ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc đoạn trích sau:
Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch.
Rất lạ lùng, rất kì diệu là trong 60 năm của một cuộc đời đầy sóng gió diễn ra ở rất nhiều nơi trên thế giới cũng như ở nước ta, Bác Hồ vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý của một người chiến sĩ cách mạng, tất cả vì nước, vì dân, vì sự nghiệp lớn, trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp.
Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống. Bữa cơm chỉ có vài ba món rất giản đơn, lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm, ăn xong, cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất. Ở việc làm nhỏ đó, chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ. Cái nhà sàn của Bác vẻn vẹn chỉ có vài ba phòng, và trong lúc tâm hồn của Bác lộng gió thời đại, thì cái nhà nhỏ đó luôn luôn lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn, một đời sống như vậy thanh bạch và tao nhã biết bao! Bác suốt đời làm việc, suốt ngày làm việc, từ việc rất lớn: việc cứu nước, cứu dân đến việc rất nhỏ, trồng cây trong vườn, viết một bức thư cho một đồng chí, nói chuyện với các cháu miền Nam, đi thăm nhà tập thể của công nhân, từ nơi làm việc đến phòng ngủ, nhà ăn… Trong đời sống của mình, việc gì Bác tự làm được thì không cần người giúp, cho nên bên cạnh Bác người giúp việc và phục vụ có thể đếm trên đầu ngón tay, và Bác đã đặt cho số đồng chí đó những cái tên mà gộp lại là ý chí chiến đấu và chiến thắng: Trường, Kỳ, Kháng, Chiến, Nhất, Định, Thắng, Lợi!
Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật. Bác Hồ sống đời sống giản dị, thanh bạch như vậy, bởi vì Người sống sôi nổi, phong phú đời sống và cuộc đấu tranh gian khổ và ác liệt của quần chúng nhân dân. Đời sống vật chất giản dị càng hoà hợp với đời sống tâm hồn phong phú, với những tư tưởng, tình cảm, những giá trị tinh thần cao đẹp nhất. Đó là đời sống thực sự văn minh mà Bác Hồ nêu gương sáng trong thế giới ngày nay.
[…] Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được. Suy cho cùng, chân lý, những chân lý lớn của nhân dân ta cũng như của thời đại là giản dị: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”… Những chân lý giản dị mà sâu sắc đó lúc thâm nhập vào quả tim và bộ óc của hàng triệu con người đang chờ đợi nó, thì đó là sức mạnh vô địch, đó là chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
(Phạm Văn Đồng, in trong Hồ Chủ tịch, hình ảnh của dân tộc, tinh hoa của thời đại,
NXB Sự thật, Hà Nội, 1974)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Văn bản trên bàn về vấn đề gì? (0,5 điểm)
Câu 2. Câu văn nào trong phần (1) nêu lên luận đề của văn bản? (0,5 điểm)
Câu 3. Văn bản trên có mấy luận điểm? Đó là những luận điểm nào? (0,5 điểm)
Câu 4. Để thuyết phục người đọc về sự giản dị của Bác Hồ trong đời sống, ở phần (2), tác giả đã đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng nào? (0,5 điểm)
Câu 5. Để thuyết phục người đọc về sự giản dị của Bác Hồ trong lối nói và bài viết, ở phần
(3), tác giả đã đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng nào? (0,5 điểm)
Câu 6. Tác giả thể hiện thái độ, quan điểm gì qua văn bản trên? (1,0 điểm)
Câu 7. Qua văn bản, anh/ chị hiểu như thế nào là đức tính giản dị? Từ đó, anh/ chị rút ra được bài học gì cho bản thân mình? (1,0 điểm)
Câu 8. Kết thúc văn bản có câu: Những chân lý giản dị mà sâu sắc đó lúc thâm nhập vào quả tim và bộ óc của hàng triệu con người đang chờ đợi nó, thì đó là sức mạnh vô địch, đó là chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Em có suy nghĩ gì về câu kết này? (Viết khoảng 5 – 7 dòng) (1,5 điểm)
II. LÀM VĂN (4,0 điểm)
Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/ chị về đức tính giản dị trong cuộc sống.
ĐÁP ÁN ĐỀ 3
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 6,0 | |
| 1 | Văn bản trên viết về vấn đề: Đức tính giản dị của Bác Hồ. | 0.5 | |
| 2 | Câu văn trong phần (1) nêu lên luận đề của văn bản là: Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và
khiêm tốn của Hồ Chủ tịch. |
0.5 | |
| 3 | Văn bản trên có thể được chia làm ba luận điểm:
– Luận điểm 1: Nhận định chung về đức tính giản dị của Bác Hồ. – Luận điểm 2: Đức tính giản dị của Bác Hồ thể hiện trong đời sống. – Luận điểm 3: Đức tính giản dị của Bác Hồ thể hiện trong nói và viết. |
0.5 | |
| 4 | Để thuyết phục người đọc về sự giản dị của Bác Hồ trong đời sống, ở phần (2), tác giả đã đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng sau:
– Lí lẽ: Con người của bác, đời sống của bác giản dị. – Dẫn chứng: + Bữa cơm vài ba món, ăn không để vãi hạt nào + Nhà ở vài ba phòng lộng gió thoáng mát và phảng phất hương hoa nhài. + Việc gì tự làm được sẽ không nhờ người khác. |
0.5 | |
| 5 | Để thuyết phục người đọc về sự giản dị của Bác Hồ trong lối nói và bài viết, ở phần (3), tác giả đã đưa ra những lí lẽ và dẫn chứng sau:
– Lí lẽ: Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết. – Dẫn chứng: Suy cho cùng, chân lý, những chân lý lớn của nhân dân ta cũng như của thời đại là giản dị: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”… |
0.5 | |
| 6 | – Thái độ của tác giả: ca ngợi đức tính giản dị trong lối sống, lối nói và viết của Hồ Chủ tịch.
– Quan điểm: Đồng tình, ủng hộ lối sống giản dị. |
1.0 | |
| 7 | – Đức tính giản dị có thể hiểu là lối sống đơn giản, bình dị, khiêm tốn, không cầu kì, kiểu cách, khoe mẽ.
– Học sinh được tự do rút ra bài học, miễn là phù hợp và liên quan đến nội dung của văn bản. Tham khảo: + Cần hình thành cho mình một lối sống giản dị. + Cần tránh xa lối sống xa hoa, phù phiếm, khoe mẽ hoặc quá khắc khổ, bần tiện, nhếch nhác. |
1.0 | |
| 8 | Suy nghĩ về câu kết: Những chân lý giản dị mà sâu sắc đó lúc thâm nhập vào quả tim và bộ óc của hàng triệu con người đang chờ đợi nó, thì đó là sức mạnh vô địch, đó là chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
– Khẳng định hiệu quả của lối nói, lối viết giản dị của Bác Hồ: sự |
1.5 |
| giản dị ấy đã khiến cho những chân lý tưởng chừng cao xa đã trở nên gần gũi, dễ hiểu, dễ thấm thía vào tâm can của mọi tầng lớp quần chúng nhân dân.
– Những chân lý giản dị ấy đã khơi dậy trong quần chúng nhân dân lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, tạo nên sức mạnh vô địch, giúp dân tộc ta chiến thắng kẻ thù. |
|||
| II | VIẾT | 4,0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận xã hội | 0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Trình bày suy nghĩ về đức tính giản dị trong cuộc sống. |
0,5 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: 1. Giải thích: Đức tính giản dị có thể hiểu là lối sống đơn giản, bình dị, khiêm tốn, không cầu kì, kiểu cách, khoe mẽ. 2. Bàn luận: a. Ý nghĩa: – Đức tính giản dị giúp chúng ta có một cuộc sống bình yên, thư thái, sâu sắc, cảm nhận được những giá trị đích thực của cuộc sống. – Đức tính giản dị đồng nghĩa với sự khiêm tốn, do vậy, nó sẽ tạo được sự thiện cảm, tôn trọng từ người khác, từ đó giúp ta tạo lập và duy trì được các mối quan hệ tốt đẹp. – Giản dị giúp ta không lãng phí thời gian và tiền bạc vào những thứ vô bổ, từ đó ta sẽ có thể đầu tư vào những công việc thiết thực và bổ ích hơn. b. Giải pháp: Để có được đức tính giản dị, chúng ta cần: – Có hiểu biết đúng đắn về đức tính giản dị cũng như những ý nghĩa to lớn mà nó mang lại. – Ý thức được giá trị của một con người đến từ sự trung thực, sự đơn giản, đến từ những giá trị tinh thần chứ không phải đến từ sự hào nhoáng, khoe mẽ bề ngoài. – Thực hành lối sống đơn giản, chuẩn mực, khiêm tốn. c. Phê phán những biểu hiện sai lệch: – Phê phán lối sống xa hoa, phù phiếm, khoe mẽ. – Phê phán lối sống khắc khổ, bần tiện, keo kiệt, nhếch nhác. 3. Rút ra bài học cho bản thân: – Nhận thức: Hiểu được ý nghĩa, lợi ích mà lối sống giản dị mang lại cho bản thân. – Hành động: |
2.5 |
| + Cần hình thành cho mình một lối sống giản dị.
+ Cần tránh xa lối sống xa hoa, phù phiếm, khoe mẽ hoặc quá khắc khổ, bần tiện, nhếch nhác. |
|||
| d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. |
0,25 | ||
| e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn
phong trôi chảy. |
0,5 | ||
| Tổng điểm | 10.0 | ||
