Đọc hiểu Mẹ ta trả nhớ về không – Đỗ Trung Quân

      ĐỀ CHÍNH THỨC

(Đề gồm có 01 trang)

Năm học 2023 – 2024

 Bài thi môn: Ngữ văn, lớp 11

  Thời gian làm bài: 90 phút, không tính thời gian phát đề

Môn: Ngữ văn, lớp 11

(Đáp án và hướng dẫn chấm gồm 03 trang)

+Mẹ ta thì khóc ><  Ta thì cười

+ Ta khóc >< Mẹ cười

Tác dụng:

– Nhấn mạnh sự trái ngược trong tâm trạng của mẹ và ta ngày ra đi và ngày trở về. Ngày ra đi “ta” vui vẻ phấn khởi đầy háo hức vì bước chân vào chặng đường mới của cuộc đời, còn mẹ khóc vì thương và nhớ con khi phải xa con.Ngày trở về thì “ta” khóc vì thương mẹ đã già cả đời tảo tần vì con nay không nhớ nổi con mình còn mẹ thì cười vì tuổi già lẫn lộn vui buồn không phân biệt được

-Từ đó tác động đến người đọc hãy luôn phải biết yêu thương biết ơn mẹ . Hãy yêu thương khi còn có thể để không phải ân hận

-Làm cho câu thơ sinh động giàu giá trị biểu cảm

Hướng dẫn chấm:

HS chỉ ra được cơ chế của biện pháp nghệ thuật tương phản đối lập:cho 0,25 điểm

HS chỉ ra được tác dụng về nội dung ( nội dung phản ánh và nội dung tư tưởng) cho 0,5 điểm

HS chỉ ra tác dụng về  mặt nghệ thuật cho 0,25 điểm

.Mẹ tuổi đã già trí tuệ không còn minh mẫn, lẫn lộn không phân biệt được ai là con mình. Trí nhớ trở về xa xôi cách nói đầy hình ảnh .Từ đó ta thấy sự rưng rưng xúc động  của người con với mẹ

.Từ đây giúp người đọc thức tỉnh bao điều: Hãy yêu thương mẹ khi còn đang có thể , hãy quan tâm đến mẹ đừng để khi nhận ra đã quá muộn rồi.

Hướng dẫn chấm:

HS trả lời được ý hiểu của bản thân về câu thơ ( bám sát từ ngữ hình ảnh): cho 0,75 điểm

HS trả lời được ý nghĩa tư tưởng của câu thơ: cho 0,25 điểm

– Tình mẫu tử là thứ tình cảm thiêng liêng nhất trên đời.

– Tình mẫu tử là sức mạnh để con người vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống, là nơi bình yên mà ta có thể quay về trú ngụ sau mọi bão giông.

– Tình mẫu tử giúp con người biết sống một cuộc sống tốt đẹp, đúng đắn hơn.

Hướng dẫn chấm:

HS nêu được 2 lý lẽ trở lên cho điểm tối đa

HS nêu từ được 1 đến 2 lý lẽ cho :0,25 điểm

Phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ đã cho ở phần Đọc hiểu.

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí.

Sau đây là một số gợi ý:

– Giới thiệu ngắn gọn thông tin về tác giả, tác phẩm, nội dung bao quát của tác phẩm.

– Đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm:

+ Về nội dung: Thông qua lời kể và những suy nghĩ của người con – nhân vật xưng “ta” trong bài thơ – bài thơ thể hiện tình yêu thương của người con đối với mẹ của mình, cũng như những nỗi niềm day dứt của người con sau bao năm tháng rời xa người mẹ, ra đi theo những khát vọng của tuổi trẻ, để rồi khi trở về, người mẹ đã già yếu, đã không thể nhận ra mình nữa.

+ Về nghệ thuật: Bài thơ sử dụng thể thơ lục bát, với ngôn từ rất mộc mạc, giản dị. Nó chỉ là những lời kể, những lời nói, những suy nghĩ rất giản dị, tự nhiên. Nhịp điệu của bài thơ đặc biệt với các dòng thơ có nhiều dấu chấm lửng thể hiện sự bất ngờ, ngập ngừng, và cả sự nghẹn ngào không nói nên lời của người con.

Thông điệp: Hãy luôn cố gắng bên cạnh, quan tâm và chăm sóc người mẹ của mình; đừng để đến lúc nhận ra thì mọi thứ đã trở nên quá muộn.

Hướng dẫn chấm

HS bám sát vào cách đánh giá một bài thơ cho 2,5 điểm

( Trong đó về nội dung 2,0 điểm, nghệ thuật 0,5 điểm)

HS diễn xuôi bài thơ theo ý hiểu của mình nhưng vẫn làm nổi bật được nội dung của đoạn thơ và có nhắc đến một vài tín hiệu nghệ thuật tiêu biểu cho 2,5 điểm

HS diễn xuôi bài thơ và chỉ đề cập đến tình mẫu tử chung chung cho 2,0 điểm

d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu

e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện những suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận

LƯU Ý :

Bài viết đầy đủ bố cục có bám vào nội dung của bài thơ cho từ 2,0 đến 2,5 điểm

Bài viết đầy đủ bố cục bước đầu biết cách đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ nhưng những lý lẽ đưa ra chưa thật sâu sắc cho từ 2,5 đến 3 điểm

Bài viết đầy đủ bố cục, biết cách đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ.Lời văn hay gợi cảm , văn phong có cá tính gây ấn tượng cho từ 3,5 đến 4 điểm

0,25

0,5