Đề văn 11 Một thứ quà của lúa non: Cốm, NLXH về sự nỗ lực

Kĩ năng

đơn vị kĩ năng

% điểm

(Số câu)

(Số câu)

(Số câu)

Vận dụng cao

(Số câu)

40

câu hỏi

%

%

%

– Nhận biết được thể loại

– Nhận biết được đề tài, cái tôi trữ tình, kết cấu của văn bản.

– Nhận biết được các chi tiết tiêu biểu.

– Nhận biết được các yếu tố tự sự và trữ tình.

– Nhận biết một số đặc điểm của ngôn ngữ văn học trong văn bản.

Thông hiểu:

– Phân tích, lí giải được ý nghĩa, tác dụng của các chi tiết tiêu biểu, đề tài, cái tôi trữ tình, giọng điệu và mối quan hệ giữa các yếu tố này trong văn bản.

– Phân tích được sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và chất trữ tình;

– Phân tích được chủ đề, tư tưởng, của văn bản.

– Phân tích, lí giải được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản; phát hiện và lí giải được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh của văn bản.

– Lí giải được tính đa nghĩa của ngôn ngữ nghệ thuật trong văn bản.

Vận dụng:

– Thể hiện được thái độ đồng tình/ không đồng tình/ đồng tình một phần với những vấn đề đặt ra trong tác phẩm.

– Rút ra được bài học, thông điệp có ý nghĩa từ văn bản gợi ra.

– Nêu được ý nghĩa hay tác động của tác phẩm đối với nhận thức tình cảm, quan điểm của bản thân.

– Vận dụng được bối cảnh lịch sử văn hóa để lí giải ý nghĩa của văn bản.

– Xác định được yêu cầu về nội dung và hình thức của đoạn nghị luận phân tích, đánh giá một vấn đề trong tác phẩm kí.

– Xác định được nội dung trong văn bản

Thông hiểu:

– Triển khai vấn đề nghị luận phù hợp.

– Phân tích một số nội dung của văn bản kí.

– Kết hợp lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm.

– Đảm bảo cấu trúc của một đoạn  văn nghị luận.

Vận dụng:

– Vận dụng những kĩ năng tạo lập văn bản.

– Đánh giá được giá trị của tác phẩm.

Vận dụng cao:

– Đánh giá được cái tôi của tác giả thể hiện trong văn bản.

– Đánh giá được vai trò, ý nghĩa của thông điệp cuộc sống được gợi ra từ văn bản..

– Diễn đạt sáng tạo, giàu hình ảnh, có giọng điệu riêng.

– Xác định được yêu cầu về nội dung và hình thức của bài Nghị luận về một vấn đề xã hội

– Xác định được đúng nội dung nghị luận.

Thông hiểu:

– Triển khai vấn đề nghị luận phù hợp.

– Phân tích các nội dung của vấn đề.

– Kết hợp lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm.

– Đảm bảo cấu trúc của một đoạn  văn nghị luận.

Vận dụng:

– Vận dụng những kĩ năng tạo lập văn bản.

Vận dụng cao:

– Đánh giá, rút ra được ý nghĩa, thông điệp, bài học cuộc sống được gợi ra từ vấn đề.

– Diễn đạt sáng tạo, giàu hình ảnh, có giọng điệu riêng

          MÔN: Ngữ văn; LỚP 11

         Thời gian làm bài: 90 phút

– Phải biết yêu quý, trân trọng, gìn giữ, bảo vệ những giá trị văn hóa của dân tộc.

– Phải biết quý trọng công lao của những người làm ra cốm.

– Biết tinh tế, có văn hóa trong thưởng thức các sản vật của đất nước…

Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ).

Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, song hành hoặc móc xích…

0.25

* Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận. Sau đây là một số gợi ý:

– Một thứ quà của lúa non: Cốm thể hiện cái tôi của Thạch Lam dành cho một thức quà quý của đất trời và sự thanh khiết của hương đồng cỏ nội. Tác giả hình dung về nguồn gốc, sự hình thành, sự thưởng thức cốm và vận dụng tối đa các giác quan để cảm nhận nguồn gốc thiên nhiên trong sạch, thuần khiết, thể hiện phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa trong một thứ quà dân dã, bình dị mà đậm đà hương vị; thể hiện sự khéo léo trong bản sắc văn hóa lâu đời của người dân đất kinh kì: Cốm

– Cái tôi của Thạch Lam khi viết về một thứ quà riêng biệt của đất nước được thể hiện thông qua giọng văn nhẹ nhàng, giàu chất thơ, từ ngữ, hình ảnh chọn lọc, giàu sức gợi…

– Qua đó thể hiện cái tôi tài hoa, tinh tế, nhạy cảm, sâu sắc và sự yêu quý, gắn bó, trân trọng, tự hào về giá trị văn hóa truyền thống dân tộc của nhà văn.

* Sắp xếp được hệ thống ý hợp lý theo đặc điểm bố cục của đoạn văn.

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận: cái tôi của Thạch Lam thể hiện trong văn bản Một thứ quà của lúa non: cốm

– Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp.

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp Tiếng Việt, liên kết văn bản.

Có cách diễn đạt sáng tạo, mới mẻ; thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Xác định được yêu cầu của kiểu bài nghị luận xã hội.

Học sinh trình bày được suy nghĩ về ý nghĩa của sự nỗ lực trong cuộc sống.

– Xác định được các ý chính của bài viết.

– Sắp xếp được các ý hợp lý theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận:

* Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

* Triển khai vấn đề nghị luận:

– Giải thích vấn đề nghị luận:

+ Nỗ lực là chăm chỉ, cố gắng hết sức cho một việc gì đó. Có ước mơ và cố gắng, kiên trì thực hiện những mục tiêu mình đề ra.

– Thể hiện quan điểm của người viết về ý nghĩa của sự nỗ lực của con người trong cuộc sống.

+ Nỗ lực giúp con người có sức mạnh vượt qua khó khăn, thử thách và hướng chúng ta đến những điều tốt đẹp hơn.

+ Nỗ lực giúp con người phát triển, hoàn thiện các kỹ năng sống.

+ Tăng sự tự tin, lòng tự tôn, tăng cường sức khỏe tinh thần.

+ Đạt được thành công và phát triển bản thân.

+ Sự nỗ lực và cố gắng của mình hình thành một tấm gương sáng cho người khác noi theo.

+ Có được những mối quan hệ xã hội tốt đẹp…

– Mở rộng, trao đổi với quan điểm trái chiều/ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện:

+ Chúng ta cần phân biệt rõ sự khác nhau giữa nỗ lực làm việc và cố chấp theo đuổi những cái xa vời không thuộc về mình.

+ Nếu trong cuộc sống không có sự nỗ lực phấn đấu thì sẽ khó vượt qua được những thử thách; không có sự tự tin, thành công…

+ Phê phán những người không biết nỗ lực, phấn đấu trong cuộc sống.

– Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.

+ Cần nhận thức rõ ý nghĩa của sự nỗ lực trong cuộc sống.

+ Mỗi chúng ta cần có hành động thể hiện sự nỗ lực cụ thể, không ngừng học hỏi và cố gắng từng ngày.

+ Đặt ra cho bản thân những mục tiêu và nỗ lực thực hiện.

– Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

– Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

Lưu ý: Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp Tiếng Việt, liên kết văn bản.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc; có ý tưởng riêng phù hợp với vấn đề nghị luận; có cách lập luận, diễn đạt mới mẻ, sâu sắc.