| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK
ĐỀ SỐ 14 (Đề gồm có 02 trang)
|
ĐỀ THAM KHẢO ÔN THI TỐT NGHIỆP
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2021 Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề |
- ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Con chim sẻ nhỏ chết rồi
Chết trong đêm cơn bão về gần sáng
Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa
Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi
Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi.
Chiếc tổ cũ trong ống tre đầu nhà chiều gió hú
Không còn nghe tiếng cánh chim về
Và tiếng hót mỗi sớm mai trong vắt.
Nó chết trước cửa nhà tôi lạnh ngắt
Một con mèo hàng xóm lại tha đi
Nó để lại trong tổ những quả trứng
Những con chim non mãi mãi chẳng ra đời.
Đêm đêm tôi vừa chợp mắt
Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh
Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ
Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.
(Trích Tiếng vọng, Nguyễn Quang Thiều, Tiếng Việt 5, tập một,
NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 108)
Thực hiện yêu cầu sau:
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Con chim sẻ đã chết trong hoàn cảnh như thế nào?
Câu 3. Những dòng thơ sau giúp anh/chị hiểu gì về tâm trạng của tác giả?
Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ
Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.
Câu 4. Đoạn trích trên gửi gắm đến anh/chị bài học gì? (trình bày khoảng 4 đến 6 dòng).
- LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về chủ đề: Biết ăn năn, biết day dứt cũng là cách để chúng ta hoàn thiện bản thân.
Câu 2. (5,0 điểm)
Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc. Chúng nó bắn, đã thành lệ, mỗi ngày hai lần, buổi sáng sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng và xẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quện thành từng cục máu lớn.
Trong rừng ít có cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời. Cũng ít có loại cây ham ánh sáng mặt trời như thế. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng. Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu còn loáng, vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vượt lên được cao hơn đầu người, cành lá xum xuê như những con chim đã đủ lông mao, lông vũ. Đạn đại bác không giết nổi chúng, nhưng vết thương của chúng chóng lành như trên một thân thể cường tráng. Chúng vượt lên rất nhanh, thay thế những cây đã ngã… Cứ thế hai ba năm nay, rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng…
Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không tấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp chân trời.
(Trích Rừng xà nu, Nguyễn Trung Thành, Ngữ văn 12, tập hai,
NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 23)
Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng rừng xà nu. Từ đó, nhận xét chất sử thi trong ngòi bút của nhà văn Nguyễn Trung Thành qua đoạn trích trên.
………… Hết ………
| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK
ĐỀ SỐ 14
|
ĐỀ THAM KHẢO ÔN THI TỐT NGHIỆP
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2021 Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề |
ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM
(Đáp án – Thang điểm gồm có 03 trang)
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 3,0 | |
| 1 | Thể thơ: Tự do. | 0,5 | |
| 2 | Con chim sẻ đã chết trong hoàn cảnh mưa bão, xác nó lạnh ngắt lại bị một con mèo tha đi. (Chết trong đêm cơn bão về gần sáng) | 0,5 | |
| 3 | Hai câu thơ có thể hiểu:
Nhà thơ không thể nào ngủ yên được vì ân hận, day dứt trước cái chết của chú chim sẻ nhỏ. Những quả trứng không thể nở như lăn vào giấc ngủ với những tiếng động lớn “như đá lở trên ngàn” đã trở thành ám ảnh trong lòng tác giả. |
1,0 | |
| 4 | Học sinh trình bày suy nghĩ của mình (khoảng 4-6 dòng): về bài học thể hiện qua đoạn trích, theo ý sau:
Bài thơ thể hiện sự ân hận day dứt trước cái chết của chú chim sẻ nhỏ. Từ đó, tác giả muốn nhắn nhủ chúng ta đừng vô tình trước những sinh linh bé nhỏ trong thế giới quanh ta; sự vô tình có thể khiến chúng ta thành kẻ ác… |
1,0 | |
| II | LÀM VĂN | 7,0 | |
| 1 | Viết một đoạn văn bàn về chủ đề: Biết ăn năn, biết day dứt cũng là cách để chúng ta hoàn thiện bản thân. | 2,0 | |
| a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành. | 0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Biết ăn năn, biết day dứt cũng là cách để chúng ta hoàn thiện bản thân. | 0,25 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận: Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ được chủ đề của đoạn văn. Có thể tập trung vào các ý sau:
– Giải thích: Ăn năn, day dứt là cảm giác ân hận, xấu hổ khi nhìn nhận về những lỗi lầm mà bản thân mắc phải… – Bàn luận: + Biết ăn năn, biết day dứt là biểu hiện của sự xấu hổ, của lòng tự trọng và sự thức tỉnh lương tâm. Khi biết ăn năn, day dứt trước những lỗi lầm con người ta sẽ luôn tự nhắc nhở bản thân phải sống tốt hơn, cũng là động lực để họ không phạm những sai lầm tiếp theo… Đó cũng là cũng là cách để chúng hoàn thiện bản thân. + Ăn năn day dứt không chỉ về lỗi lầm của bản thân mà còn về cả những điều tốt đẹp mà bản thân chưa làm được hoặc chưa làm hết sức… – Rút ra bài học cho bản thân: cần biết ăn năn day dứt, biết sửa sai bằng hành động, việc làm thiết thực, hướng đến lối sống nhân ái bao dung… |
1,0 | ||
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo
Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. |
0,25 | ||
| 2 | Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng rừng xà nu; nhận xét chất sử thi trong ngòi bút của nhà văn Nguyễn Trung Thành qua đoạn trích. | 5,0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Có đầy đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài giới thiệu tác giả tác phẩm, vấn đề nghị luận. Thân bài triển khai các luận điểm thể hiện được quan điểm của người viết. Kết bài khái quát được nội dung nghị luận. | 0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp hào hùng, tráng lệ của núi rừng Tây Nguyên và chất sử thi trong ngòi bút của nhà văn Nguyễn Trung Thành qua đoạn trích. | 0,5 | ||
| c. Triển khai các luận điểm nghị luận: Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau: | |||
| * Giới thiệu khái quát: tác giả Nguyễn Trung Thành, tác phẩm Rừng xà nu, đoạn trích và vấn đề nghị luận. | 0,5 | ||
| * Cảm nhận vẻ đẹp hình tượng rừng xà nu
– Hình ảnh rừng xà nu xuất hiện xuyên suốt cả câu chuyện (đầu, cuối truyện và gắn bó với số phận, cuộc đời của con người cũng như mọi sự kiện của cộng đồng). – Vẻ đẹp vừa hùng vĩ (Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không tấy gì khác ngoài những đồi xà nu nối tiếp chân trời), vừa thơ mộng trữ tình (nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng gay gắt. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng) – Sự tàn phá của bom đạn đối với cánh rừng xà nu trong tầm đại bác gợi liên tưởng nhiều mất mát hy sinh mà con người Tây Nguyên trong cuộc sống nô lệ (Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra… rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quện thành từng cục máu lớn.Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đại bác chặt đứt làm đôi… vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết. – Nhưng bất chất sự tàn phá ấy, những cánh rừng xà nu vẫn xanh tươi, vẫn hiên ngang, ham ánh sáng, khí trời (Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời. Cũng ít có loại cây ham ánh sáng mặt trời như thế. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng… ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng… – Nghệ thuật: Bút pháp đặc tả sắc sảo, tinh tế; ngòi bút tài hoa và đậm chất sử thi… |
2,0 | ||
| * Nhận xét chất sử thi trong ngòi bút của nhà văn Nguyễn Trung Thành
– Ngòi bút tài hoa và tràn đầy cảm hứng sử thi, tác giả đã tạo dựng một không gian đặc trưng cho núi rừng Tây Nguyên: khung cảnh vừa lộng lẫy, vừa trang nghiêm của những cánh rừng xa nu… – Lối miêu tả giàu khuynh hướng sử thi khiến hình tượng rừng xà nu trởi thành biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, khát vọng tự do và tinh thần bất khuất của con người Tây Nguyên… |
1,0 | ||
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ |
0,5 | ||
| TỔNG ĐIỂM | 10,0 | ||
————Hết———
