Đọc hiểu truyện ngắn Nguồn suối Nguyễn Minh Châu

PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 điểm)

Đọc văn bản sau:

 (Lược: Trưa ngày ba mươi tháng tháng Chạp, tôi theo chân anh Ngạn cùng một người chiến sĩ liên lạc tên Vang lên ăn Tết ở Pa-khen, một bản ở ngay sát biên giới giáp nước bạn Lào.)

Ngạn thuộc loại người quen với rừng. Lần đầu mới gặp anh ta khó làm quen ngay. Anh hơi lạnh lùng. Anh không thích bắt tay, càng không thích mời mọc, xã giao, cả với khách lạ. Những khách lạ tới huyện đội, hãy cứ đi theo anh xuống bản một chuyến, dù không ưa anh thì cũng phải nhận thấy ở cuộc đời anh có nhiều điều đáng tìm tòi để biết.

Ngạn đã ngoài bốn mươi, quê vùng xuôi, đâu tận giáp biển, nhưng từ ngày mới vào bộ đội, anh đã lăn lộn trên vùng rừng núi biên giới. Anh ở bộ đội gần hai mươi năm thì gần hai mươi năm lăn lộn trên mảnh đất này. Công tác của anh thôi thì đủ: đánh Pháp, đánh phỉ, nắm dân, tìm đất… Chúng ta hãy giở tấm bản đồ của nước Việt Nam ta. Trên địa giới miền Tây, một quãng có một cái chấm bằng hạt đất hơi lối ra. Đó là mảnh rừng âm u có con suối mà ba chúng tôi đang đi giữa lòng nó. Chốn này, như đã nói, tôi mới đặt chân tới lần đầu. Đồng chí Vang, liên lạc của Ngạn, mới mười bảy tuổi, là người dân bản Pa-khen. Còn Ngạn? Khi Vang chưa đẻ thì Ngạn đã chiến đấu ở đây, anh và người ông ngoại của Vang là hai người đã có công đưa mảnh đất Pa-khen trở về bản đồ của Tổ quốc.

(Tóm lược một đoạn: Năm 1945, dù đã có chính quyền cách mạng ở biên giới nhưng vùng đất Pa-khen vẫn bị Pháp nhập vào đất Lào, mọi giấy tờ địa chính cũ bị Pháp hủy hết. Lúc ấy, Ngạn là chiến sĩ vệ quốc đoàn chiến đấu bị thương, anh được Y Khiêu-một người con gái người Lào cõng về, chữa lành vết thương. Anh tạo dựng cơ sở kháng chiến tại Pa-khen. Cảm phục tài trí và lòng dũng cảm của Ngạn, cha của Y Khiêu mời Ngạn đến uống rượu và nói với Ngạn muốn gả Y Khiêu cho anh, sau đó ông với tay lên nóc nhà lấy một ống tre rồi lôi từ trong cái ống tre đầy bồ hóng ra những tờ giấy bản viết bằng chữ nho và chữ nôm, có tờ đóng dấu son và đã vàng úa. Đấy là tất cả bằng chứng xác thực chứng tỏ đất Pa-khen là đất Việt Nam. Ông già Lào dũng cảm và trung thực đã trao tất cả cho Ngạn, với một lời dặn: “Mảnh đất này là đất Việt Nam. Anh là người chiến sĩ bộ đội Việt Nam, anh hãy giữ lấy”. )

Đêm ấy là đêm ba mươi tháng chạp năm 1947. Trong lúc hai người đang nói chuyện, bọn lính từ trên đồn do một tên phỉ người trong bản dẫn đường đã luồn rừng bí mật kéo xuống vây kín bản. Ông cụ bảo Ngạn chạy đi, Ngạn chạy thoát, còn ông cụ vẫn ngồi điềm nhiên uống rượu trong nhà, bị chúng bắn chết ngay tại chỗ.

(Trích “Nguồn suối”¹ -“Những vùng trời khác nhau”, tập 3-Nguyễn Minh Châu²                 toàn tập, trang 9)

Chú thích:

1. ”Nguồn suối”: truyện viết về đề tài chiến tranh trước 1980.
2. Nhà văn Nguyễn Minh Châu(1930-1989), quê quán xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Nguyễn Minh Châu là người mở đường và là cây bút tiên phong cho văn học thời kì đổi mới. Trong chiến tranh, ông chủ yếu viết về chiến tranh với tinh thần ca ngợi những người chiến sĩ Cách mạng. Sau chiến tranh, ông chuyển hướng sáng tác đi vào khám phá những vấn đề đạo đức, triết lý nhân sinh.

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:

Câu 1. (0.5 điểm) Xác định ngôi kể.

Câu 2. (0.5 điểm) Ch ra những việc mà nhân vật Ngạn đã làm trong trong gần hai mươi năm ở vùng rừng núi biên giới.

Câu 3. (1.0 điểm) Nêu nội dung của đoạn văn bản.

Câu 4. (1.0 điểm) Qua đoạn văn bản, anh/chị hiểu gì về nhân vật Ngạn?

Câu 5. (1.0 điểm) Câu chuyện về Ngạn cho em những bài học gì về việc giữ gìn và bảo về chủ quyền đất nước?