ĐỌC – HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu: (Trắc nghiệm)
Thành đi lại trên sân ga, thong thả và lơ đãng. Gió mạnh dán chặt quần áo vào người chàng, khiến cái lạnh thêm thấm thía và ẩm ướt. Tuy trời không mưa, nhưng Thành tựa như thấy trong lòng mưa bụi, buồn rầu và chán nản, một mối buồn không sâu sắc, nhưng êm êm làm tê liệt cả tâm hồn.
Chàng không muốn nhớ lại, hình như muốn để quên đi với nỗi thất vọng ấy. Câu trả lời của ông Xuân, nhà xuất bản, vẫn nhắc lại bên tai Thành một nhịp trầm và khó chịu:
– Sách của ông không được ai hoan nghênh cả.
Thành mím môi lại, giữ vẻ tự nhiên, điềm đạm như người đã thường nghĩ đến điều ấy rồi. Chàng để tay lên bản thảo cuốn “Mơ xưa”, vuốt cong đầu giấy lại, không trả lời. Ông Xuân nói tiếp:
– Thật vậy. Hai nghìn cuốn “Người bạn” in ra mà bây giờ chưa bán được hai trăm. ấy là không kể gửi đi biếu các báo đã mất non dăm chục rồi. Tôi chưa in ra cuốn sách nào khó bán như thế.
Ông chép miệng nhìn Thành, có ý bảo chàng hiểu rằng cái vốn hai trăm bạc ông bỏ ra chưa thâu được hết. Tuy vậy, Thành cứ cố; chàng run run tay cầm bản thảo cuốn “Mơ xưa” lên; xốc lại hai đầu định sắp sửa cho vào cặp, khẽ hỏi:
– Thế còn cuốn này, ông…
Câu trả lời đón trước đến ngay, quả quyết không có gì lay chuyển nổi:
– Ồ, ông còn định xuất bản quyển này nữa hay sao? Tôi xin chịu, ông có các vàng tôi cũng không dám in ra nữa.
Thành không hiểu tại sao chàng lại mỉm cười tuy chàng không muốn. Chính chàng cũng khó mà nói rõ được cái ý nghĩa của cái cười đó. Chàng cầm mũ với cặp, đứng dậy, nắm cái bàn tay mềm và uể oải của ông chủ rồi đi ra.
Đến ngoài đường, lúc bấy giờ Thành mới nhận thấy nỗi thất vọng của mình, và để nó tràn lên cả tâm hồn, không chống cự. Chàng có cái cảm giác bị hụt chân chết ngập trong mối buồn và thấy một nỗi thương thấm thía vô hạn cho chính mình.
Trong những đêm không ngủ ở nhà quê, chàng vẫn mơ tưởng một sự thành công rực rỡ xứng đáng với tài năng. Những lúc đó, Thành sung sướng như nhấp chén rượu mạnh mà hơi men làm say sưa dần dần. Chàng tưởng sách của chàng đã được thiên hạ hoan nghênh nhiệt liệt, các báo đua nhau tán thưởng, và bán chạy hết ngay trong tháng xuất bản. Ông Xuân sẽ để một tập bạc trên bàn, tiếp chàng niềm nở và nói nịnh:
– Sách của ông bán chạy quá. Thật, tôi chưa từng thấy nhà văn nào được hoan nghênh như ông.
Thành sẽ cười nhã nhặn và kín đáo, nhận lời khen ấy như một người không quan tâm đến sự nhỏ mọn về danh vọng ấy. Chàng sẽ đưa trình cuốn “Mơ xưa”, sẽ được ông Xuân trân trọng đỡ lấy và vui vẻ nhận xuất bản ngay.
Nhưng sự thực… Môi Thành sẽ nhếch hơi chua chát, và chàng tự hỏi không biết có nên chế giễu mình không. Chàng không nghĩ đến đi chơi trong Hà Nội nữa, thuê ngay xe ra ga lấy vé. Thành muốn rời bỏ ngay cái tỉnh lãnh đạm này, mong lại thấy căn phòng nhỏ ấm áp của chàng, cái bàn viết có bóng cây trong vườn lung lay trên mặt, mỗi khi ánh nắng chiếu ngang.
Thành ngửng nhìn đồng hồ: ba giờ… chuyến tàu dễ không bao giờ đến chắc! Con đường sắt về Nam song song thẳng tắp dưới trời u ám, như làm xa vắng rộng rãi thêm nỗi buồn. Tất cả những mơ ước tha thiết của tuổi trẻ, của tâm hồn nghệ sĩ, những mộng đẹp xây lên trong lúc say văn, tất cả đều theo gió lạnh tan dần. Tâm hồn Thành trơ trọi như một cánh đồng thấp mà lúa đã gặt rồi.
Khi tàu đến, chàng chỉ còn là một kẻ chán nản bước lên xe. Chàng đi xuống hạng ba, mở cửa toa bước vào. Thành dễ chịu khi thấy trong toa vắng không có ai, ngoài một người gác tàu ngồi thu hình trong một xó, không buồn ngửng lên trong khi chàng đi qua. Thành cũng gieo mình trên chiếc ghế, kéo cổ áo lên che gáy – cái lạnh thấm thía quá! – rồi lặng yên để cho tiếng rộn rịp của chuyến tàu ru mình.
( Cuốn sách bị bỏ quên – Thạch Lam )
Lựa chọn đáp án đúng ( Mỗi câu 0.5 điểm):
Câu 1: Xác định thể loại của văn bản trên
- Truyện ngắn. B. Truyện dài. C. Tiểu thuyết. Đ. Thần thoại
Câu 2: Văn bản được kể theo ngôi kể nào
- Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ hai C. Ngôi thứ ba. D. Kết hợp ngôi thứ nhất và thứ ba
Câu 3: Nhận xét về biện pháp tu từ so sánh trong câu văn sau: Tuy trời không mưa, nhưng Thành tựa như thấy trong lòng mưa bụi, buồn rầu và chán nản, một mối buồn không sâu sắc, nhưng êm êm làm tê liệt cả tâm hồn.
- Làm nổi bật nên tâm trạng của nhân vật Thành. Một tâm trạng tưởng chừng như không đau đớn nhưng lại day dứt vô cùng
- Thể hiện phong cách sáng tác của nhà văn.
- Làm cho câu văn thêm gọi hình ảnh, gợi cảm xúc. D. Tất cả đáp án trên
Câu 4: Thái độ của Thành khi tác phẩm của mình không được xuất bản
- Không cam tâm nhưng cũng không thể làm gì khác. B. Chống đối lại ông Xuân
- Tìm mọi cách để sách mình xuất bản. D. Cười sung sướng
Câu 5: Nỗi buồn của Thành đã kéo dài từ nơi nào đến nơi nào
- Sân ga – Nơi xuất bản – Ngoài đường – Nhà quê – Trên tàu
- Nơi xuất bản – Ngoài đường – Sân ga – Trên tàu
- Nhà quê – Nơi xuất bản – Ngoài đường – Sân ga – Trên tàu
- Ngoài đường – Nơi xuất bản – Sân ga – Trên tàu
Câu 6: Hành động của người gác tàu khi thấy Thành lên toa
- Đứng trước cửa toa đón anh
- Coi thường Thành, không thèm quan tâm C. Hướng dẫn chỗ ngồi cho Thành
- Ngồi thu hình trong một xó, không buồn ngửng lên trong khi chàng đi qua.
Câu 7: Tại sao ông Xuân không cho sách của Thành xuất bản
- Vì sách Thành không hay. B. Thành nghèo, không có tiền
- Vì còn nhiều cuốn sách khác cần in nên không có thời gian in sách cho Thành
- Vì sách Thành không có nhiều người mua, nếu xuất bản thêm sẽ có rủi ro
Câu 8: Anh/chị hiểu như nào về chi tiết con số 3 trong tác phẩm: đồng hồ: ba giờ, Chàng đi xuống hạng ba?
Câu 9: Nêu suy nghĩ của anh/chị về giấc mơ của Thành trong những ngày ở nhà quê
Câu 10: Qua văn bản trên, hãy nêu vai trò của sự nỗ lực, cố gắng trong cuộc sống
ĐỀ 2:
Câu 1. Nhận xét về tiêu đề mà truyện ngắn mà Thành viết : “Mơ xưa”
Câu 2. Nhận xét về chi tiết: Gió mạnh dán chặt quần áo vào người chàng
Câu 3. Kết cấu và điểm nhìn của câu chuyện có phù hợp với nhau không
Câu 4. Anh/chị hiểu như nào về chi tiết con số 3 trong tác phẩm: đồng hồ: ba giờ, Chàng đi xuống hạng ba?
Câu 5: Nêu suy nghĩ của anh/chị về giấc mơ của Thành trong những ngày ở nhà quê
Câu 6: Qua văn bản trên, hãy nêu vai trò của sự nỗ lực, cố gắng trong cuộc sống
LÀM VĂN (4,0 điểm)
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm trên.
Đáp án
Đọc hiểu
Đề 1
Câu 1: A
Câu 2: C
Câu 3: D
Câu 4: A
Câu 5: B
Câu 6: D
Câu 7: D
Câu 8:
Thông thường số 3 là một con số may mắn, mang đến sự thành đạt, giàu có của con người. Nhưng ở đây Thạch Lam lại dùng con số này cho một con người không có danh vọng, thậm chí tương lai phía trước còn cực kì mù mịt. Con số 3 được lặp lại tận 2 lần, tạo nên một vòng lặp khó có thể thoát ra và vượt lên.
Chi tiết Thành xuống toa tàu hạng ba cũng là một chi tiết độc đáo. Trong sáng tác của Thạch Lam không gian cá nhân bị dồn nén đến mức ngột ngạt, làm xuất hiện sự cô đơn của nhân vật, và khi nhân vật tự đối diện với mình làm bộc lộ sự suy tưởng
Câu 9:
Ở quê, Thành đã mơ cuốn sách của mình được độc giả tiếp nhận. Đó là giấc mơ rất đỗi quen thuộc của các nhà văn. Họ luôn hi vọng tác phẩm của mình có thể đến gần hơn với bạn đọc. Hơn hết giấc mơ ấy còn làm giảm bớt đi phần nào nỗi buồn đầy chua xót hiện tại của Thành. Ít ra trước khi rơi vào tâm trạng như hiện tại, Thành cũng có một tâm hồn lạc quan với thế giới xung quanh.
Thành dồn hết tâm huyết vào tác phẩm của mình nên hi vọng tác phẩm của mình sẽ được mọi người đón nhận. Tuy nhiên trái ngược với mong ước đó sự thật phũ phàng rằng tác phẩm của anh không hề được mọi người săn đón.
Câu 10:
Thứ nhất, sự nỗ lực mang đến cho bạn một cuộc sống tươi đẹp hơn. Khi mọi khó khăn trong cuộc sống bạn đều dám đối mặt và vượt qua, xung quanh bạn sẽ chẳng còn bóng tối.
Thứ hai, sự nỗ lực mang đến cho bạn những người bạn tuyệt vời. Những người có suy nghĩ giống nhau thường có xu hướng kết bạn với nhau. Còn gì tuyệt vời hơn khi bạn tìm thấy những người bạn đồng hành cùng bạn nỗ lực để thành công.
Thứ ba, sự nỗ lực giúp bạn có một tấm lòng bao dung, rộng lượng hơn. Khi bạn đã nỗ lực vượt qua một điều gì đó, bạn ắt sẽ thấu hiểu được phải khó khăn như thế nào mới có được kết quả như vậy. Chính vì thế, bạn sẽ không ghen tị với thành công của người khác. Thay vào đó, là sự ngưỡng mộ và sẵn sàng chúc mừng cho họ.
Thứ tư, nỗ lực thay đổi bản thân của bạn thành một con người mới, tốt hơn mỗi ngày. Nỗ lực là gì khi bản thân của bạn không thay đổi. Trước khi muốn nỗ lực thay đổi cuộc sống, chẳng phải nỗ lực đầu tiên là bạn phải thay đổi bản thân mình hay sao? Chính vì thế, nỗ lực sẽ mang đến bản thân bạn ở một phiên bản khác, tốt hơn và hoàn thiện hơn.
Thứ năm, nỗ lực chính là nấc thang bạn cần chinh phục được khi bạn đặt ra mục tiêu cụ thể cho cuộc sống của bạn. Nếu bạn muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn, bạn nhất định phải nỗ lực để thực hiện nó.
Cuối cùng, sự nỗ lực của bạn sẽ là sức mạnh lan tỏa nhiều điều ý nghĩa đến cho cuộc sống này. Bạn nỗ lực sống tốt cuộc sống của bạn cũng chính là lúc bạn đang vun trồng một bông hoa tỏa hương cho cuộc đời, là tấm gương cho mọi người xung quanh bạn noi theo.
Đề 2:
Câu 1. Nhận xét về tiêu đề mà truyện ngắn mà Thành viết : “Mơ xưa”
Nhan để cho thấy giấc mơ lớn lao cùa người trí thức vô sản xưa. Ai cũng từng có một giấc mơ và Thành đã gửi gắm toàn bộ mong muốn của mình vào những dòng chữ trên trang giấy. Nội dung trong truyện mà Thành viết không được nhà văn miêu tả rõ ràng, nhưng ai đọc cũng biết đó là giấc mơ hi vọng nhân dân được giải phóng, cách mạng thành công cũng như bao trí thức khác.
Câu 2. Nhận xét về chi tiết: Gió mạnh dán chặt quần áo vào người chàng
Nhà văn đã dùng thiên nhiên để khắc hoạ rõ nét thẻm tâm trạng của Thành. Ngay cả thiên nhiên cũng không thể ấm áp để an ủi Thành, mà gió lại ngày càng mạnh
Đây là một chi tiết cực kỉ độc đáo. Cái lạnh cùng tâm trạng Thành càng khiến cho người đọc càng thêm đau xót, xót thương. Tự hỏi Thành có thể vượt qua được đêm nay như nào. Chi tiết này cũng thể hiện tài năng sáng tạo độc đáo của Thạch Lam, khi phát hiện ra rằng thiên nhiên luôn ở bên cạnh con người. Nhưng không phải lúc nào cũng ở bên làm tri kỷ với con người mà cũng có lúc vô cảm
Câu 3. Kết cấu và điểm nhìn của câu chuyện có phù hợp với nhau không
Kết cấu và điểm nhìn hoàn toàn phù hợp với nhau. Bởi trong suốt đoạn trích, Thành không tâm sự với ai, bơ vơ một mình. Nếu lựa chọn điểm nhìn thứ ba là hoàn toàn không phù hợp, mà nếu chọn điểm nhìn thứ nhất người đọc có thể thấy được những góc khuất mà người khác chưa nhìn thấy. Để người đọc không bị chi phối bởi suy nghĩ của những nhân vật khác mà tập trung vào suy nghĩ của Thành
Câu 4. Anh/chị hiểu như nào về chi tiết con số 3 trong tác phẩm: đồng hồ: ba giờ, Chàng đi xuống hạng ba?
Thông thường số 3 là một con số may mắn, mang đến sự thành đạt, giàu có của con người. Nhưng ở đây Thạch Lam lại dùng con số này cho một con người không có danh vọng, thậm chí tương lai phía trước còn cực kì mù mịt. Con số 3 được lặp lại tận 2 lần, tạo nên một vòng lặp khó có thể thoát ra và vượt lên.
Chi tiết Thành xuống toa tàu hạng ba cũng là một chi tiết độc đáo. Trong sáng tác của Thạch Lam không gian cá nhân bị dồn nén đến mức ngột ngạt, làm xuất hiện sự cô đơn của nhân vật, và khi nhân vật tự đối diện với mình làm bộc lộ sự suy tưởng
Câu 5: Nêu suy nghĩ của anh/chị về giấc mơ của Thành trong những ngày ở nhà quê
Ở quê, Thành đã mơ cuốn sách của mình được độc giả tiếp nhận. Đó là giấc mơ rất đỗi quen thuộc của các nhà văn. Họ luôn hi vọng tác phẩm của mình có thể đến gần hơn với bạn đọc. Hơn hết giấc mơ ấy còn làm giảm bớt đi phần nào nỗi buồn đầy chua xót hiện tại của Thành. Ít ra trước khi rơi vào tâm trạng như hiện tại, Thành cũng có một tâm hồn lạc quan với thế giới xung quanh.
Thành dồn hết tâm huyết vào tác phẩm của mình nên hi vọng tác phẩm của mình sẽ được mọi người đón nhận. Tuy nhiên trái ngược với mong ước đó sự thật phũ phàng rằng tác phẩm của anh không hề được mọi người săn đón.
Câu 6: Qua văn bản trên, hãy nêu vai trò của sự nỗ lực, cố gắng trong cuộc sống
Thứ nhất, sự nỗ lực mang đến cho bạn một cuộc sống tươi đẹp hơn. Khi mọi khó khăn trong cuộc sống bạn đều dám đối mặt và vượt qua, xung quanh bạn sẽ chẳng còn bóng tối.
Thứ hai, sự nỗ lực mang đến cho bạn những người bạn tuyệt vời. Những người có suy nghĩ giống nhau thường có xu hướng kết bạn với nhau. Còn gì tuyệt vời hơn khi bạn tìm thấy những người bạn đồng hành cùng bạn nỗ lực để thành công.
Thứ ba, sự nỗ lực giúp bạn có một tấm lòng bao dung, rộng lượng hơn. Khi bạn đã nỗ lực vượt qua một điều gì đó, bạn ắt sẽ thấu hiểu được phải khó khăn như thế nào mới có được kết quả như vậy. Chính vì thế, bạn sẽ không ghen tị với thành công của người khác. Thay vào đó, là sự ngưỡng mộ và sẵn sàng chúc mừng cho họ.
Thứ tư, nỗ lực thay đổi bản thân của bạn thành một con người mới, tốt hơn mỗi ngày. Nỗ lực là gì khi bản thân của bạn không thay đổi. Trước khi muốn nỗ lực thay đổi cuộc sống, chẳng phải nỗ lực đầu tiên là bạn phải thay đổi bản thân mình hay sao? Chính vì thế, nỗ lực sẽ mang đến bản thân bạn ở một phiên bản khác, tốt hơn và hoàn thiện hơn.
Thứ năm, nỗ lực chính là nấc thang bạn cần chinh phục được khi bạn đặt ra mục tiêu cụ thể cho cuộc sống của bạn. Nếu bạn muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn, bạn nhất định phải nỗ lực để thực hiện nó.
Cuối cùng, sự nỗ lực của bạn sẽ là sức mạnh lan tỏa nhiều điều ý nghĩa đến cho cuộc sống này. Bạn nỗ lực sống tốt cuộc sống của bạn cũng chính là lúc bạn đang vun trồng một bông hoa tỏa hương cho cuộc đời, là tấm gương cho mọi người xung quanh bạn noi theo.
- Làm văn
- Mở bài:
– Thạch Lam là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn học Việt Nam giai đoạn 1930-1945, tác phẩm của ông mang một phong cách đặc biệt thể hiện tài năng, sở trường sáng tạo nghệ thuật độc đáo. Truyện ngắn Thạch Lam không hấp dẫn bạn đọc bằng những chi tiết xung đột gay cấn, mà gây xúc động độc giả bằng lối kể chuyện tâm tình, tâm sự về những cảnh đời, cảnh sống tối tăm, tù túng, tội nghiệp. Đây cũng chính là nét nổi trội trong phong cách Thạch Lam, và tác phẩm Cuốn sách bị bỏ quên là một truyện tiêu biểu cho nét phong cách này.
– Và đặc biệt qua truyện ngắn cuốn sách bị bỏ quên thì những nghệ thuật đặc sắc ấy càng làm cho người đọc cảm thấy ấn tượng nhất là về cách mà nhà văn kiến tạo truyện cũng như xây dựng điểm nhìn ngôi kể nhân vật trong truyện
- Thân bài:
* Mô tả và đánh giá các nhà văn kiến tạo truyện ( câu chuyện, cách tổ chức mạch truyện ).
– Tài năng của nhà văn Thạch Lam đã được thể hiện vô cùng rõ ràng thông qua cách kiến tạo truyện. Câu chuyện trong truyện ngắn giúp người đọc hình dung rõ ràng về hoàn cảnh hiện tại, đầy khó khăn của nhân vật Thành. Do sách không được xuất bản, Thành lên tàu và trở về căn nhà cũ. Trên tàu Thành đã có những chiêm nghiệm suy nghĩ và thấm thía từng hơi lạnh của thời tiết.
– Cách tổ chức mạch truyện không đi theo trình tự thời gian thông thường mà Thạch Lam tổ chức mạch truyện để người đọc dễ tiếp nhận câu chuyện nhất. Nếu đọc không kĩ, chúng ta sẽ không thể nhận biết được trình tự đúng đắn bởi nó thay đổi liên tục và không cố định ở một nơi nào.
– Đánh giá: Đây là cách kiến tạo truyện chỉ có thể gặp trong văn Thạch Lam: độc đáo, mới mẻ.
* Chỉ ra đặc điểm của người kể chuyện trong truyện ngắn ( ngôi kể, điểm nhìn )
– Ngôi kể trong truyện ngắn là ngôi thứ ba, giúp câu chuyện được kể một cách khách quan. Điểm nhìn từ bên trong ( Phong sách sáng tác của văn Thạch Lam là tập trung khắc họa miêu tả tâm lí, nội tâm của nhân vật )
– Ta bắt gặp rất nhiều hình ảnh chuyến xe lửa đi và đến trong văn Thạch Lam: Chuyến xe lửa đến nơi nghỉ hè, thấy ở truyện đầu tiên: “Nắng Trong Vườn”. Chuyến thứ hai, tàu hỏa đi ngang qua thị trấn, hiện diện trong truyện “Bên Kia Sông”. Chuyến thứ ba nơi truyện “Cuốn Sách Bỏ Quên”: ta gặp Thạch Lam hóa thân là nhân vật nhà văn mới xuất bản một cuốn tiểu thuyết, đang ngồi trong toa xe lửa. Chuyến xe lửa thứ tư trong truyện “Hai Đứa Trẻ”: chuyến tàu khuya mà hai chị em đêm nào cũng cố thức vì như ghiền nghe tiếng rền trên đường sắt; tiếng còi tàu vang âm; và ánh đèn xanh nơi đầu máy đi qua vùng quê của một huyện nhỏ. Chuyến xe lửa thứ năm trong truyện “Tiếng Sáo”: một chuyến tàu từ biệt không bao giờ trở lại của một thiếu nữ bị quyến rũ bởi một gã có tài mê hoặc phái nữ, chuyên đào mỏ rồi phụ tình, một phần cũng do tài thổi sáo nghe rất não nùng truyền cảm của hắn. Chuyến xe lửa thứ sáu, trong truyện “Bắt Đầu”: chuyến xe lửa đưa một thanh niên từ thành thị đển dự lễ cưới ở vùng quê; góp mặt tiễn người chị về nhà chồng, đồng thời cũng chuẩn bị hôn lễ sắp tới với người em gái. Người con gái nào trong gia đình cũng sẽ bắt đầu có một đời sống riêng, cũng sẽ về nhà chồng, từ giã quê hương cha mẹ đầy lưu luyến.
* Phân tích vai trò của ngôi kể, điểm nhìn và lời trần thuật trong việc khắc họa nhân vật
– Kết hợp với việc lựa chọn điểm nhìn bên trong, gắn với ý thức của từng nhân vật đã giúp cho việc miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật của tác giả được rõ ràng.
– Lời đối thoại trong văn bản chủ yếu xoay quanh hai nhân vật Thành và nhà xuất bản. Đây là hai nhân vật hoàn toàn đối nghịch nhau, một người nắm toàn quyền quyết định việc sống còn của một quyển sách và một tác giả không có tăm tiếng. Lời đối thoại vô cùng sinh động, chân thực
* Đánh giá hiệu quả của nó ( Chỉ ra mối liên hệ giữa người kể chuyện trong tác phẩm và nhà văn )
– Người kể chuyện trong tác phẩm và nhà văn có mối liên hệ chặt chẽ với nhau xong không đồng nhất với nhau. Nhà văn lựa chọn điểm nhìn cho tác phẩm để từ đó người kể chuyện kể lại câu chuyện một cách rõ ràng nhất.
– Người kể chuyện được coi là hoá thân của nhà văn Thạch Lam. Từ đó nhà văn đồng cảm, xót thương với số phận của nhân vật Thành.
- Kết bài
– Từ ngôi kể, điểm nhìn nhà văn Thạch lam đều xây dựng một cách hoàn hảo tạo ra điểm nhấn đặc biệt cho nhân vật Thành và truyện ngắn Cuốn sách bị bỏ quên. Từ đó bộc lộ giá trị tư tưởng của tác phẩm và bày tỏ thái độ đồng cảm đối với số phận hoàn cảnh của nhân vật thành của tác giả
Bài viết tham khảo
Nhà thơ Lê Đạt đã từng viết
“Với đa số chữ là nghĩa
Với nhà thơ chữ là tình yêu”
Đối với người nghệ sĩ chân chính, họ luôn đặt tâm huyết vào từng câu chữ của mình, tạo ra những trang viết ghi dấu ấn sâu đậm trong tâm trí bạn đọc. Và Thạch Lam chính là một nhà văn như vậy. Thạch Lam là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn học Việt Nam giai đoạn 1930-1945, tác phẩm của ông mang một phong cách đặc biệt thể hiện tài năng, sở trường sáng tạo nghệ thuật độc đáo. Truyện ngắn Thạch Lam không hấp dẫn bạn đọc bằng những chi tiết xung đột gay cấn, mà gây xúc động độc giả bằng lối kể chuyện tâm tình, tâm sự về những cảnh đời, cảnh sống tối tăm, tù túng, tội nghiệp. Đây cũng chính là nét nổi trội trong phong cách Thạch Lam, và tác phẩm Cuốn sách bị bỏ quên là một truyện tiêu biểu cho nét phong cách này. Và đặc biệt qua truyện ngắn cuốn sách bị bỏ quên thì những nghệ thuật đặc sắc ấy càng làm cho người đọc cảm thấy ấn tượng nhất là về cách mà nhà văn kiến tạo truyện cũng như xây dựng điểm nhìn ngôi kể nhân vật trong truyện qua đoạn trích: “ Thành đi lại trên sân ga… chuyến tàu rủ mình”
Trước hết, tài năng của nhà văn Thạch Lam đã được thể hiện vô cùng rõ ràng thông qua cách kiến tạo truyện. Câu chuyện trong truyện ngắn giúp người đọc hình dung rõ ràng về hoàn cảnh hiện tại, đầy khó khăn của nhân vật Thành. Do sách không được xuất bản, điều này đã tạo ra một bước ngoặt trong cuộc đời nhân vật trung tâm. Thành lên tàu và trở về căn nhà cũ. Trên tàu Thành đã có những chiêm nghiệm suy nghĩ và thấm thía từng hơi lạnh của thời tiết. Cách tổ chức mạch truyện không đi theo trình tự thời gian thông thường mà Thạch Lam tổ chức mạch truyện để người đọc dễ tiếp nhận câu chuyện nhất. Nếu đọc không kĩ, chúng ta sẽ không thể nhận biết được trình tự đúng đắn bởi nó thay đổi liên tục và không cố định ở một nơi nào. Đây là cách kiến tạo truyện chỉ có thể gặp trong văn Thạch Lam: độc đáo, mới mẻ, khơi gợi hứng thú cho người đọc
Ngôi kể trong truyện ngắn là ngôi thứ ba, giúp câu chuyện được kể một cách khách quan. Đây là ngôi kể mà người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên của chúng. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tư do những gì diễn ra với nhân vật. Ngôi kể thứ ba là ngôi kể toàn tri ( người kể chuyện biết toàn bộ diễn biến câu chuyện ). Điểm nhìn của văn bản là điểm nhìn từ bên trong, điều này hoàn toàn hợp lý khi Thạch Lam vốn được biết đến là cây bút chuyên khai thác, khắc họa nội tâm, tâm lí nhân vật sâu sắc. Một trong những hình ảnh biểu hiện cho điểm nhìn bên trong chính là hình ảnh chuyến tàu lửa. Ta bắt gặp rất nhiều hình ảnh chuyến xe lửa đi và đến trong văn Thạch Lam: Chuyến xe lửa đến nơi nghỉ hè, thấy ở truyện đầu tiên: “Nắng Trong Vườn”. Chuyến thứ hai, tàu hỏa đi ngang qua thị trấn, hiện diện trong truyện “Bên Kia Sông”. Chuyến thứ ba nơi truyện “Cuốn Sách Bỏ Quên”: ta gặp Thạch Lam hóa thân là nhân vật nhà văn mới xuất bản một cuốn tiểu thuyết, đang ngồi trong toa xe lửa. Chuyến xe lửa thứ tư trong truyện “Hai Đứa Trẻ”: chuyến tàu khuya mà hai chị em đêm nào cũng cố thức vì như ghiền nghe tiếng rền trên đường sắt; tiếng còi tàu vang âm; và ánh đèn xanh nơi đầu máy đi qua vùng quê của một huyện nhỏ. Chuyến xe lửa thứ năm trong truyện “Tiếng Sáo”: một chuyến tàu từ biệt không bao giờ trở lại của một thiếu nữ bị quyến rũ bởi một gã có tài mê hoặc phái nữ, chuyên đào mỏ rồi phụ tình, một phần cũng do tài thổi sáo nghe rất não nùng truyền cảm của hắn. Chuyến xe lửa thứ sáu, trong truyện “Bắt Đầu”: chuyến xe lửa đưa một thanh niên từ thành thị đển dự lễ cưới ở vùng quê; góp mặt tiễn người chị về nhà chồng, đồng thời cũng chuẩn bị hôn lễ sắp tới với người em gái. Người con gái nào trong gia đình cũng sẽ bắt đầu có một đời sống riêng, cũng sẽ về nhà chồng, từ giã quê hương cha mẹ đầy lưu luyến.
Kết hợp với việc lựa chọn điểm nhìn bên trong, gắn với ý thức của từng nhân vật đã giúp cho việc miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật của tác giả được rõ ràng. Lời đối thoại trong văn bản chủ yếu xoay quanh hai nhân vật Thành và nhà xuất bản. Đây là hai nhân vật hoàn toàn đối nghịch nhau, một người nắm toàn quyền quyết định việc sống còn của một quyển sách và một tác giả không có tăm tiếng. Lời đối thoại vô cùng sinh động, chân thực. Đoạn cuối của đoạn trích lại tập trung khắc họa sâu trong tâm hồn của Thành. Từ đó cho thấy nỗi dằn vặt, thất vọng của Thành đối với cuộc sống, đối với sự nghiệp viết văn chương, cống hiến cho cuộc đời.
Cuối cùng, khi nhắc đến nghệ thuật tự sự thì không thể không nhắc đến mối liên hệ giữa người kể chuyện và nhà văn. Người kể chuyện trong tác phẩm và nhà văn có mối liên hệ chặt chẽ với nhau xong không đồng nhất với nhau. Nhà văn lựa chọn điểm nhìn cho tác phẩm để từ đó người kể chuyện kể lại câu chuyện một cách rõ ràng nhất. Người kể chuyện được coi là hoá thân của nhà văn Thạch Lam. Từ đó nhà văn đồng cảm, xót thương với số phận của nhân vật Thành nói chung và những người trí thức nghèo trong xã hội cũ khác như nhân vật Hộ trong tác phẩm Đời thừa của nhà văn Nam Cao,…
Qua ngôi kể, điểm nhìn và lời trần thuật, nhà văn Thạch lam đều xây dựng một cách hoàn hảo tạo ra điểm nhấn đặc biệt cho nhân vật Thành và truyện ngắn Cuốn sách bị bỏ quên. Từ đó bộc lộ giá trị tư tưởng của tác phẩm và bày tỏ thái độ đồng cảm đối với số phận hoàn cảnh của nhân vật thành của tác giả. Truyện ngắn mãi sống cùng người đọc bởi những giá trị lớn lao mà nó mang lại, Thạch Lam thật sự đã tạo ra một tác phẩm mang một làn gió mới.
