Đề văn 11 : Kẹo Mầm, Băng Sơn, NLXH Vào đại học không phải con đường duy nhất

 

ĐỀ KTĐG CUỐI HỌC KÌ I

NĂM HỌC 2023 – 2024

MÔN NGỮ VĂN – LỚP 11

Thời gian làm bài: 90 phút

Ngày kiểm tra: 02/01/2024

(Đề có 2 trang)
Họ tên : …………………………………………………………………….  Lớp : …………………….

           ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

KẸO MẦM  – Băng Sơn

Mỗi sáng mẹ tôi gỡ tóc bằng cái lược thưa gỗ vàng vàng, thế nào rồi cũng có ít tóc rối. Mẹ vo vo giắt nó lên đòn tay chỗ mái hiên nhà. Rồi chị tôi cũng làm thế, bắt chước mẹ cũng gỡ tóc, vo vo giắt mớ tóc rối lên chỗ ấy.

  Thỉnh thoảng trên đường làng có bà cụ rao to: “Ai tóc rối đổi kẹo không?”. Một bên thúng là mảnh chai vỡ, đồng nát, lông vịt, tóc rối,… còn bên kia chỉ có cái niêu đất, đúng hơn là một cái ang, cái liễn đựng một thứ kẹo mà bất cứ một đứa trẻ nào cũng phải mê.

  Bà cụ lấy kẹo lên bằng chiếc đũa cả, quấn vào đầu que, thật khéo, kẹo cứ lồng khồng, trông rất nhiều, nhưng cho vào miệng nó xẹp lại chỉ còn tí tẹo. Bà cụ đưa kẹo cho chúng tôi, đổi lại nắm tóc rối của bà, của mẹ hay của chị.

  Tóc rối bán bà cụ không mua, mua kẹo bà cụ không bán, chỉ đổi thôi. Thế là mỗi lần bà cụ qua ngõ, tôi lại kiễng chân, với tay lên chỗ mái hiên… Mẹ bảo đó là kẹo mầm làm bằng mầm cây mạ, mầm thóc, hoàn toàn không có đường mật gì cả. Nhưng sao nó ngọt thế, hơn cả kẹo bột, kẹo bi.

  Mẹ tôi đã mất. Chị tôi đi lấy chồng xa…

  Cứ mỗi lần có ai đi qua rao lên: “Ai đổi kẹo”, tôi lại tưởng như thấy mẹ tôi ngồi đầu hè gỡ tóc bằng cái lược gỗ màu vàng vàng, đầu mẹ nghiêng nghiêng, sóng tóc đổ dài một bên vai, và rồi mẹ vuốt cái lược, vo vo nắm tóc, giắt nó lên mái hiên nhà…

  Que kẹo mầm tuổi thơ… Mẹ ơi…. Còn có bao giờ con được thấy mẹ ngồi gỡ tóc như thế nữa.

(Kẹo Mầm, Băng Sơn, in trong Ngữ văn 7, tập 1, Nxb Giáo Dục Việt Nam, Hà Nội, 2017, Tr. 138)

Thí sinh trả lời các câu hỏi sau:

* PHẦN DÀNH CHO HỌC SINH HỆ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG

Câu 1. Xác định đề tài của văn bản. 

Câu 2. Chỉ ra câu văn nêu đặc điểm của món kẹo mầm?

Câu 3. Chỉ ra được các yếu tố tự sự và trữ tình trong văn bản.

Câu 4. Chỉ ra đặc trưng thể loại của văn bản trên ?

Câu 5. Cái tôi trữ tình của tác giả được thể hiện như thế nào trong văn bản? Qua cái nhìn của tác giả thể hiện điều gì?

Câu 6. Cảm xúc chủ đạo của văn bản là gì? Qua văn bản tác giả thể hiện triết lý nhân sinh như thế nào?

Câu 7. Từ nội dung văn bản, anh/ chị có suy nghĩ gì về vẻ đẹp của thời thơ ấu? (Viết khoảng 5 – 7 câu).

Câu 8. Anh/Chị rút ra được bài học gì cho bản thân sau khi đọc văn bản trên? 

 

* PHẦN DÀNH CHO HỌC SINH HỆ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN

Câu 1. Xác định đề tài của văn bản. 

Câu 2. Chỉ ra câu văn nêu đặc điểm của món kẹo mầm?

Câu 3. Chỉ ra được các yếu tố tự sự và trữ tình trong văn bản.

Câu 4. Chỉ ra đặc trưng thể loại của văn bản trên ?

Câu 5. Cái tôi trữ tình của tác giả được thể hiện như thế nào trong văn bản? Qua cái nhìn của tác giả thể hiện điều gì?

Câu 6. Cảm xúc chủ đạo của văn bản là gì? Qua văn bản tác giả thể hiện triết lý nhân sinh như thế nào?

Câu 7. Anh/Chị rút ra được bài học gì cho bản thân sau khi đọc văn bản trên? 

Câu 8. Em đồng tình hoặc không đồng tình với quan niệm “cần hoài niệm và trân trọng quá khứ” của văn bản trên?

  1. VIẾT (4,0 điểm)

     Tất cả thí sinh thực hiện đề bài sau:

Trình bày suy nghĩ của anh chị về ý kiến: “Vào đại học không phải con đường duy nhất”.

 

HDC KTĐG CUỐI HỌC KÌ I

                        NĂM HỌC 2023-2024

MÔN NGỮ VĂN – LỚP 11

 ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

* PHẦN DÀNH CHO HỌC SINH HỆ GIÁO DỤC PHỔ THÔNG

Câu Nội dung Điểm
1 Đề tài của văn bản: Sự hồi tưởng lại món kẹo mầm tuổi thơ. 0,5
2 “Kẹo mầm làm bằng mầm cây mạ, mầm thóc, hoàn toàn không có đường mật gì cả”. 0,5
3   Đoạn trích có nhiều yếu tố tự sự, chẳng hạn: Mỗi sáng mẹ tôi gỡ tóc bằng cái lược thưa gỗ vàng vàng, thế nào rồi cũng có ít tóc rối. Mẹ vo vo giắt nó lên đòn tay chỗ mái hiên nhà…..

Yếu tố tự sự và trữ tình trong văn bản. “Mẹ bảo đó là kẹo mầm làm bằng mầm cây mạ, mầm thóc, hoàn toàn không có đường mật gì cả. Nhưng sao nó ngọt thế, hơn cả kẹo bột, kẹo bi”.

– Yếu tố trữ tình trong văn bản.  Que kẹo mầm tuổi thơ… Mẹ ơi…. Còn có bao giờ con được thấy mẹ ngồi gỡ tóc như thế nữa.

0,75
4   Ngôn ngữ trong tùy bút/tản văn ngoài đặc điểm của chung của ngôn ngữ văn học còn có thêm những nét riêng của thể loại: thấm đượm chất thơ và dấu ấn riêng của tác giả. 0,75
5   – Cái tôi của tác giả được thể hiện như thế nào qua văn bản: đó là cái tôi đa cảm khi hồi tưởng về quá khứ  tuổi thơ êm đẹp, nhiều kỷ niệm.

   – Cái tôi của tác giả thể hiện qua cách nhìn, cách cảm về kỷ niệm tuổi thơ.

0,5

 

 

0,5

6  Cảm xúc chủ đạo của văn bản là: Nhớ tiếc quá khứ.

Triết lý nhân sinh: Tuổi thơ là quãng thời gian mà ta được sống trong sự đùm bọc, yêu thương, trong sự ấm áp quây quần của gia đình, vì vậy ta phải biết trân trọng những phút giây hạnh phúc khi được sống cùng gia đình.

0,5

0,5

7  Suy nghĩ về vẻ đẹp của thời thơ ấu:

– Đó là một khoảng thời gian tươi đẹp, khi ta còn hồn nhiên, vô lo vô nghĩ.

– Đó cũng là quãng thời gian mà ta được sống trong sự đùm bọc, yêu thương, trong sự ấm áp quây quần của gia đình.

– Tuổi thơ còn là dưỡng chất để nuôi dưỡng tâm hồn ta, cho ta thêm sức mạnh để đối mặt với những khó khăn khi ta bước vào tuổi trưởng thành.

 

0,25

 

0,5

 

0,25

8    HS rút ra được bài học gì cho bản thân sau khi đọc văn bản: Gợi ý.

– Phải biết yêu thương những người trong gia đình.

– Hãy lưu giữ và trân trọng những kí ức tươi đẹp.

0,5

 

* PHẦN DÀNH CHO HỌC SINH HỆ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN

 

Câu Nội dung Điểm
1 Đề tài của văn bản: Sự hồi tưởng lại món kẹo mầm tuổi thơ. 0,5
2 “Kẹo mầm làm bằng mầm cây mạ, mầm thóc, hoàn toàn không có đường mật gì cả”. 0,5
3   Đoạn trích có nhiều yếu tố tự sự, chẳng hạn: Mỗi sáng mẹ tôi gỡ tóc bằng cái lược thưa gỗ vàng vàng, thế nào rồi cũng có ít tóc rối. Mẹ vo vo giắt nó lên đòn tay chỗ mái hiên nhà…..

Yếu tố tự sự và trữ tình trong văn bản. “Mẹ bảo đó là kẹo mầm làm bằng mầm cây mạ, mầm thóc, hoàn toàn không có đường mật gì cả. Nhưng sao nó ngọt thế, hơn cả kẹo bột, kẹo bi”.

– Yếu tố trữ tình trong văn bản.  Que kẹo mầm tuổi thơ… Mẹ ơi…. Còn có bao giờ con được thấy mẹ ngồi gỡ tóc như thế nữa.

0,5
4   Ngôn ngữ trong tùy bút/tản văn ngoài đặc điểm của chung của ngôn ngữ văn học còn có thêm những nét riêng của thể loại: thấm đượm chất thơ và dấu ấn riêng của tác giả. 0,5
5    Cái tôi của tác giả được thể hiện như thế nào qua văn bản: đó là cái tôi đa cảm khi hồi tưởng về quá khứ  tuổi thơ êm đẹp, nhiều kỷ niệm.

   Cái tôi của tác giả thể hiện qua cách nhìn, cách cảm về kỷ niệm tuổi thơ.

0,5

 

 

0,5

6     Cảm xúc chủ đạo của văn bản là: Nhớ tiếc quá khứ.

Triết lý nhân sinh: Tuổi thơ là quãng thời gian mà ta được sống trong sự đùm bọc, yêu thương, trong sự ấm áp quây quần của gia đình, vì vậy ta phải biết trân trọng những phút giây hạnh phúc khi được sống cùng gia đình.

0,5

0,5

7 HS có thể rút ra nhiều bài học, chẳng hạn:

– Phải biết yêu thương những người trong gia đình

– Hãy lưu giữ và trân trọng những kí ức tươi đẹp.

0,5

0,5

8   HS có thể đồng tình hoặc không đồng tình với quan niệm trên nhưng cần lý giải thuyết phục. 0,5

0,5

 

  1. VIẾT (4,0 điểm)

Tất cả thí sinh thực hiện đề bài

 

Nội dung Điểm
Đề:  Trình bày suy nghĩ của anh chị về ý kiến: “Vào đại học không phải con đường duy nhất”. 4.0
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận.

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.

0.25
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận. Vào đại học không phải con đường duy nhất. 0.25
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm.

Triển khai vấn đề thành các luận điểm; thể hiện  thái độ, lập trường và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng cụ thể lấy từ thực tiễn cuộc sống.

     Sau đây là một hướng gợi ý:

I. Mở bài

– Dẫn dắt vào vấn đề:

– Nêu vấn đề nghị luận: “Vào đại học có phải con đường tiến thân duy nhất của tuổi trẻ ngày nay”.

II. Thân bài

    1. Vào đại học là con đường đáng mơ ước, mở ra nhiều cơ hội

– Khi vào đại học, nếu thực sự có năng lực, khi ra trường sẽ có nhiều cơ hội việc làm hơn.

– Học đại học sẽ tạo nền tảng kiến thức vững chắc để sau này có thể tiến xa hơn, vận dụng nó vào trong công việc hiệu quả.

2. Nhưng vào đại học không phải con đường tiến thân duy nhất

– Tuy nhiên tấm bằng đại học không phải tấm vé bước vào đời để bạn muốn đến đâu tùy thích, đó chỉ là yếu tố nhỏ góp phần tạo cơ hội cho bạn trong cuộc sống.

– Sự thành công không phụ thuộc hoàn toàn vào thành tích học tập ở đại học mà phụ thuộc vào năng lực thực tế của mỗi người khi bước vào đời.

–    Trên thực tế, ở một số ngành, cơ cấu đào tạo chưa căn cứ vào cơ cấu sử dụng nhân lực thực tiễn, dẫn đến tình trạng thừa thầy thiếu thợ.

–   Trên thực tế, cuộc sống cũng chính là một trường đại học rộng lớn, dạy cho con người biết nhiều vấn đề thực tiễn, ở đó con người không học thông qua lí thuyết mà qua trải nghiệm.

–   Nhiều người đã thực sự thành công mà không cần bước chân vào con đường đại học. (Lấy VD dẫn chứng)

3. Bài học nhận thức

– Cần lựa chọn con đường phù hợp với năng lực, nguyện vọng của mình và điều kiện gia đình.

– Dù học đại học hay đi theo những con đường khác thì luôn phải nỗ lực hết mình với con đường mình đã chọn.

– Không ngừng trau dồi kiến thức để hoàn thiện bản thân, trở thành người có ích cho xã hội.

III. Kết bài

– Nêu suy nghĩ của bản thân về vấn đề.

– Là những người trẻ hãy luôn chủ động và sáng suốt trong sự lựa chọn của mình, hãy luôn làm chủ tương lai của mình.

– Là những người trẻ hãy luôn chủ động và sáng suốt trong sự lựa chọn của mình, hãy luôn làm chủ tương lai của mình.

3.0
d. Sáng tạo

– Có mở bài, kết bài gây ấn tượng.

– Sắp xếp luận điểm, lí lẽ, bằng chứng hợp lí.

– Diễn đạt rõ ràng, rành mạch.

0.25
đ. Chính tả, từ ngữ, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, từ ngữ, ngữ pháp tiếng Việt.

0.25

Hết

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *