| ——– ĐỀ CHÍNH THỨC
|
KỲ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN DỰ THI HSG QUỐC GIA NĂM HỌC 2018 – 2019 —— MÔN THI: NGỮ VĂN Ngày thi: 03/10/2018 Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề) (Đề thi gồm 02 câu, có 01 trang) |
Câu 1 (8.0 điểm)
Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến sau:
Tuổi trẻ chấm dứt khi tính vị kỉ kết thúc; sự trưởng thành bắt đầu khi ta sống vì người khác. (Hermann Hesse)
Câu 2 (12.0 điểm)
Tác phẩm viết theo lối nào thì cảm thức bi cảm rất quan trọng. Nó dạy cho ta rằng nỗi buồn là một phần của cuộc sống, thấu hiểu nó cũng là khía cạnh nhân văn.
Bằng những tác phẩm đã học và đã đọc, anh/chị hãy bình luận ý kiến trên.
……………………………………. HẾT ………………………………………….
| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA ———– |
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN ĐỘI TUYỂN DỰ THI HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA NĂM HỌC 2018 – 2019 ————— MÔN THI: NGỮ VĂN Ngày thi: 03/10/2018 (Đáp án gồm có 05 trang) |
| Câu | Ý | Nội dung | Điểm |
| 1 | Suy nghĩ về ý kiến: Tuổi trẻ chấm dứt khi tính vị kỉ kết thúc; sự trưởng thành bắt đầu khi ta sống vì người khác. (Hermann Hesse) | 8.0 | |
| Yêu cầu chung: | |||
| – Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận xã hội của thí sinh; đòi hỏi thí sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng bày tỏ thái độ, chủ kiến của mình để làm bài. – Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng, được tự do bày tỏ quan niệm riêng của mình, nhưng phải có thái độ chân thành nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. |
|||
| Yêu cầu cụ thể: | |||
| a | Giải thích ý kiến | 1.5 | |
| – Tuổi trẻ: Trong nội hàm ý kiến, tuổi trẻ chỉ khoảng thời gian đầu trên hành trình cuộc đời, thường gắn với sự non nớt, bồng bột, ấu trĩ. – tính vị kỉ: sự ích kỉ, chỉ vì bản thân mình. – sự trưởng thành: sự lớn lên của con người, đạt đến độ chín chắn, sâu sắc trong suy nghĩ, tình cảm và hành động. – sống vì người khác: lối sống hi sinh bản thân mình để mang đến những điều tốt đẹp, có lợi cho người khác. => Ý kiến đưa ra một quan niệm về lối sống nhân văn cao đẹp: con người chỉ không còn non nớt khi loại bỏ được lối sống ích kỉ, chỉ thực sự lớn lên khi biết hi sinh bản thân để sống vì người khác. |
0.25 0.25 0.25 0.25 0.5 |
||
| b | Bàn luận ý kiến | 5.0 | |
| – Cuộc đời mỗi con người là một hành trình tự hoàn thiện.Trong hành trình ấy có giai đoạn non nớt, ấu trĩ, có giai đoạn sâu sắc, chín chắn. Mỗi người phải luôn nỗ lực tích lũy, bồi đắp, hoàn thiện để loại bỏ sự non nớt, bồng bột, đạt tới sự trưởng thành, chín chắn. – Tuổi trẻ chấm dứt khi tính vị kỉ kết thúc: + Tuổi trẻ thường gắn với sự non nớt, bồng bột, thiếu chín chắn trong suy nghĩ, nhận thức, hành động. Tuổi trẻ thường có thiên hướng sống vì bản thân, theo đuổi những sở thích, mối quan tâm, mơ ước riêng của cá nhân mà ít quan tâm tới những người xung quanh. + Nếu cứ sống vì mình, con người sẽ mãi nhỏ bé, trẻ con mà không thể lớn lên, trưởng thành. + Phê phán những người trẻ thiếu chín chắn, có lối sống vị kỉ; trân trọng những người trẻ, song đã thực sự trưởng thành bởi đã biết vượt lên cái tôi, sống vị tha, bao dung, vì người khác. – Sự trưởng thành bắt đầu khi ta sống vì người khác: + Biết quan tâm, sẻ chia, giúp đỡ, sống vì người khác chính là biểu hiện đầu tiên của sự trưởng thành ở mỗi người. Khi sống vì người khác, con người phải hi sinh cái tôi của mình cho những điều tốt đẹp của mọi người; sẽ trở nên chín chắn, trưởng thành trong cảm xúc, suy nghĩ, hành động. + Sống vì người khác là lối sống đẹp. Khi có được lối sống ấy, con người đã tự vượt lên chính mình, đồng thời cũng sẽ được mọi người yêu quý, tôn trọng, cảm phục. + Phê phán những người không còn trẻ song vẫn giữ lối sống bồng bột, ích kỉ. – Sự trưởng thành là mong muốn của mỗi người trên hành trình cuộc đời, tuy nhiên không phải lúc nào cũng cần phải khắc kỉ với bản thân. Cần dẹp bỏ cái tôi, sự ích kỉ nhưng cũng cần phải biết trân trọng, yêu thương bản thân bởi chỉ khi ta biết yêu thương mình thì mới có thể yêu thương sâu sắc con người. (Trong quá trình bàn luận, thí sinh cần lấy dẫn chứng để làm sáng tỏ quan điểm của bản thân) |
0.75 1.0 0.5 0.25 1.0 0.5 0.25 0.75 |
||
| c | Bài học nhận thức, hành động: | 1.5 | |
| – Mỗi người cần phải biết hi sinh cái tôi, vượt lên sự ích kỉ để sống nhân ái, bao dung, vị tha, phải loại bỏ lối sống vị kỉ để hướng đến lối sống vị tha. – Để trưởng thành, người trẻ không chỉ cần xây dựng một quan niệm sống đúng đắn, nhân văn mà còn cần tích lũy tri thức, bồi đắp tâm hồn, hoàn thiện nhân cách. |
0.75 0.75 |
||
| 2 | Bằng những tác phẩm đã học và đã đọc, bình luận ý kiến: Tác phẩm viết theo lối nào thì cảm thức bi cảm rất quan trọng. Nó dạy cho ta rằng nỗi buồn là một phần của cuộc sống, thấu hiểu nó cũng là khía cạnh nhân văn. | 12.0 | |
| Yêu cầu chung: | |||
| – Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học của thí sinh; đòi hỏi thí sinh phải huy động kiến thức về lí luận văn học, tác phẩm văn học, kĩ năng tạo lập văn bản, khả năng cảm nhận văn chương của mình để làm bài. – Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo những cách khác nhau, nhưng phải có lí lẽ, căn cứ xác đáng. |
|||
| Yêu cầu cụ thể: | |||
| a | Giải thích ý kiến | 2.0 | |
| – Tác phẩm viết theo lối nào: sự tự do trong việc lựa chọn hình thức thể loại, bút pháp thể hiện. – cảm thức bi cảm: là sự rung cảm, nhận thức về nỗi buồn (thân thế, nhân thế, thời thế). Đây là một trong những phương diện quan trọng tạo nên giá trị tư tưởng của tác phẩm. – dạy cho ta rằng nỗi buồn là một phần của cuộc sống, thấu hiểu nó cũng là khía cạnh nhân văn: biết chấp nhận nỗi buồn như một điều tất yếu của cuộc sống, đồng thời có sự hiểu biết và thấu cảm sâu sắc với nó. => Ý kiến là sự khẳng định vai trò quan trọng của cảm thức bi cảm trong việc bồi đắp những giá trị tình cảm nhân văn cho con người. Theo ý kiến, tác phẩm khi thể hiện cảm thức bi cảm của tác giả sẽ giúp người đọc thấu hiểu và biết chấp nhận nỗi buồn đau trong cuộc sống. |
0.5 0.5 0.5 0.5 |
||
| b | Bình luận ý kiến | 8.0 | |
| – Văn học phản ánh cuộc sống với tất cả những bộn bề phức tạp của thế giới đầy hỗn mang này. Vì thế nỗi buồn của cuộc đời và con người luôn là mối ưu tư của biết bao tâm hồn nghệ sĩ. Cái bi trong cuộc sống là nguồn gốc của cái bi trong nghệ thuật. – Khi viết về nỗi buồn đau, nhà văn bao giờ cũng gửi gắm vào đó những cảm xúc, suy tư, trăn trở và nhận thức của mình. Đó là cách nhìn, cách cảm, cách cắt nghĩa và lý giải của tác giả về nỗi buồn. Đây chính là biểu hiện cho quan niệm nhân sinh – một phương diện quan trọng trong tư tưởng nghệ thuật góp phần tạo nên gương mặt nghệ thuật của tác giả. – Khi thể hiện cảm thức bi cảm, tác phẩm sẽ hình thành ở người đọc năng lực cảm nhận nỗi buồn đau. Có tác phẩm dạy ta biết chấp nhận nỗi buồn, có tác phẩm gợi dậy trong ta sự thương cảm, lại có những tác phẩm giúp ta vượt lên nỗi buồn… Như vậy, thông qua cảm thức bi cảm, nhà văn giúp người đọc thanh lọc tâm hồn, bồi đắp những tình cảm nhân văn. (Thí sinh cần lựa chọn và cảm nhận được một số tác phẩm viết về nỗi buồn ở các thể loại khác nhau. Sự cảm nhận này có thể lồng ghép vào với các luận điểm trên hoặc tách riêng ra. Song, dù trình bày theo cách nào cũng phải làm rõ được: + Cảm thức bi cảm được thể hiện trong tác phẩm là gì? Cảm thức ấy được thể hiện như thế nào? + Cảm thức bi cảm đó tác động như thế nào đến người đọc?) |
1.0 1.0 1.0 2.0 3.0 |
||
| c | Đánh giá, nâng cao | 2.0 | |
| – Ý kiến đã đề cập đến vai trò của cảm thức bi cảm trong việc bồi đắp những giá trị nhân văn cao đẹp cho tâm hồn con người. – Không chỉ cảm thức bi cảm, những cảm thức về cái Đẹp, về niềm vui và hạnh phúc cũng hết sức quan trọng trong việc bồi đắp những tình cảm nhân văn, gìn giữ chất người ở con người. – Ý kiến cũng gợi mở những bài học quan trọng cho người sáng tạo và người tiếp nhận tác phẩm văn chương + Người nghệ sĩ: cần phải sống thật sâu bằng trái tim yêu thương để giữa bộn bề cuộc sống biết lắng nghe, thấu hiểu những nỗi buồn đau của con người; lắng kết những suy tư về phận người và cuộc đời qua câu chữ; bồi đắp và thanh lọc tâm hồn con người, hướng con người tới những giá trị nhân văn cao đẹp. + Người đọc: tinh tế, nhạy cảm để lắng nghe trong tác phẩm những nỗi buồn thương, những trăn trở suy tư của nhà văn về con nguời, cuộc đời. Từ đó làm giàu tâm hồn, trí tuệ, bản lĩnh của mình để biết chấp nhận, vượt lên những nỗi buồn trong cuộc sống. |
0.5 0.5 0.5 0.5 |
||
| Lưu ý chung: 1. Đây là hướng dẫn chấm mở, thang điểm không quy định chi tiết đối với từng ý nhỏ, chỉ nêu mức điểm của phần nội dung lớn nhất thiết phải có. 2. Chỉ cho điểm tối đa theo thang điểm với những bài viết đáp ứng đầy đủ những yêu cầu đã nêu mỗi câu, đồng thời phải được triển khai chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, có cảm xúc. 3. Khuyến khích những bài viết có sáng tạo. Chấp nhận bài viết không giống đáp án, có những ý ngoài đáp án nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục. 4. Không cho điểm cao đối với những bài chỉ nêu chung chung, sáo rỗng. 5. Cần trừ điểm đối với những lỗi về hành văn, ngữ pháp và chính tả. |
|||
