Đề thi Văn 10 trại hè Hùng Vương và duyên hải 2015 văn 10 học sinh giỏi

TRẠI HÈ HÙNG VƯƠNG

LẦN THỨ XI

MÔN: NGỮ VĂN – KHỐI: 10

(Hướng dẫn chấm thi gồm 02 trang)

Câu 1

(8.0 điểm)

– Giải thích các từ ngữ: lòng tốt, niềm tin, ảo tưởng.

– Câu nói khuyên chúng ta phải có niềm tin vào lòng tốt của con người với thái độ nâng niu, trân trọng, coi đó như một điều tốt đẹp của cuộc sống. Nhưng câu nói cũng khuyên chúng ta không được ảo tưởng về lòng tốt một cách thiếu hiểu biết.

– Phải luôn có niềm tin vào lòng tốt của con người:

+ Vì lòng tốt là có thực. Hơn nữa, nếu nghi ngờ lòng tốt của người chân thành với ta sẽ khiến họ tổn thương.

+ Vì niềm tin vào lòng tốt của người khác sẽ làm ta trở nên tốt đẹp hơn, tránh sự ích kỷ, nghi kị.

– Nhưng đừng bao giờ ảo tưởng về lòng tốt:

+ Không ai có thể tốt mãi với ta (do nhiều nguyên nhân và điều kiện), và không phải ai cũng có lòng tốt và sẵn sàng mang lòng tốt ra để đối đãi với mọi người (do những mục đích và động cơ không tốt đẹp).

+ Do đó, nếu ảo tưởng sẽ khiến ta mê muội, mù quáng, lầm đường lạc lối trong suy nghĩ và hành động, thậm chí gánh hậu quả.

– Phải đón nhận lòng tốt của người khác bằng thái độ trân trọng, không nghi ngờ vô cớ.

– Đối xử với người khác bằng cái tâm của mình là một cách để tìm thấy người tốt.

Câu 2

(12.0 điểm)

– Tâm: tấm lòng của nhà văn với con người và với cuộc đời (nhân đạo, nhân ái), tấm lòng, nhiệt huyết với nghề nghiệp (lí tưởng nghề nghiệp, ý thức cao về những giá trị của văn chương).

– Tài: năng khiếu, tố chất văn chương, khả năng sáng tạo của người nghệ sĩ.

-> Ý kiến đề cao cái tâm của nhà văn, nhưng lại có phần xem nhẹ cái tài.

2.1. Vai trò, ý nghĩa của cái tâm, cái tài:

– Cái tâm: làm cho người nghệ sĩ gắn bó với con người, cuộc đời; có tình cảm cao đẹp, tư tưởng sâu sắc, đúng đắn; có niềm đam mê sáng tạo vì con người và cuộc đời.

– Cái tài: giúp người nghệ sĩ lựa chọn được những phương tiện hình thức phù hợp nhất để thể hiện tình cảm, tư tưởng của mình; làm cho tác phẩm có sức lôi cuốn, hấp dẫn đối với người đọc.

2.2. Mối quan hệ giữa cái tâm và cái tài của người nghệ sĩ trong sáng tác:

– Cái tâm định hướng và nuôi dưỡng cái tài. Nếu không có cái tâm người nghệ sĩ chỉ tạo ra những xác chữ nằm bất động.

– Cái tài giúp cho cái tâm tỏa sáng. Nếu không có cái tài tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ khó đến được với người đọc.

3.1. Cái tâm trong Thu điếu:

– Một tâm hồn nghệ sĩ gắn bó với thiên nhiên, cảm nhận hết sức tinh tế, độc đáo về vẻ đẹp thiên nhiên làng quê Việt Nam.

– Niềm tâm sự sâu kín của một nhà nho yêu nước, hết lòng với mảnh đất quê hương, ôm trong lòng nỗi u uất chất chứa day dứt vì trách nhiệm đối với đất nước, non sông.

3.2. Cái tài trong Thu điếu:

– Sử dụng ngôn ngữ thuần Việt, giàu sức gợi và tính tạo hình; nghệ thuật đối; dùng tử vận hiểm hóc.

– Hình ảnh thơ mang màu sắc nông thôn mộc mạc, biểu hiện hồn Việt trong cảnh vật và cảnh sinh hoạt.

– Bút pháp: chấm phá, tả cảnh ngụ tình, lấy động tả tĩnh.

-> Cái tâm làm cho Nguyễn Khuyến có tình cảm sâu xa với làng quê đất Việt; cái tài giúp ông tìm đến một hình thức phù hợp, độc đáo, làm nổi bật một bức tranh thu mang đậm bản sắc dân tộc và hồn thu xứ sở.

– Ý kiến trên là đúng nhưng chưa toàn diện. Để tác phẩm có sức sống lâu bền thì người nghệ sĩ phải trau dồi cả tâm lẫn tài.

– Người tiếp nhận cũng phải bồi đắp tư tưởng, tình cảm và tri thức để có cái nhìn đúng đắn khi tiếp nhận tác phẩm văn chương.

– Nhờ có tấm lòng và tài năng, tác gia Nguyễn Khuyến đã tạo được dấu ấn trong bài thơ Thu điếu nói riêng, trong sự nghiệp thơ ca nói chung.

      – Trên đây chỉ là những gợi ý có tính chất định hướng, giám khảo cần thảo luận kĩ về yêu cầu nội dung và biểu điểm để bổ sung cho hoàn chỉnh trước khi chấm.

      – Cần khuyến khích những tìm tòi, sáng tạo riêng cả trong nội dung và hình thức của bài làm.