Đề đọc hiểu tùy bút Phở – Nguyễn Tuân, Nghị luận về ý nghĩa câu chuyện Cái kén và con bướm

Đơn vị kĩ năng

% điểm

MÔN NGỮ VĂN –  LỚP 11

Thời gian: 90 phút (không kể thời gian giao đề)

Đề có 02 trang

ĐÁP ÁN – HƯỚNG DẪN CHẤM

MÔN NGỮ VĂN 11

(Đáp án và Hướng dẫn chấm gồm 03 trang)

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời như đáp án: 0,5 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

– Đó là các phương diện sau:

+ Thời gian thích hợp để ăn phở (Phở ăn bất cứ vào giờ nào cũng đều thấy trôi cả. Sớm, trưa, chiều, tối, khuya, lúc nào cũng ăn được)

+ Những quy luật riêng của món phở thể hiện trong tên gọi hiệu phở (Tên người bán phở thường chỉ dùng một tiếng, lấy ngay cái tên cúng cơm người chủ hoặc tên con mà đặt làm tên gánh, tên hiệu)

+ Tiếng rao bán phở thể hiện được hồn cốt của văn hóa dân tộc nhưng hiện đã mai một đi ít nhiều (bây giờ Hà Nội vẫn có phở, mà tiếng rao lại vắng hẳn đi) 

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời tương đương như đáp án: 0,5 điểm

– HS chỉ kể được 2 phương diện cho 0,25 điểm

– HS chỉ kể được 1 phương diện hoặc trả lời sai cho 0 điểm

Như tên các hàng phở, hiệu phở. Tên người bán phở thường chỉ dùng một tiếng, lấy ngay cái tên cúng cơm người chủ hoặc tên con mà đặt làm tên gánh, tên hiệu, ví dụ phở Phúc, phở Lộc, phở Thọ, phở Trưởng ca, phở Tư … Có khi một cái tên tật nguyền trên thân thể người bán phở được cảm tình quần chúng thân mật nhắc lại thành một cái tên hiệu : phở Gù, phở Lắp, phở Sứt …

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời tương đương như đáp án: 0,5 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời tương đương như đáp án:1.0 điểm

– HS trả lời có nội dung phù hợp với ý trên:  0,25 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

 – HS trả lời tương đương như đáp án:1.0 điểm

– HS trả lời có nội dung phù hợp với mỗi ý trên:  0,5 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

– HS trả lời tương đương như đáp án:1.0 điểm

– HS trả lời có nội dung phù hợpvới mỗi ý trên:  0,25 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

Gợi ý: Đồng tình, vì:

-Theo tác giả, món Phở ăn mùa nào cũng thấy có ý nghĩa thâm thúy vì:

+ Mùa nóng, ăn phở, ra mồ hôi, gặp gió sẽ mát hơn.

+ Mùa lạnh, ăn phở, đôi môi tái nhợt, tươi thắm lại, tức ấm hơn.

+ Mùa đông: bát phở như tấm áo kép cho người nghèo.

Như vậy, ý nghĩa thâm thúy ở đây được hiểu là: Phở đem đến lối sống thuận tự nhiên cho con người, che chở, bảo vệ con người trong đời sống. Thưởng thức phở thực chất là trải nghiệm nghệ thuật sống trong cuộc đời.

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời tương đương như đáp án, hoặc khác nhưng phù hợp với chuẩn mực,phù hợp với vấn đề đặt ra từ tác phẩm: 1.0

– HS trả lời có nội dung phù hợp nhưng diễn đạt chưa tốt:  0,5 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

Hướng dẫn chấm

– HS trả lời thuyết phục, đảm bảo những chuẩn mực đạo đức, văn hóa, pháp luật: 0.5 điểm

– HS trả lời có nội dung phù hợp nhưng diễn đạt chưa tốt, chưa thuyết phục:  0,25 điểm

– HS không trả lời được hoặc trả lời sai: 0 điểm

Mở bài giới thiệu được vấn đề cần NL, thân bài triển khai được nội dung cần nghị luận, kết bài khái quát được vấn đề nghị luận.

Khó khăn thử thách là cơ hội, giá đỡ để con người tồn tại trưởng thành và để đạt được thành công. Sự giúp đỡ là đáng quý, nhưng giúp đỡ không đúng nơi đúng lúc sẽ làm phản tác dụng và gây hại cho người được giúp.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,25 điểm.

– Học sinh xác định chưa đúng vấn đề cần nghị luận: 0,0 điểm.

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần căn cứ vào vấn đề nghị luận để có thể xác định nội dung, hình thức cho bài văn NLXH.

Dưới đây là một vài gợi ý:

– Tóm tắt câu chuyện: Chuyện kể về một người đàn ông tìm thấy cái kén bướm khó khăn chui qua cái lỗ nhỏ. Người đàn ông định giúp chú bướm nhỏ. Ông lấy kéo rạch cho cái lỗ to thêm. Chú bướm dễ dàng thoát ra khỏi cái kén. Nhưng thân mình nó sưng phồng lên, đôi cánh thì nhăn nhúm. Và từ đấy chú bướm đã phải bò loanh quanh suốt quãng đời còn lại với đôi cánh nhăn nhúm và thân hình sưng phồng. Nó chẳng bao giờ có thể bay được. Thông qua sự việc người đàn ông và cái kén bướm, ta rút ra được một quy luật tự nhiên cũng như quy luật xã hội: Khó khăn thử thách là cơ hội, giá đỡ để con người tồn tại trưởng thành và để đạt được thành công. Sự giúp đỡ là đáng quý, nhưng giúp đỡ không đúng nơi đúng lúc sẽ làm phản tác dụng và gây hại cho người được giúp.

=> Từ câu chuyện đặt ra hai vấn đề:
+ Những khó khăn thử thách trong cuộc sống chính là cơ hội cho con người tự rèn luyện, phấn đấu vươn lên để khẳng định bản thân và tự hoàn thiện mình. (ý chính)
+ Lòng tốt nếu không thể hiện đúng cách, đúng chỗ có thể gây ra những hậu quả, những hệ lụy nghiêm trọng (ý phụ).
– Bàn luận:
* Tại sao những khó khăn thử thách trong cuộc sống là những cơ hội cho con người vươn lên?
– Khó khăn thử thách buộc con người phái phấn đấu không ngững; khó khăn thử thách rèn cho con người bản lĩnh,ý chí; khó khăn nhiều khi là động lực khích lệ 1con người hành động… Khi vượt qua thử thách, con người sẽ trưởng thành hơn (dẫn chứng).
– Nêu không có khó khăn thử thách, con người sẽ ỷ lại, không có môi trường để rèn luyện, phấn đấu, không có động lực để vươn lên… (dẫn chứng).
* Tại sao lòng tốt không thể hiện đúng cách, đúng chỗ có thể gây ra những hậu quả, những hệ lụy nghiêm trọng?
– Lòng tốt rất cần trong cuộc sống…
– Những lòng tốt phải thể hiện đúng cách, đúng chỗ, đúng lúc, hợp hoàn cảnh thì mới có tác dụng… (dẫn chứng).
– Bài học nhận thức và hành động:
– Mối quan hệ giữa khó khăn và sự trợ giúp…
– Liên hệ bản thân.
c. Kết bài:
– Khẳng định ý nghĩa của vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm.

Hướng dẫn chấm:

– Trình bày đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.

– Trình bày chưa đầy đủ hoặc chưa sâu: 1,0 điểm – 1,75 điểm.

– Trình bày chung chung, sơ sài: 0,25 điểm – 0,75 điểm.      .

– Không làm bài/làm lạc đề: 0 điểm.

2,5

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.