịch vật lộn với cỏ lau trong núi Đợi mới giành lại được. Tất nhên chúng tôi còn phải đào bới thêm một thời gian nữa ở đấy  nhưng cả tháng qua, một tiểu đoàn của tôi đã gần như sa lầy trong những rừng lau và các dãy núi đá. Cỏ lau đã nhanh chóng xoá đi mọi dấu vết đã được đánh dấu trên các tấm sơ đồ mộ chí, nó lại còn đánh lừa chúng tôi, mọi công việc đào bới rất nhọc công theo sơ đồ có khi chẳng tìm thấy được gì.

             […] Chúng tôi phóng đi trên con đường quân sự chiến lược vắng heo hút, những cao điểm ngày xưa lính Mĩ đóng vẫn phủ đầy mây trắng, vài vệt đất đỏ ối, vài chiếc lô cốt xi măng giữa lưng chừng trời, dải đường tăng như một vệt tông đơ dụi một nhát thẳng lên đỉnh núi đứng ngồi tràn ra cả tận hai bên mép cỏ cái dải nhựa, tất cả phủ trùm kín trong một màu cỏ lau mới mọc xanh mơn mởn, nơi nào ngày xưa người lính vô danh đã từng nín thở bấu chặt mười ngón tay vào vách đá leo lên, ở hẻm núi nào, ở chân điểm cao nào, như một con cầy, con cáo, người lính náu kín mình rình giặc, chịu đói, chịu rét, vào những quãng năm nào đến với họ được một phong thư nhàu nát của một người vợ, của một đứa con nhỏ gửi đi từ Hà Nam Ninh, từ Thái Bình, từ Nghệ Tĩnh, từ Cao Bằng, Lạng Sơn…Ai suốt đời đã nằm lại?Ai chiến thắng còn sống sót trở về quê hương ngoài Bắc ngỡ ngàng như một người khách lạ, sau mười năm cầm súng ở chiến trường?

Mầu trời chiều đã sẫm xuống. Chim “khó khăn khắc phục” kêu thảng thốt. Những triền cỏ lau mới nhú mang một vẻ hiu hắt, vài đọt hoa hiếm hoi điểm xuyết lên giữa hoàng hôn vùng rừng một sắc tím bâng quơ”.

Chiếc xe sau một lần vùng vằng, khủng khỉnh ban đầu như một người đã thông tỏ lối đi về nhà, chạy bon bon, tiến thẳng vào một vùng rừng ngay bên đường có nhiều cây cao bóng cả (do chính tôi đã phải trực tiếp lận cơm nắm vào lưng đi tìm). Nhìn qua kính xe, tôi ngầm tự hào ngắm những lối đi, những bức tượng, bia ghi công, và đài tưởng niệm, tất cả đều đang dở dang, bề bộn, và thoáng một chút so sánh các anh em được về nằm ở đây với ngôi mộ của mình giữa bãi tha ma ngoài thị trấn” […]

 (Trích Cỏ lau – Nguyễn Minh Châu, Tuyển tập Nguyễn Minh Châu, NXB Văn học, trang 171,172,173)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1 (0,5 điểm). Xác định ngôi kể trong đoạn văn bản trên.

Câu 2 (0,5 điểm). Không gian buổi chiều được tái hiện qua những âm thanh và hình ảnh nào?

Câu 3 (0,5 điểm). Nêu chủ đề của đoạn văn bản.

Câu 4 (0,5 điểm). Nêu nhận xét về hình ảnh người lính vô danh được khắc hoạ qua những câu văn “Nơi nào ngày xưa người lính vô danh đã từng nín thở bấu chặt mười ngón tay vào vách đá leo lên, ở hẻm núi nào, ở chân điểm cao nào, như một con cầy, con cáo, người lính náu kín mình rình giặc, chịu đói, chịu rét”.

Câu 5 (1,0 điểm). Phân tích tác dụng của các câu hỏi tu từ trong câu văn “Ai suốt đời đã nằm lại?Ai chiến thắng còn sống sót trở về quê hương ngoài Bắc ngỡ ngàng như một người khách lạ, sau mười năm cầm súng ở chiến trường?”

Câu 6 (1,0 điểm). Em có suy nghĩ gì về thái độ, cảm xúc của tác giả được thể hiện qua trích đoạn.