Đề HSG: Thử thách lớn nhất của con người là lúc thành công rực rỡ

TỔ NGỮ VĂN

(Đề chính thức)

Môn: Ngữ văn (Khối 10)

Thời gian làm bài: 120 phút

(Không kể thời gian phát đề)

TỔ NGỮ VĂN

(Đề chính thức)

Môn: Ngữ văn (Khối 10)

 (Đáp án và hướng dẫn chấm)

Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

Ý kiến: “Thử thách lớn nhất của con người là lúc thành công rực rỡ”.

Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ ý kiến. Có thể triển khai theo hướng:

– Giải thích câu nói:

à Thành công rực rỡ đem đến cho con người những vinh quang, những niềm vui, những giá trị vật chất,… nhưng nó cũng là một thử thách lớn nhất mà con người cần vượt qua.

–  Bàn luận vấn đề:

– Cuộc sống của mỗi người tuy có nhiều thất bại nhưng cũng có nhiều cơ hội để thành công. Chỉ cần có trí tuệ, nghị lực và niềm tin, con người sẽ đạt đến thành công.

– Khi thành công đến là lúc ta có được tất cả, nhất là tiền tài danh vọng, quyền thế,…

à Khi ấy, con người sẽ có xu hướng trì trệ, thỏa mãn, thiếu sự nỗ lực để vươn đến những tầm cao mới.

à Hoặc, sẽ ngủ quên trên chiến thắng, trở nên tự phụ, kiêu ngạo, thiếu sự lắng nghe, dễ mắc sai lầm.

à Con người cũng dễ bị cám dỗ bởi những thứ phù phiếm, dễ thay lòng đổi dạ, quay lưng với người thân, đánh rơi những phẩm chất tốt đẹp vốn có của mình à dễ rơi vào tội ác

v.v…

– Dẫn chứng minh họa và phướng hướng rèn luyện

– Bài học nhận thức và hành động:

à Mỗi người cần tỉnh táo, sống khiêm tốn, trải đời, biết rút ra bài học kinh nghiệm sau những lần thất bại cũng như thành công, luôn biết lắng nghe,… để những vinh quang mà chúng ta đạt được không trở thành rào cản và dải băng bịt mắt.

Hướng dẫn chấm:   

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (2,0 điểm).

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (1,0 điểm).

– Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,5 điểm).

Học sinh có thể trình bày quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm:

Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh (0,5 điểm)

– Đáp ứng được yêu cầu trên: 0 điểm.

Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

Ý kiến văn học: “Một nhà nghệ sĩ chân chính phải là nhà nhân đạo từ trong cốt tủy”.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,25 điểm.

– Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,0 điểm.

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

à “nhà nghệ sĩ chân chính”: là những người làm sáng tạo nghệ thuật có lập trường sáng tác đúng đắn mà tác phẩm của họ bắt nguồn từ cuộc sống và vì cuộc sống của con người.

à “nhà nhân đạo từ trong cốt tủy”: là những bậc nghệ sĩ mang trái tim nhân đạo lớn với con người, với cuộc đời. Bản chất của họ là nhân đạo và tác phẩm của họ là tiếng kêu thét đau đớn của những kiếp người nhỏ bé, yếu thế trong xã hội.

– Người nghệ sĩ chân chính rất cần cho sự phát triển của nghệ thuật và sự văn minh của xã hội.

– Nghệ sĩ chân chính đồng thời là nhà nhân đạo chủ nghĩa sẽ tạo ra những tác phẩm lớn thấm đượm giá trị nhân đạo, mang ý nghĩa giáo dục lớn đối với mỗi người; góp phần xây dựng những giá trị nội dung độc đáo, những hình tượng bất hủ cho văn học; trở thành ngọn đuốc chỉ đường cho nội dung sáng tác, phong cách sáng tác của các thế hệ cầm bút hậu bối;…

– Tấm lòng nhân đạo từ trong cốt tủy, máu thịt sẽ định hướng cho người nghệ sĩ tìm được cảm hứng sáng tác, tư liệu sáng tác, đề tài sáng tác,… gắn liền với hiện thực và gửi gắm những vấn đề nhân sinh trong tác phẩm; từ đó làm nên tầm vóc của tác giả, tạo nét riêng trong phong cách sáng tác của người nghệ sĩ.

v.v…

* Dẫn chứng:

à Gợi ý những rác phẩm: Lão Hạc Tắt đèn, Truyện Kiều,…

* Bàn luận mở rộng:

à ý nghĩa lâu dài của ý kiến, nhiệm vụ của nhà văn và bạn đọc

Hướng dẫn chấm:

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (4,0 điểm).

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (2,0 điểm).

– Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp (1,0 điểm).

Học sinh có thể trình bày quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trình bày được 2 ý: 0,5 điểm

– Học sinh trình bày được 1 ý: 0,25 điểm

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm:

– Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác, tác giả khác để làm nổi vấn đề nghị luận.

– Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.

– Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.