Đề minh hoạ môn văn theo cấu trúc thi tốt nghiệp 2025, đề số 69

ĐỀ KHỐI 11

PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:ghiệm người mẹ macxim gorki

Hai tuần sau ngày bố chết, vào một ngày Chủ nhật, Paven Vlaxôp uống rượu say mềm, trở về nhà. Anh lảo đảo bước vào căn phòng giữa và cũng như bố trước đây, đấm tay lên bàn quát mẹ:

– Cho ăn đây!

Bà mẹ đến gần ngồi xuống một bên, đưa tay choàng lấy con, kéo đầu con vào lòng. Nhưng anh đưa tay ấn vào vai mẹ đẩy bà ra, và hét:

– Này mẹ, nhanh lên chứ…

– Thằng con dại dột của mẹ!

Bà cất giọng buồn rầu và âu yếm, cố giữ lấy tay con.

– Tôi hút thuốc đây! Mẹ đưa cái điếu của bố đây cho tôi… – Paven nói làu nhàu, khó khăn, lưỡi líu lại.

Đấy là lần đầu tiên anh say rượu. Rượu đã làm cho người anh yếu đi, nhưng chưa làm cho anh mất trí; một câu hỏi cứ đập vào đầu óc anh: Ta say ư?… Ta say ư?…

Những cái vuốt ve âu yếm của mẹ làm anh xấu hổ, và đôi mắt lo buồn của bà khiến anh động lòng. Anh muốn khóc, và để tiếng khóc khỏi bật lên, anh làm ra bộ say nhiều hơn là say thật.

Bà mę vừa vuốt đầu tóc rối bù và ướt đẫm mồ hôi của con, vừa nói dịu dàng:

– Lẽ ra con không nên…

Paven thấy buồn nôn. Sau khi anh nôn dữ dội một chập, bà mẹ dìu anh lại giường và đắp lên trên trán tái nhợt của con một chiếc khăn ướt. Paven tỉnh lại một ít; nhưng chung quanh mọi vật đều quay tít, mi mắt nặng trĩu, miệng thấy đắng và lờm lợm; Paven nhíu qua hàng mi khuôn mặt như to hơn thường của mẹ, và anh có mấy ý nghĩ không mạch lạc: “Đối với mình, như thế này là sớm quá… Người khác uống không sao, mà mình uống vào thì buồn nôn…”.

Tiếng nói dịu dàng của bà mẹ lại cất lên, xa xăm:

– Con lâm vào cảnh rượu chè… thì làm sao còn nuôi nổi mẹ?

Paven nhắm mắt lại và nói:

– Ai cũng uống cả…

Bà mẹ thở dài. Paven nói đúng. Bà cũng hiểu rõ rằng ngoài quán rượu ra, người ta không có chỗ nào để tìm vui nữa, song bà vẫn trả lời:

– Con thì con không nên uống! Bố con trước kia đã uống luôn cả cho phần con rồi, đã làm khổ khá nhiều rồi… Con cũng phải biết thương mẹ với chứ…

Paven nghe những lời nói buồn rầu và dịu dàng đó; anh nhớ lại cuộc đời âm thầm và lặng lẽ của mẹ, lúc nào cũng nơm nớp lo sợ bị đánh đập. Trong thời gian vừa qua, Paven ít ở nhà để tránh gặp mặt bố; anh đã có phần quên mẹ. Và giờ đây, dần dần tỉnh rượu, Paven nhìn mẹ chăm chú.

Bà cao lớn và lưng hơi còng; vì suốt ngày làm lụng vất vả lại thường bị chồng đánh đập hành hạ, nên bà đi lại lặng lẽ người hơi né sang một bên, như sợ chạm phải vật gì. Trên khuôn mặt còn chằng chịt vết nhăn và hơi sưng; ánh lên đôi mắt âm u, buồn nản và lo âu như hầu hết những người đàn bà vùng ngoại ô. Một cái sẹo sâu hoắm làm cho lông mày bên phải hơi xếch lên, và tai bên phải giương cao hơn tại bên trái: hình như lúc nào bà cũng sợ sệt lắng nghe. Trên mái tóc đen dày, ánh lên những cụm hoa râm. Bà là hiện thân của sự dịu dàng, buồn bã, nhẫn nhục,…

Trên đôi gò má bà, nước mắt từ từ chảy xuống.

Paven nói nhè nhẹ:

– Mẹ đừng khóc nữa! Mẹ cho con uống nước đi!

– Mẹ đi lấy nước có đá cho con nhé…

Nhưng khi bà trở lại thì Paven đã ngủ rồi. Bà đứng lặng yên một lúc nhìn con, bình nước run run trong tay, những cục nước đá chạm vào miệng bình khẽ kêu lanh canh. Bà đặt bình lên bàn, và lặng lẽ quỳ xuống trước tượng thánh. Các ô cửa kính rung lên vì những tiếng kêu thét của những người say rượu. Trong đêm thu tối mịt đầy sương mù, rên rỉ tiếng đàn ăc-coóc-đê-ông. Có người nào hát gào lên, có người văng tục; có những giọng bực bội mệt mỏi của những người đàn bà vang lên lo lắng…

 (Trích “Người mẹ”, Go-rơ-ki, NXB Văn học, Hà Nội, 2019, trang 31 – 33)

Chú thích:

Tiểu thuyết “Người mẹ” được viết xong năm 1906 dưới ảnh hưởng trực tiếp của Cách mạng 1905. Hình tượng trung tâm là bà mẹ Ni-lôp-na. Theo sát con trai mình là Paven trên hành trình giác ngộ và hoạt động cách mạng. Ni-lôp-na từ một người bị đánh đập, hành hạ như con vật, lúc nào cũng cam chịu, sợ sệt, suốt đời quanh quẩn ở xó bếp, cuối cùng đã trở thành một người hoạt động xã hội, một chiến sĩ cách mạng gan dạ và nhiệt tình. Đoạn trích trên nằm ở phần đầu của cuốn tiểu thuyết.

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn):

Câu 1. Nội dung chính của văn bản là gì?

Câu 2. Trong đoạn trích, người mẹ hiện lên như thế nào trong cảm nhận của Paven khi anh chăm chú nhìn bà?

Câu 3. Xác định ngôi kể trong đoạn trích và nêu tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể đó.

Câu 4. Nhận xét về nhân vật người mẹ trong đoạn trích?người mẹ macgorki

Câu 5. Qua đoạn trích, anh/ chị rút ra bài học gì cho bản thân? Vì sao?

 PHẦN VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1. (2,0 điểm)

          Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của anh/chị về hình tượng người mẹ trong đoạn trích ở phần đọc hiểu.

Câu 2. (4,0 điểm)

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bàn về vai trò của gia đình trong việc hình thành và phát triển nhân cách của giới trẻ.

HƯỚNG DẪN CHẤM – ĐỀ MINH HỌA

===HẾT===