| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK
ĐỀ SỐ 11 (Đề gồm có 02 trang) |
ĐỀ THAM KHẢO ÔN THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2021 Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề |
- ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Hãy hướng sự quan tâm của bạn tới những việc bạn có thể làm thay vì nghi hoặc khả năng của bản thân. Thực tế cho thấy, chúng ta chẳng đạt được bất cứ điều gì nếu cứ luôn miệng nói rằng mình không làm được.
Khi phải đối mặt với khó khăn, hãy tự nhủ rằng mọi rắc rối sẽ được giải quyết, từ đó, nỗ lực tìm giải pháp cho vấn đề. Đó chính là cách tạo ra sự khởi đầu tốt đẹp. Hãy nhớ rằng thành công trong cuộc sống luôn đi kèm với những câu khẳng định như: “Tôi có thể” hoặc “Tôi sẽ làm được”, và hành động bao giờ cũng tạo ra điều kì diệu. Đừng ngồi đó chờ đợi mộng tưởng biến thành sự thật. Khi đã nỗ lực hết mình, dù có thất bại, bạn cũng không phải tiếc nuối. Thất bại không chỉ khiến bạn rút ra bài học kinh nghiệm mà còn hiểu được giá trị của thành công. Bạn thực sự thất bại khi chưa thử mọi cơ hội mà bạn đang có. Khi thực sự muốn làm một điều gì đó, chắc chắn sẽ có cách để bạn làm được.
Điều quan trọng là bạn phải xem xét các khả năng để tạo ra cơ hội chứ không phải lãng phí thời gian để mổ xẻ những trách nhiệm của mình
(Theo Quên hôm qua sống cho ngày mai, Tian Dayton Ph. D,
biên dịch: Thu Trang – Minh Tươi, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh, 2014, tr.107)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Theo tác giả, cách tạo ra sự khởi đầu tốt đẹp là gì?
Câu 3. Tại sao tác giả cho rằng: Thất bại còn giúp ta hiểu được giá trị của thành công?
Câu 4. Anh/Chị có đồng tình với ý kiến của tác giả: Bạn thực sự thất bại khi bạn chưa thử mọi cơ hội mà bạn đang có? Vì sao?
- LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Từ nội dung văn bản phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa của việc biết tạo ra cơ hội cho bản thân đối với mỗi người trong cuộc sống.
Câu 2. (5,0 điểm)
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời!
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
(Trích Tây Tiến, Quang Dũng, Ngữ văn 12, tập một,
NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr.88)
Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ trên. Từ đó, nhận xét về cảm hứng lãng mạn được thể hiện trong đoạn thơ.
.…….…… HẾT ….………
|
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK ĐỀ SỐ 11 |
ĐỀ THAM KHẢO ÔN THI TỐT NGHIỆP
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2021 Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề |
ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM
(Đáp án – Thang điểm gồm có 04 trang)
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 3,0 | |
| 1 | Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận | 0,5 | |
| 2 | Theo tác giả, cách tạo ra sự khởi đầu tốt đẹp được nói đến trong đoạn trích là: Khi phải đối mặt với khó khăn, hãy tự nhủ rằng mọi rắc rối sẽ được giải quyết, từ đó nỗ lực tìm giải pháp cho vấn đề. | 0,5 | |
| 3 | Tác giả cho rằng: Thất bại còn giúp ta hiểu được giá trị của thành công vì: có trải qua thất bại, mới thấy thành công chính là kết quả tốt đẹp nhất kết tinh từ những nỗ lực, ý chí của chính mình/ thành công như một dấu ấn ghi nhận sự trưởng thành sau những vấp ngã, sai lầm/ thành công là thành quả to lớn giúp ta hiểu được giá trị của sự nỗ lực vượt lên chính mình cũng như giá trị của những động viên, giúp đỡ từ người khác … | 1,0 | |
| 4 | Học sinh thể hiện được đồng tình/ không đồng tình với ý kiến: Bạn thực sự thất bại khi bạn chưa thử mọi cơ hội mà bạn đang có; lí giải hợp lí, thuyết phục.
Gợi ý theo hướng đồng tình với ý kiến: Khi chưa thử mọi cơ hội mà bạn đang có cũng có nghĩa là bạn đã bỏ qua những điều kiện thuận lợi nhất giúp bạn dễ dàng đạt được thành công; chưa thử mọi cơ hội cũng có thể được hiểu như một sự thất bại đầu tiên vì nó chính là biểu hiện của sự thiếu dũng cảm, đầu hành chính mình … |
1,0 | |
| II | LÀM VĂN | 7,0 | |
| 1 | Viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc biết tạo ra cơ hội cho bản thân đối với mỗi người trong cuộc sống | 2,0 | |
| a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn nghị luận 200 chữ
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, song hành hoặc móc xích. |
0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Ý nghĩa của việc biết tạo ra cơ hội cho bản thân đối với mỗi người trong cuộc sống. | 0,25 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận
Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ được ý nghĩa của việc biết tạo ra cơ hội cho bản thân đối với mỗi người trong cuộc sống và đưa ra các lí lẽ bảo vệ quan điểm. Có thể theo hướng sau: – Việc tạo ra cơ hội cho bản thân giúp mỗi người chủ động nhanh chóng nắm bắt những thuận lợi, tự mở ra cánh cửa dẫn mình tới thành công, từ đó khẳng định được bản thân và đóng góp cho cộng đồng, xã hội … – Việc tạo ra cơ hội cho bản thân còn giúp mỗi người hiểu được năng lực, bản lĩnh của chính mình cũng như đánh giá được những thuận lợi, khó khăn, tạo đà cho những thành công tiếp theo … |
1,0 | ||
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ |
0,25 | ||
| 2 | Cảm nhận về đoạn thơ; nhận xét về cảm hứng lãng mạn được thể hiện trong đoạn thơ. | 5,0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. | 0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên miền Tây và hình ảnh người lính Tây Tiến trên những chặng đường hành quân, từ đó nhận xét về vẻ đẹp lãng mạn trong đoạn thơ. | 0,5 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau: | |||
| * Giới thiệu khái quát:
– Tác giả Quang Dũng là một gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam ngay từ những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp với hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn và tài hoa. – Bài thơ Tây Tiến được sáng tác cuối 1948 tại Phù Lưu Chanh khi tác giả đã rời xa đơn vị Tây Tiến chưa được bao lâu. Bài thơ được in trong tập Mây đầu ô (1986). – Đoạn thơ là nỗi nhớ về thiên nhiên núi rừng Tây Bắc, nỗi nhớ về người lính Tây Tiến trên những chặng đường hành quân. |
0,5 | ||
| * Cảm nhận về đoạn thơ
– Nỗi nhớ về đoàn quân Tây Tiến + Câu mở đầu giới thiệu hai hình tượng chính của bài thơ: Miền Tây Bắc mà con sông Mã làm đại diện và đoàn quân Tây Tiến. Câu thơ vừa như lời tâm sự vừa như lời mời gọi có tác dụng định hướng toàn bộ cảm xúc bài thơ. . Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!: Câu cảm thán, tiếng gọi tha thiết, chân thành. . Nhớ chơi vơi: cách dung từ mới lạ, độc đáo. . Điệp từ nhớ, âm ơi được láy đi láy lại thể hiện nỗi nhớ da diết, lan tỏa khắp không gian. – Cảnh núi rừng Tây Bắc + Nhà thơ liệt kê hàng loạt các địa danh: Sông Mã, Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông… Đó là nơi các chiến sĩ Tây Tiến đi qua, là những vùng đất xa xôi, hiểm trở của vùng Tây Bắc. + Cảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc hiểm trở được nhà thơ khắc họa bằng các hình ảnh: sương, dốc, mây mưa, thác, cọp: . Sương lấp: sương dày đặc, che lấp cả đoàn quân. . Dốc lên khúc khuỷu/ dốc thăm thẳm: đường lên dốc vừa cao, vừa gấp khúc, uốn lượn. . Heo hút cồn mây/ Súng ngửi trời: cách dung từ tinh tế, khắc họa độ cao tuyệt đỉnh của núi rừng. . Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống: đối xứng núi dựng vách thành vừa lên cao chót vót, vừa xuống thăm thẳm. . Âm thanh, hình ảnh ghê sợ: thác gầm thét, cọp trêu người. + Cảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc thơ mộng, thi vị, trữ tình: . Hoa về trong đêm hơi. . Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi: sử dụng toàn thanh bằng . Cơm lên khói, mùa em thơm nếp xôi => Gợi lên vẻ đẹp lãng mạn, bình dị mang hương vị ngọt ngào, nồng ấm. – Hình ảnh người lính trên đường hành quân + Thể hiện gián tiếp qua thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội nhưng trữ tình thơ mộng. + Thể hiện trực tiếp: . Hình ảnh đoàn quân mỏi: khó khăn, gian khổ, mệt mỏi vì đi hành quân trên những con đường xa, hiểm trở. . Anh bạn dãi dầu không bước nữa… bỏ quên đời: sử dụng phép tu từ nói giảm, gợi lên sự hy sinh thanh thản trên con đường hành quân, đồng thời cũng cho thấy sự lãng mạn, yêu đời của những người lính… => Giàu chất bi tráng. |
2,0 | ||
| * Đánh giá nghệ thuật:
– Sử dụng bút pháp tạo hình đa dạng đã tạo nên bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, thơ mộng và hình ảnh người lính Tây Tiến với những đường nét khỏe khoắn, mạnh mẽ. – Bút pháp hiện thực kết hợp với lãng mạn, đậm chất bi tráng tạo nên giọng điệu riêng cho thơ Quang Dũng với nhiều sáng tạo về hình ảnh, ngôn ngữ độc đáo. – Hình ảnh thơ sáng tạo. – Ngôn ngữ thơ đa sắc thái, phong cách, có những kết hợp từ độc đáo… |
0,5 | ||
| * Nhận xét về cảm hứng lãng mạn trong đoạn thơ
– Cảm hứng lãng mạn trước hết được thể hiện ở cái tôi của tác giả – Quang Dũng: nỗi nhớ của nhà thơ với đoàn quân Tây Tiến. – Được thể hiện trong bút pháp lãng mạn tài tình của tác giả. Những thủ pháp như cường điệu, đối lập được sử dụng rộng rãi, sáng tạo đã tô đậm cái phi thường, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về cái hào hùng, hùng vĩ và cái tuyệt mĩ của con người và thiên nhiên núi rừng Tây Bắc. – Thiên nhiên vùng núi Tây Bắc qua ngòi bút lãng mạn của Quang Dũng có vẻ đẹp vừa đa dạng, vừa độc đáo, vừa hùng vĩ dữ dội, vừa thơ mộng trữ tình… – Những cuộc hành quân gian khổ qua những chặng đường núi non hiểm trở, thử thách ghê gớm với các chiến sĩ Tây Tiến vốn là những thanh niên đất Hà Thành lần đầu tiên đến miền Tây Bắc. – Những địa danh tên bản, tên mường như Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch… được nhắc đến không chỉ gợi bao nỗi nhớ vơi đầy mà còn để lại nhiều ấn tượng về sự xa xôi, heo hút, hoang sơ. |
0,5 | ||
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ |
0,5 | ||
| TỔNG ĐIỂM | 10,0 | ||
————Hết———
