ĐỀ KIỂM TRA ĐỊNH KÌ NGỮ VĂN 11
(Tự luận 100% – Dùng chung cho cả 03 bộ sách)
ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc đoạn trích sau:
Tóm tắt: Thạch Sanh vốn mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống lủi thủi trong túp lều dưới gốc đa và gia tài chỉ có lưỡi búa của cha để lại. Thấy Thạch Sanh khỏe, Lý Thông lân la kết nghĩa huynh đệ. Thạch Sanh về sống với mẹ con Lý Thông. Trong vùng có một con chằn tinh hung dữ, mỗi năm người dân phải nộp một người cho nó ăn thịt. Tới phiên Lý Thông, hắn lừa Thạch Sanh đi nộp mạng thay mình. Thạch Sanh giết chết chằn tinh, Lý Thông lại lừa chàng đó là chằn tinh của vua nuôi, khuyên chàng đi trốn rồi cướp công của chàng.
Lý Thông là đứa hiểm sâu,
Dọa rằng: “Tội ấy chém đầu chẳng chơi,
Xà tinh ấy của vua nuôi,
Để làm báu nước sao ngươi giết xằng?”
Thạch Sanh nghe nói kinh hoàng,
Lạy anh cùng mẹ mở đường hiếu sinh.
Lý Thông rằng: “Muốn tốt lành,
Ngươi mau trốn thoát, điều đình mặc ta.
Nếu không vạ đến cả nhà,
Bấy giờ thán hối lại là muộn thay!”.
Thạch Sanh từ tạ đi ngay,
Than thân trách phận chẳng may nhiều bề.
Lại tìm chốn cũ hàn khê,
Trước thăm mồ mả, sau về cội đa.
Cũng liều tuế nguyệt phôi pha,
Chắc chi bĩ thái mà hòa trông mong.
Đoạn này nói chuyện Lý Thông,
Đuổi người mà chiếm lấy công, hay gì?
Thạch Sanh từ bước ra đi,
Lý Thông liền đến kinh kì tâu vua.
Tâu rằng: “Buổi tối hôm qua,
Là phiên tôi phải đi ra miếu ngoài.
Thấy xà tinh muốn ra oai,
Tôi liền giở hết phép tài của tôi.
Nên nay đã chém nó rồi,
Hiện đầu còn ở tại nơi cửa nhà”.
(Trích Thạch Sanh, truyện thơ Nôm khuyết danh, in trong Tổng tập văn học Việt Nam, tập 10,
NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, Tr.900-901)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích? (0,5 điểm)
Câu 2. Chỉ ra các nhân vật xuất hiện trong đoạn trích? (0,5 điểm)
Câu 3. Đoạn trích sử dụng người kể chuyện ở ngôi thứ mấy? (0,5 điểm)
Câu 4. Anh/ chị hãy tóm tắt ngắn gọn các sự kiện trong đoạn trích? (0,5 điểm)
Câu 5. Qua đoạn trích trên, anh/ chị thấy Thạch Sanh là con người như thế nào? (0,5 điểm)
Câu 6. Nêu chủ đề của đoạn trích? (1,0 điểm)
Câu 7. Anh/ chị rút ra được bài học gì cho bản thân sau khi đọc đoạn trích trên? (1,0 điểm)
Câu 8. Nêu cảm nhận của anh/ chị về hình tượng nhân vật Lý Thông được thể hiện ở đoạn trích trên? (Viết khoảng 8 – 10 dòng). (1,5 điểm)
LÀM VĂN (4,0 điểm)
Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/ chị về lòng trung thực trong cuộc sống.
ĐÁP ÁN ĐỀ 5
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 6,0 | |
| 1 | Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích: Tự sự. | 0.5 | |
| 2 | Các nhân vật xuất hiện trong đoạn trích: Thạch Sanh và Lý Thông. | 0.5 | |
| 3 | Đoạn trích sử dụng người kể chuyện ở ngôi thứ ba (người kể chuyện
ẩn danh). |
0.5 | |
| 4 | Tóm tắt ngắn gọn các sự kiện trong đoạn trích: Sau khi Thạc Sanh chém được chằn tinh, Lý Thông bèn dùng mưu kế lừa dối Thạch Sanh để cướp công. Lý Thông bảo Thạch Sanh rằng chằn tinh đó là của vua nuôi, khuyên Thạch Sanh hãy mau trốn đi để mình ở lại tìm cách đối phó. Thạch Sanh thật thà tin lời, liền ra đi, tìm về túp lều nơi gốc đa ngày cũ. Về phần Lý Thông, hắn lên kinh gặp vua, tự nhận công
là mình đã chém chết chằn tinh. |
0.5 | |
| 5 | Qua đoạn trích trên, ta thấy Thạch Sanh là con người lương thiện,
thật thà. |
0.5 | |
| 6 | Chủ đề của đoạn trích:
– Ca ngợi bản tính thật thà, lương thiện của Thạch Sanh. – Bày tỏ thái độ căm ghét đối với Lý Thông, một con người gian dối, bất nghĩa, có lòng dạ hiểm sâu. |
1.0 | |
| 7 | Học sinh được tự do rút ra bài học, miễn là có lý giải thuyết phục. Tham khảo:
– Cần phải sống trung thực, ngay thẳng. – Cần tránh xa thói gian dối, bất nghĩa. |
1.0 | |
| 8 | Cảm nhận của anh/ chị về hình tượng nhân vật Lý Thông:
– Lý Thông là một đứa bất nghĩa: tuy đã kết nghĩa anh em với Thạch Sanh, nhưng vì cái lợi của bản thân, Lý Thông sẵn sàng bội nghĩa. – Lý Thông là một kẻ gian dối, mưu mô xảo quyệt: hắn đã lừa Thạch Sanh về chuyện con chằn tinh, nhằm đầy Thạch Sanh đi để cướp công giết chằn tinh. |
1.5 | |
| II | VIẾT | 4,0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận xã hội | 0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Trình bày suy nghĩ về lòng trung thực trong cuộc sống. |
0,5 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: 1. Giải thích: Trung thực có nghĩa là có những suy nghĩ, lời nói và hành động phản ánh đúng thực tế, đúng với những việc mình đã làm, đúng với con người thật của chính mình. |
2.5 |
| 2. Bàn luận:
a. Ý nghĩa của lòng trung thực: – Lòng trung thực sẽ giúp cho chúng ta rèn luyện được một bản lĩnh vững vàng. – Lòng trung thực sẽ giúp ta nhìn nhận bản thân một cách sáng suốt, từ đó mà biết kịp thời khắc phục những hạn chế, phát huy những thế mạnh. – Lòng trung thực sẽ giúp ta nhận được sự tin tưởng, yêu mến, tôn trọng từ người khác, từ đó tạo lập và duy trì được những mối quan hệ tốt đẹp, mở ra nhiều cơ hội để thành công. b. Giải pháp phát huy: Để có được lòng trung thực trong cuộc sống, chúng ta cần: – Cần nhận thức được những phần thưởng to lớn mà lòng trung thực sẽ mang lại; cũng như nhận ra những tác hại khôn lường của thói dối trá. – Kết giao với những con người trung thực, liêm chính. – Nhận thức được rằng con người không ai hoàn hảo, ai cũng có thể mắc sai lầm, để từ đó có đủ dũng cảm để đối mặt với sự thực, thừa nhận những sai lầm của bản thân. c. Phê phán những hiện tượng trái ngược: Phê phán những con người không ý thức được tầm quan trọng của đức tính trung thực, có những hành động và lời nói thiếu trung thực. 3. Rút ra bài học cho bản thân: – Nhận thức: Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của lối sống trung thực. – Hành động: + Cần sống một cách trung thực. + Loại bỏ, tránh xa lối sống giả dối. |
|||
| d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn
phong trôi chảy. |
0,5 | ||
| Tổng điểm | 10.0 | ||
