Trường THPT Chuyên Hà Giang
ĐỀ THI ĐỀ XUẤT TRẠI HÈ OLIMPIC HÙNG VƯƠNG LẦN THỨ XVII
MÔN : NGỮ VĂN LỚP 10
Câu 1 (8.0 điểm)
NHÁT BÚA THỨ 101
Một người thợ khai thác đá cần mẫn nện từng nhát búa vào tảng đá to và rắn chắc. Anh gắng hết sức mong chẻ đôi được tảng đá mà nó vẫn trơ lì không chịu nứt ra. Mặc dù mệt mỏi, người thợ vẫn không chịu bỏ cuộc. Anh lấy một cây búa to hơn và nỗ lực nện 100 lần nhưng tảng đá vẫn trơ trơ. Anh quyết định vung búa lên phang thật mạnh nhát cuối cùng. Và thật bất ngờ, tảng đá nứt ra làm đôi. Có phải nhát búa cuối cùng – nhát búa thứ 101 làm tảng đá nứt ra không ?
(Dẫn theo Dám chấp nhận, Ernie Carwile, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2018, tr.144)ll
Anh/Chị hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của bản thân về thông điệp được gợi ra từ câu chuyện trên.
Câu 2 (12.0 điểm)
Bàn về văn học, có ý kiến cho rằng:
“Văn học đem lại cho con người niềm vui trong sáng trước cái đẹp của sự sống.”
Bằng kiến thức văn học, anh/chị hãy làm sáng tỏ vấn đề trên
Trường THPT Chuyên Hà Giang
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ THI ĐỀ XUẤT TRẠI HÈ OLIMPIC HÙNG VƯƠNG
LẦN THỨ XVII – NĂM 2023
MÔN NGỮ VĂN LỚP 10
Câu 1. (8.0 điểm)
Yêu cầu về kĩ năng:
Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp…
Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể đưa ra những ý kiến, trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần chính xác, hợp lí, rõ ràng, thuyết phục… và nêu được các ý cơ bản sau:
Giải thích vấn đề (1.5 đ)
Câu chuyện gợi ra thông điệp ý nghĩa đối với mỗi người trong cuộc sống phải kiên trì bền bỉ mới đạt được thành công. Không phải nhát búa thứ 101 mới làm nứt tảng đá mà là do người thợ đã kiên trì bền bỉ trong suốt quá trình khai thác anh đã không bỏ cuộc. Nhát búa thứ 101 chỉ là nhát búa cuối cùng đem lại kết quả sau một quá trình anh thợ kiên trì nhẫn nại làm việc.
Kiên trì bền bỉ là sự kiên định , vững vàng ý chí không tư bỏ mục tiêu, nỗ lực hành động để đạt được các giá trị thành quả, khẳng định bản thân
Bàn luận, chứng minh, phân tích (5.0 đ)
Kiên trì, bền bỉ là điều cần thiết bởi lẽ : cuộc sống là hành trình dài với nhiều khó khăn thử thách, không có giá trị thành quả nào đạt được dễ dàng, con người không hoàn hảo nên không phải thử thách nào cũng vượt qua nhanh chóng.
Kiên trì, bền bỉ đem lại ý nghĩa lớn lao đối với cá nhân và cộng đồng.
+ Đối với cá nhân : giúp con người thử thách vượt qua hoàn cảnh khó khăn để đạt được thành công, khẳng định bản thân, hoàn thiện ý chí và phẩm chất, tránh sự chán nản bỏ cuộc, ỷ lại.
+ Đối với cộng đồng: góp phần thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng, xã hội.
HS cần lấy các ví dụ minh chứng về ý nghĩa kết quả của lòng kiên trì trong cuộc sống: các nhà bác học, nhà nghiên cứu, người có ý chí kiên trì bền bỉ chiến thắng khó khăn.
Bàn bạc, mở rộng (1.5 đ)
Kiên trì, bền bỉ là cần thiết trong cuộc sống nhưng vẫn chưa đủ. Mỗi con người còn cần phải có trí tuệ, tâm hồn, bản lĩnh, sự trải nghiệm…biết động viên, khích lệ lẫn nhau vươn lên trong cuộc sống.
Câu 2 (12,0 điểm)
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau:
1. Giải thích ý kiến ( 2.0 đ)
– Văn học: là loại hình nghệ thuật dùng ngôn từ làm chất liệu để sáng tạo nên tác phẩm. Văn học nhận thức, phản ánh, khám phá đời sống theo quy luật của cái đẹp, nhằm thỏa mãn cho con người những tình cảm thẩm mĩ vô cùng phong phú. Văn học nhận thức, phản ánh, khám phá đời sống và thể hiện tư tưởng tình cảm bằng hình tượng nghệ thuật.
– Niềm vui trong sáng: những xúc cảm vui sướng lành mạnh của con người khi tiếp nhận một tác phẩm văn học nào đó.
– Cái đẹp của sự sống: Đó có thể là cái đẹp của thiên nhiên, của con người, của tình đời, của tình người…
=> Nhận định chủ yếu bàn về chức năng thẩm mĩ của văn học.
– Học sinh giải thích thêm chức năng thẩm mĩ của văn học. Chức năng thẩm mĩ là vẻ đẹp do văn học mang lại cho con người. Nó có sức hấp dẫn lôi cuốn con người một cách vô tư bằng sự hứng thú của hoạt động nhận thức. Nó giúp con người vượt lên trên cái hữu hạn hằng ngày để sống bằng tâm hồn, bằng mơ ước. Nó khơi dậy ở người đọc những xúc cảm xã hội tích cực, thỏa mãn cho người đọc nhu cầu được nếm trải sự sống.
Bình luận (4.0 đ)
– Ý kiến trên đã thể hiện khá sâu sắc chức năng quan trọng nhất của văn học là chức năng thẩm mĩ. Vì với tư cách là một hoạt động sáng tạo, văn học đảm nhận chức năng thẩm mĩ tích cực, không một lĩnh vực nào khác thay thế nổi.
– Trong rất nhiều lí do dẫn đến sự tồn tại có ý nghĩa của tác phẩm văn học trong đời sống thì việc làm thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ cho con người có tính chất quyết định.
– Văn học là sản phẩm của quá trình sáng tạo tuân theo quy luật của cái đẹp. Vì vậy văn học không những làm thỏa mãn nhu cầu thưởng thức cái đẹp của con người mà còn giúp con người có khả năng nhận thức, hành động theo cái đẹp. Một khi tác phẩm văn học làm được điều đó là đã có đóng góp vào việc hoàn thiện nhân cách của con người. Bởi lẽ, con người khi đã có nhận thức, hành động theo cái đẹp thì sẽ giảm thiểu được cái xấu, cái ác.
3.Chứng minh, phân tích ( 4.0 đ)
– Hoc sinh tự chọn văn bản và biết phân tích văn bản theo định hướng: văn bản đó đem lại niềm vui trong sáng gì cho bạn đọc.
– Học sinh cũng cần có kĩ năng hệ thống hóa lại văn bản theo nhóm, theo đề tài, theo thể loại…
Sau đây là một số định hướng:
+ Nhóm truyện cổ tích thần kì: mang lại cho người đọc niềm vui, niềm tin trước sự chiến thắng của cái thiện, của công lí, của lẽ công bằng.
+ Nhóm những bài ca dao: mang lại cho con người niềm lạc quan vui sống vượt lên trên hiện thực tăm tối, gian khổ.
+ Nhóm những tác phẩm viết về đề tài thiên nhiên: mang lại cho con người sự tận hưởng cái đẹp tinh tế của tạo hóa ban cho đất trời.
+ Nhóm những tác phẩm viết về vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn của con người mang lại niềm tin, niềm hy vọng rằng phẩm chất tốt đẹp luôn hiện hữu trong cuộc đời này.
Đánh giá, mở rộng, nâng cao (2.0 đ)
– Những tác phẩm văn học nào mang lại cho bạn đọc những xúc cảm xã hội tích cực sẽ đứng vững được trước sự sàng lọc khắc nghiệt của thời gian.
– Như trên đã nói, chức năng thẩm mĩ có tính chất quyết định đến sự sống của một tác phẩm văn học. Nhưng nói như thế không có nghĩa là khước từ việc phản ánh chân thực cuộc sống. Những cảm xúc tốt đẹp được hình thành nơi bạn đọc đều bắt nguồn từ sự phản ánh chân thực cuộc sống.
– Bài học cho quá trình tiếp nhận văn học:
+ Văn chương vốn mang trên mình nó tính đa chức năng. Nó có tác động tích cực đến đời sống tinh thần của con người. Nó làm phong phú đời sống tinh thần của con người. Nó giúp con người nhạy cảm hơn, tinh tế hơn trong nhận thức, hành động và cảm thụ thế giới.
+ Đọc văn là quá trình bạn đọc tự đi tìm chân trời của sự sống để thỏa mãn những xúc cảm thẩm mĩ của mình.
———————————–HẾT ———————————
