Đọc văn bản Tấc đất Thành cổ, phân tích Bà lão lòa – Vũ Trọng Phụng

Họ và tên học sinh:…………….………………………… Lớp:………………

PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

                                       Đọc văn bản: Tấc đất Thành cổ

Phạm Đình Lân

Chú thích

1. Nhà thơ Phạm Đình Lân đồng thời là cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu gìn giữ Thành cổ Quảng Trị (năm 1972).
2. Bài thơ “Tấc đất Thành cổ” ra đời trong một chuyến đi tình nghĩa. Những người lính sinh viên năm xưa quay lại chiến trường để thăm viếng các đồng đội, các bạn học đã anh dũng hi sinh.

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Nêu phương thức biểu đạt chính của văn bản?

Câu 2. Trong văn bản, tác giả đã nhắc đến địa danh lịch sử nào?

Câu 3. Tìm trong văn bản những từ ngữ thể hiện cảm xúc, thái độ của tác giả đối với đồng đội ngã xuống?

Câu 4. Nêu nội dung chính của văn bản?

Câu 5. Anh (chị) hiểu thế nào về câu thơ: Mỗi tấc đất là một cuộc đời có thật.

Câu 6. Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong văn bản trên.

Câu 7. Cảm xúc, tâm tư nào của tác giả được nhấn mạnh trong văn bản?

Câu 8. Thông điệp mà anh (chị) thấy tâm đắc nhất sau khi đọc văn bản? (trình bày 5-7 dòng)

PHẦN II. VIẾT (4,0 điểm)

Viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá về nhân vật bà lão lòa trong đoạn trích sau:

         76 tuổi đầu, mỗi bữa thất thểu ăn một lưng cơm, bà lão lòa ở nhờ một đứa cháu họ, thật đã lắm phen cực nhục. Cháu bà – một bác đánh giậm, với vợ – một chị mò cua bắt ốc, khốn thay, dưới nách hai đứa con mọn, cũng đã lắm phen nhăn nhó vì chẳng đủ ăn. Hai mươi năm về trước, bà lão lòa này còn là người có của trong làng. Con trai bà nó chơi, nó phá, nó bán ruộng, cầm nhà rồi nó bỏ bà nó đi, chẳng biết đi đâu, lòng mẹ đối với con tuy có giận mà vẫn có thương, bà khóc lóc một mình đến nỗi lòa cả mắt. Trong thời bà còn giàu có, ngoài những việc cúng tiền tô tượng, đúc chuông, bà còn năng giúp đỡ kẻ nghèo khó; trong họ ngoài làng, nhiều người đã được nhờ bà mà đến khi bà gặp bước khốn cùng thì chẳng ai thương cả. Cũng vì xưa kia đã nhiều phen ngửa tay nhận lấy đồng tiền cứu giúp của bà, bác đánh giậm đành cắn răng, vuốt bụng, nhắm mắt nuôi cô trong lúc hoạn nạn.

          Nhưng vốn bị ma nghèo ám ảnh, mới nuôi cô được độ ba năm, bác đánh giậm đã thấy nản lòng. Cái cảnh túng bấn nó thường đẩy người ta vào chốn bùn nhơ, nó thường buộc người vào vòng tội lỗi, đối với bác đánh giậm, ác hơn, nó làm bác quên bỏ cả lương tâm. Quên hẳn cái ơn ngày trước, bác ta chỉ còn biết xót ruột khi bà lão lòa lò rò ngồi vào mâm, cướp cơm của vợ, của con nhà bác.

          Buổi chiều hôm ấy…

         Trước túp lều tranh xiêu vẹo như chỉ còn chờ một trận gió to là đổ ụp xuống, cái sân đầy những bã mía, lá khô, một mâm cơm bát đàn đũa mộc trong để đĩa cá rô kho chuối với đĩa cá đen sịt đen sì, cầm trên tay mấy bát cơm ngô vàng ói, bà lão lòa, bác gái và hai đứa bé chỉ còn chờ bác trai rửa mặt rửa chân tay, ngồi vào là cùng cầm đũa […]

          Bác trai, người mảnh khảnh, đen như củ súng, trán răn, má hóp, mắt kèm nhèm, mặc cái áo vải vá đã đến năm mười miếng mụn, đóng khố, vừa ngồi xổm xuống đất cầm lấy bát cơm, vợ đã vội hỏi:

– Bố nó hôm nay kiếm được bao nhiêu tất cả…? Ấy tôi chỉ được có bốn sóc cua hai xu với một mẹt tôm riu năm xu là bảy đấy thôi. Gạo ăn bữa mai hết rồi […]

      Bà lão lòa, ăn hết một lưng, tay lẩy bẩy chìa bát ra toan xin ít nữa, chưa kịp nói, bác gái đã quát:

– Hết rồi…! Còn đâu nữa mà chìa mãi bát ra… Đến tôi đây quần quật suốt ngày, đã ốm cả xác mà cũng chỉ được có ba lưng thôi đấy… Bà không phải làm gì, ngồi nhà ăn ít cũng được.

        Bà lão giật mình, đớ người ra một lúc rồi đứng lên đi vào trong nhà, ngồi xuống bậu cửa, lấy cái tăm gài trên mái tóc xuống xỉa răng…

(Trích truyện ngắn Bà lão lòa – Vũ Trọng Phụng)

Chú thích:

– Vũ Trọng Phụng (1912 -1939) sinh tại Hà Nội, quê ở Hưng Yên. Ông có cuộc sống chật vật.

– Là cây bút sáng tạo dồi dào, viết văn từ 1930, không đầy 10 năm viết văn, ông đã để lại 1 số lượng tác phẩm đồ sộ với các thể loại truyện ngắn, phóng sự, tiểu thuyết.

– Những tác phẩm của ông đều đi sâu vào hiện thực đời sống, lên án những thói hư tật xấu, mỉa mai bộ mặt giả tạo của nhiều người sống trong xã hội lúc bấy giờ.

Tóm tắt tác phẩm: Bà lão lòa đã 76 tuổi, nhưng phải sống nhờ trong gia đình vợ chồng người cháu họ – bác đánh giậm (trước kia được nhiều lần bà giúp đỡ). 20 năm trước bà là người giàu có, hiền lành, tử tế hay làm việc thiện giúp đỡ nhiều người khó khăn trong làng. Nhưng rồi, con trai bà chơi bời, phá phách nên bà đã bán nhà cửa, ruộng vườn trả nợ cho con, thương con bà đã khóc đến lòa cả 2 mắt. Gia đình bác đánh giậm nuôi ba được ba năm đã chán nản nghĩ bà là gánh nặng cướp miếng cơm của vợ con bác nên hắt hủi, bắt bà đi ăn xin. Một hôm trời mưa gió, bác sai thằng cu lớn đi dắt bà lão về, chưa kịp đi thì vợ bác đau bụng, bác mải lo cho vợ, nấu cơm nên quên. Sáng hôm sau bác đánh giậm đi làm qua chỗ gốc cây gạo –nơi bà lão ngồi thấy đàn quạ dưới ruộng, tưởng ổ rắn liền lại gần, bác bàng hoàng ngã thụp xuống khi nhìn thấy 1 cái xác đã bị quạ rỉa gần hết.

………………….. Hết………………

                 (Thí sinh không được sử dụng tài liệu, giám thị không giải thích gì thêm)