Đề tham khảo theo cấu trúc mới 2025 của Bộ -đề số 45

 MÔN: NGỮ VĂN 11

                                                                       (04 trang)

+ Bằng tình yêu, chúng ta có thể kiên nhẫn với bản thân, với mọi người và chính với cuộc sống.

+ Bằng lòng kiên nhẫn, chúng ta có thể yêu thương bản thân mình, những người xung quanh, và thậm chí với cả những thử thách nghiệt ngã của cuộc đời.

+ Lòng kiên nhẫn sẽ giúp bạn vượt qua mọi sóng gió của cuộc đời

+ Tình yêu của bạn đối với bản thân cũng như những người xung quanh sẽ dẫn dắt bạn phát triển tính kiên nhẫn của mình, cho tới khi nó tỏa sáng trên thế giới và đem lại lợi ích cho tất cả!

(HS nêu được 1 đến 2 ý, cho 0,25 điểm; nêu được 3 đến 4 ý, cho 0,5 điểm)

– Biện pháp nghệ thuật: So sánh Tình yêu và lòng kiên nhẫn được ví như hai nhánh của sợi dây thừng luôn bện chặt vào nhau, như chuỗi DNA là nguồn gốc tạo nên sự sống của con người. (0,5 điểm)

-Hiệu quả:

+ Nghệ thuật: Giúp văn bản trở nên sinh động, giàu sức gợi hình, gợi cảm hơn. (0,25 điểm)

+Nội dung: diễn tả mối quan hệ khăng khít giữa tình yêu và lòng kiên nhẫn và vai trò của chúng với cuộc sống con người. (0,25 điểm).

(GV vẫn cho điểm nếu HS xác định biện pháp nghệ thuật liệt kê hoặc điệp từ “như” và nêu đúng hiệu quả của biện pháp tu từ đó)

– Cuộc đời không phải là phải một kỳ nghỉ: cuộc đời không phải là để hưởng thụ, an nhàn, thong dong. (0,25 điểm)

– Nó là một quá trình đào tạo: Cuộc đời giúp ta được rèn giũa, đem đến cho ta những bài học, giúp ta trưởng thành hơn. (0,25 điểm)

->  Ý kiến muốn nhắn nhủ con người cần biết trân trọng cuộc sống, biết trải nghiệm, biết nghiêm túc học hỏi để ngày một hoàn thiện hơn. (0,5 điểm)

– Học sinh lựa chọn được thông điệp có ý nghĩa nhất rút ra từ văn bản (0,5 điểm) và lí giải một cách thuyết phục (0,5 điểm).

(Ví dụ: Con người cần có tình yêu thương; con người cần có lòng kiên nhẫn; sống cần biết học hỏi…)

Có thể viết đoạn văn theo nhiều cách. Dưới đây là một số gợi ý định hướng chấm bài:

* Giải thích:

Lòng kiên nhẫn là sự kiên trì, nhẫn nại, biết bỏ thời gian, công sức để chờ đợi, không nóng vội; là sự bền bỉ, bình tĩnh, quyết tâm trước mọi vấn đề trong cuộc sống.

* Bàn luận:

– Sự cần thiết của lòng kiên nhẫn:

+ Kiên nhẫn giúp con người có ý chí, nghị lực vững vàng để chinh phục ước mơ.

+ Kiên nhẫn trở thành động lực tiếp thêm hi vọng cho con người trong những lúc khó khăn.

+ Nhờ kiên nhẫn, con người trở nên sâu sắc và hiểu biết hơn, biết đánh giá cuộc sống một cách khách quan, toàn diện.

+ Lòng kiên nhẫn cũng mang lại cho con người những cơ hội tốt trong cuộc sống.

– Mở rộng: Tuy nhiên, kiên nhẫn cần đi liền với sự sáng suốt của lí trí. Kiên nhẫn không đồng nghĩa với bảo thủ, viển vông, thiếu thực tế.

* Bài học:

– Mỗi người cần nhận thức được sự cần thiết của lòng kiên nhẫn đối với con người trong cuộc sống.

– Phê phán những người không có tính kiên nhẫn, nóng vội, dễ bỏ cuộc.

– Cần rèn cho mình tính kiên nhẫn bằng việc: kiềm chế sự nóng giận, vội vàng, sắp xếp công việc khoa học, lạc quan, luôn nghĩ về những điều tích cực…

0,25

0,5

0,25

*Giới thiệu về tác giả, tác phẩm:

– Khái quát được đôi nét về cuộc đời, sự nghiệp của Nam Cao..

– Giới được tác phẩm: Một bữa no là một trong những truyện ngắn thành công của Nam Cao trước cách mạng, viết về đề tài người nông dân, vừa phản ánh được số phận người nông dân trước cách mạng, vừa thể hiện được tài năng nghệ thuật cùng tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao.

           *Cảm nhận về hình tượng bà lão:

– Lai lịch nhân vật:

+ Là một bà lão nghèo, không có tên riêng, góa bụa, chồng chết từ khi con vừa mới lọt lòng; một mình thắt lưng buộc bụng, nuôi con trai khôn lớn.

+ Thằng con trai bà lớn lên, lấy vợ, bà chưa nhờ cậy được gì, nó cũng lăn đùng ra chết.

+ Người con dâu cũng vội vàng đi lấy chồng, để lại đứa con gái mới năm tuổi cho bà nuôi nấng.

+ Bà lão đã ngót bảy mươi, hết nuôi con giờ lại nuôi cháu.

-> Lai lịch của một bà lão đáng thương, cô độc, ở cái tuổi gần đất xa trời vẫn phải cực khổ mưu sinh.

– Bà lão là một người nông dân có cuộc đời khốn khổ, đáng thương:

+ Bà cực khổ nuôi đứa cháu gái đến khi nó mười hai tuổi thì cho làm con nuôi nhà người ta.

+ Cho đứa cháu đi làm con nuôi nhà người ta được mười đồng. Bà dùng tám đồng cải mả cho người con trai đã chết, còn hai đồng bà để đi buôn.

+ Sau một trận ốm thập tử nhất sinh, bà không thể đi buôn được nữa. Bà đi bế em cho nhà người ta nhưng rồi già yếu, cũng chẳng có ai thuê bà nữa.

+ Tiền hết cả, bà ăn toàn bánh đúc. Rồi bà ra chợ xin, đến khi không ai cho nữa, bà đành nhịn đói.

è Cuộc đời bà nối tiếp nhau dằng dặc là những bất hạnh, vất vả, lo toan, khốn khổ, chạy ăn từng bữa, giống như cuộc đời của bao người nông dân khác cùng thời.

– Bà lão là hình ảnh của người nông dân bị cái đói đẩy đến chân tường, đánh mất cả lòng tự trọng:

+ Trong cái đói cùng quẫn, bà lão nghĩ ra một kế để kiếm được một bữa no sau bao ngày đói là đến nhà bà phó Thụ đã nhận nuôi cái Đĩ. Bước chân của bà đi theo tiếng gọi của miếng ăn.

+ Nam Cao đã miêu tả chi tiết hình ảnh bà lão trong bữa ăn: Bà lão còn thấy đói. Còn cơm mà thôi ăn thì tiếc. Đã đi ăn chực thì còn danh giá gì mà làm khách. Bà cứ ăn như không biết gì.Chỉ còn một ít bám dưới đáy và chung quanh nồi, bà vẫn tiếc. Bà kéo cái nồi vào lòng.Ừ, thì bà ăn nốt vậy! Bà cạo cái nồi sồn sột. Bà trộn mắm.Bà rấm nốt.

+ Nhà văn diễn tả cả thái độ của bà phó Thụ, chủ nhà: lườm với nguýt rồi gắt gỏng:  “Khô mặc kệ nó! Bà có ăn được hết thì ăn đi, đừng bảo nó. Nó không ăn vào đâu được nữa. Ăn cho nó nứt bụng ra thì ăn làm gì?”

è Hình ảnh bà lão vừa đáng thương, vừa đáng trách. Đó không còn là hình ảnh của một người mẹ, một người bà nhân hậu, hiền lành từng thắt lưng, buộc bụng để nuôi con, nuôi cháu nữa, mà là hình ảnh của một người đói không còn biết gì nữa ngoài cái bụng đói của mình.

–  Bà lão có chung cái kết đáng thương giống như biết bao người nông dân khác trong các sáng tác cùng thời: Cuối cùng, bà lão chết. Bà chết vì quá no:   Đêm hôm ấy, bà lăn lóc rất lâu không ngủ được; Vào khoảng nửa đêm, bà thấy hơi đau bụng; Chỉ một lúc sau, bà đã thấy đau quắn quéo, đau cuống cuồng. Rồi bà thổ. Rồi bà tả… Luôn nửa tháng trời như vậy. Rồi bà chết.

-> Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của bà lão là “một bữa no” nhưng nguyên nhân sâu xa lại là bởi cái đói. Trong cơn đói khát hành hạ, bà không còn giữ được nhân phẩm, bà đã ăn một bữa ăn đầy tủi hờn, để rồi chết một cách nhục nhã.

*Đánh giá:

– Nghệ thuật: Tác phẩm là một minh chứng cho tài năng nghệ thuật viết truyện ngắn của Nam Cao trước cách mạng. Nhà văn đã thành công trong nghệ thuật tạo dựng tình huống truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, nghệ thuật kể chuyện (ngôi kể, ngôn ngữ kể chuyện, điểm nhìn).

– Nội dung: Với hình tượng bà lão, nhà văn đã tạo được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc cho tác phẩm.

+ Truyện phản ánh cuộc sống khổn khổ của người nông dân cùng hình ảnh về xã hội nông thôn Việt Nam trước cách mạng.

+ Truyện cũng thể hiện tiếng lòng đồng cảm, xót thương của nhà văn dành cho những con người khốn khổ. Đặc biệt, nhà văn gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự tha hóa của nhân cách con người trước miếng ăn, trước cái đói.

è Đó cũng là cảm quan hiện thực và tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn.

0,25

0,5

0,5

0,5

0,5

0,75