Đề HSG lớp 11 chương trình SGK mới, đề số 10

(Đề thi gồm 01 trang)

ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN – LỚP 11

Thời gian làm bài: 180 phút

Hay sợ trăng đã mọc rồi mà đầu anh vẫn cúi

Bởi trái tim mình đã thành đá tảng rêu phong.

(Trích Cỏ hoa cần gặp, Đỗ Trung Quân, thivien.net)

Trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề được gợi ra trong đoạn thơ trên.                         

– Đáp ứng yêu cầu của bài làm văn nghị luận xã hội

– Trình bày vấn đề một cách khoa học, hấp dẫn

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần hướng đến những ý sau:

7.0

– Vầng trăng không mọc nữa đêm rằm: sự biến mất của cái đẹp, sự thiếu vắng của những giá trị tinh thần.

– Trăng đã mọc mà đầu anh vẫn cúi – trái tim thành tảng đá rêu phong: cái đẹp hiển hiện nhưng con người không nhận ra, không xúc động; sự thờ ơ, vô cảm của con người trước cái đẹp, trước những giá trị cao quý trong đời sống.

=> Vấn đề cần nghị luận: con người đang phải đối mặt với nhiều nỗi lo và sợ : sợ đời sống vật chất ngày càng khó khăn; lo trước sự biến mất của cái đẹp, sự thiếu vắng của những giá trị tinh thần; sợ trái tim con người ngày càng trở nên lạnh lùng vô cảm,…

+ Vật giá leo thang, đời sống vật chất ngày càng khó khăn là điều con người không thể không lo lắng, quan tâm. Cơm áo gạo tiền là những vấn đề liên quan trực tiếp đến đời sống con người và sự tồn sinh của xã hội.

+ Vầng trăng không mọc nữa đêm rằm – cái đẹp, giá trị tinh thần liên quan đến chất lượng cuộc sống, ý nghĩa của sự tồn tại. Chiều kích tâm hồn của con người sẽ được mở rộng khi có sự tồn tại của cái đẹp và thức nhận về giá trị của cái đẹp. Đời sống sẽ trở nên cằn cỗi nếu thiếu vắng đi những giá trị tinh thần.

=> Con người cần cân bằng giữa đời sống vật chất và tinh thần, giữa thực tại đầy những lo toan và những mộng mơ, phút giây lắng lòng trước vẻ đẹp của cuộc đời.

+ Khi “đầu cúi, trái tim thành đá tảng rêu phong” tức là lúc con người trở nên thờ ơ, không còn quan tâm đến mọi thứ quanh mình, không còn biết rung động trước cái đẹp, trước những giá trị tinh thần.

+ Đá tảng rêu phong gợi độ dài về thời gian, khi con người quá mải mê với những lo toan vật chất, những toan tính thực dụng mà đánh mất mọi rung cảm trong đời sống. Đó không còn là vấn đề cá nhân, mà là sự nhức nhối đáng báo động của cả cộng đồng xã hội.

=> Mỗi người cần có ý thức bồi đắp tâm hồn, nuôi dưỡng những rung cảm thẩm mĩ,  biết yêu thương, chia sẻ.

(Thí sinh cần chọn dẫn chứng phù hợp, lập luận thuyết phục)

– Định hướng hành động của bản thân để hướng tới một cuộc sống tốt đẹp và ý nghĩa, có sự cân bằng hài hòa giữa các giá trị.

(Theo Lý luận văn học, Huỳnh Như Phương, NXB Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, 2010, tr.188)

Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

– Đáp ứng yêu cầu của bài làm văn nghị luận văn học

– Trình bày vấn đề một cách khoa học, hấp dẫn

Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách, song cần đạt được những nội dung cơ bản sau đây:

+ Tác phẩm hình thành trong quá trình sáng tác, nhưng năng lượng thẩm mĩ của nó không phải là một cái gì nhất thành bất biến, phi thời gian mà được hình thành trong lịch sử.

+ Tác phẩm văn học là một “cấu trúc vẫy gọi”, nhiều khoảng trắng thu hút sự chú ý của người đọc nhiều thế hệ.

+ Khi điều kiện lịch sử và xã hội biến đổi, trải qua thời gian và không gian khác nhau, chủ thể tiếp nhận cũng thay đổi theo, do đó tác phẩm cũng sản sinh ra những ý nghĩa, giá trị mới.

– Chọn được dẫn chứng tiêu biểu, toàn diện.

– Phân tích chỉ ra được giá trị, ý nghĩa tác phẩm được sản sinh, phong phú thêm qua quá trình tiếp nhận qua không gian và thời gian.

– Ý kiến đã đặt ra yêu cầu đối với người nghệ sĩ trong quá trình sáng tác và yêu cầu đối với người

đọc trong quá trình tiếp nhận.

– Cảm nghĩ riêng của bản thân.