SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
THANH HÓA NĂM HỌC 2018- 2019
ĐỀ DỰ BỊ Môn thi: NGỮ VĂN- Lớp 11 BT THPT
| Số báo danh …………………… |
Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 22 tháng 3 năm 2019
(Đề thi có 02 phần, gồm 01 trang)
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
(…)Một trong những bất hạnh lớn nhất của đời người, đó là không tìm ra được một đối tượng có thể chia sẻ và cảm thông với mình trong bất cứ lúc nào, về những điều thầm kín hay những cảm xúc vui buồn. Trạng thái chơi vơi như bị tách biệt ấy gọi là nỗi cô đơn.
Dù ta đang sống chung với những người trong gia đình hay không thiếu những người bạn tốt ở xung quanh, nhưng dường như giữa họ và ta luôn có những bức tường vô hình ngăn cách… Bức tường ấy có thể là tính cách, sở thích, kiến thức, quan điểm sống hay vị trí trong xã hội. Nhưng đôi khi chính ta là chủ nhân của bức tường ngăn cách ấy vì ta đã không dễ dàng tin tưởng để chấp nhận một người mà ta chưa thấy hết tấm chân tình của họ. Ta đã tự làm khó mình bằng cách tự ban cho mình một ví trí đặc biệt, mà phải một người bản lĩnh và thiện chí lắm mới có thể trèo qua bức tường kiên cố ấy.
(…) Thật khó tin rằng nguyên nhân đưa tới sự cô đơn chính là do thái độ sống của ta. Ta hãy thử mở lòng ra làm quen với một người… Muốn có một người bạn tốt thì trước hết ta hãy là người bạn tốt trước đã. Đừng trông chờ vào vận may hay ngồi đó gặm nhấm nỗi cô đơn bất hạnh của mình một cách đáng tội nghiệp. Đó là thái độ yếu đuối và thất bại không nên có.
(Minh Niệm, Hiểu về trái tim, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh 2017)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn trích trên.
Câu 2.Theo tác giả, điều gì tạo nên bức tường ngăn cách giữa ta với mọi người?
Câu 3.Anh/chị hiểu thế nào về ý kiến:Muốn có một người bạn tốt thì trước hết ta hãy là người bạn tốt trước đã?
Câu 4. Anh/chị có đồng tình với ý kiến sau không? Vì sao?
Ta đã tự làm khó mình bằng cách tự ban cho mình một ví trí đặc biệt, mà phải một người bản lĩnh và thiện chí lắm mới có thể trèo qua bức tường kiên cố ấy.
PHẦN II. LÀM VĂN (14,0 điểm)
Câu 1 (4,0 điểm)
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: nguyên nhân đưa tới sự cô đơn chính là do thái độ sống của ta.
Câu 2 (10,0 điểm)
Từ việc phân tích Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân, Ngữ văn 11, tập một, NXBGD Việt Nam 2018), liên hệ vớiChuyện chức phán sự đền Tản Viên(Nguyễn Dữ, Ngữ văn 10, tập hai, NXBGD Việt Nam 2018), anh/chị hãy bình luận ý kiến của Nguyễn Hoàng Thu: Văn học nghệ thuật không chỉ ngợi ca lòng cao thượng mà còn góp phần thúc đẩy sự cao thượng vốn có của con người.
………………….HẾT……………….
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ DỰ BỊ
THANH HÓA KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2018- 2019
Môn thi: NGỮ VĂN- Lớp 11 BT THPT
(Hướng dẫn chấm gồm có 03 trang)
| Phần | Câu | Yêu cầu cần đạt | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 6,0 | |
| 1 | Phương thức biểu đạt chính: nghị luận/phương thức nghị luận | 1,0 | |
| 2 | Nguyên nhân tạo ra bức tường ngăn cách giữa ta với mọi người là do sự khác biệt về tính cách, sở thích, kiến thức, quan điểm sống, vị trí trong xã hội và thái độ sống của chính ta | 1,0 | |
| 3 | Muốn có người bạn tốt thì trước hết bản thân mỗi người phải thân thiện, chân thành, trung thực, sẵn sàng sẻ chia và cảm thông với người khác, luôn ở bên cạnh họ khi họ cần, bước qua những thành kiến về sự khác biệt để tạo dựng mối quan hệ tin cậy và bền vững. | 2,0 |
|
| 4 | Thí sinh có thể đồng tình hoặc không đồng tình nhưng cần lí giải vấn đề phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Nếu đồng tình, thí sinh cần lí giải: Vị trí đặc biệt nghĩa là ta tự cho mình hơn người, khác biệt với người khác hoặc ta quá cầu toàn. Việc ban cho mình vị trí đặc biệt vô tình đã tạo ra khoảng cảnh khiến người khác e ngại khi tiếp xúc hoặc muốn xây dựng một mối quan hệ. Chỉ những ai thực sự có thiện chí, bản lĩnh và sự kiên trì mới có thể xóa đi khoảng cách để gần ta và hiểu ta. |
2,0 | |
| II | LÀM VĂN | 14,0 | |
| 1 | Viết bài văn (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ về ý kiến: nguyên nhân đưa tới sự cô đơn chính là do thái độ sống của ta | 4,0 | |
| Yêu cầu chung | |||
| – Câu hỏi hướng đến việc đánh giá năng lực viết bài văn NLXH, đòi hỏi thí sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập văn bản để bày tỏ thái độ, chủ kiến của mình. – Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng; được tự do bày tỏ quan điểm riêng của mình, nhưng phải có thái độ chân thành nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. |
|||
| Yêu cầu cụ thể | |||
| 1. Giải thích – Cô đơn: cảm giác lẻ loi đơn độc, không tìm được ai để chia sẻ cảm thông – Cô đơn không phải hoàn cảnh mà là trạng thái tâm lí. => Ý kiến chỉ ra nguyên nhân dẫn đến sự cô đơn là do thái độ sống, cách ứng xử, thể hiện cảm xúc, thái độ với người khác. |
0,5 | ||
| 2. Bàn luận Từ nhận thức và trải nghiệm của bản thân, thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ riêng về ý kiến: nguyên nhân đưa tới sự cô đơn chính là do thái độ sống của ta. Tuy nhiên dù suy nghĩ theo hướng nào cũng cần hướng đến việc làm rõ yêu cầu: Tại sao nguyên nhân đưa tới sự cô đơn lại chính là do thái độ sống của bản thân? Làm thế nào để có thái độ sống tích cực?… |
2,5 | ||
| 3. Bài học nhận thức và hành động Từ việc bàn luận về nguyên nhân đưa tới sự cô đơn, thí sinh cần nêu được định hướng nhận thức và hành động phù hợp, ý nghĩa cho bản thân. |
1,0 | ||
| 2 | Phân tích Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân), liên hệ với Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ) để bình luận ý kiến củaNguyễn Hoàng Thu: Văn học nghệ thuật không chỉ ngợi ca lòng cao thượng mà còn góp phần thúc đẩy sự cao thượng vốn có của con người | 10,0 | |
| Yêu cầu chung | |||
| – Câu hỏi kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học của thí sinh, đòi hỏi thí sinh phải huy động kiến thức về lí luận văn học, tác phẩm văn học, kĩ năng tạo lập văn bản để làm bài. – Thí sinh có thể cảm nhận và kiến giải theo những cách khác nhau, nhưng phải có lí lẽ, căn cứ xác đáng. |
|||
| Yêu cầu cụ thể | 10,0 | ||
| 1. Vài nét về chức năng của văn học | 1,0 | ||
| – Một trong những chức năng cao quý của văn học là bồi đắp và định hướng lí tưởng, giá trị sống cho con người. Mỗi tác phẩm là một thông điệp chứa trong đó tâm tư, tình cảm, khát vọng của nhà văn truyền đến người đọc “cách sống của tâm hồn”. – Thông qua hình tượng nghệ thuật và cảm xúc của nhà văn, tác phẩm có khả năng tác động mạnh mẽ đến người đọc, khơi gợi cuộc tự đấu tranh bên trong tâm hồn để lựa chọn những giá trị sống tích cực, đẹp đẽ. |
0,5 0,5 |
||
| 2. Phân tích Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân), liên hệvới Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ) để làm sáng tỏ ý kiến | 7,5 | ||
| a.Phân tích truyện ngắn Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân * Vài nét về Nguyễn Tuân và Chữ người tử tù * Phân tích truyện ngắn Chữ người tử tù – Vẻ đẹp nhân vật Huấn Cao: Nguyễn Tuân đã phát hiện ra trong hoàn cảnh ngục tù, ở một nơi tăm tối, dù cận kề cái chết, vẻ đẹp của Huấn Cao vẫn tỏa sáng, đặc biệt là vẻ đẹp nhân cách cao thượng. – Vẻ đẹp nhân vật quản ngục: Dù làm nghề coi ngục, sống nơi đề lao, quản ngục vẫn giữ thú chơi tao nhã, có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, dám sống chết với sở nguyện của mình, là một thanh âm trong trẻo giữa một bản đàn mà nhạc luật của nó đều xô bồ hỗn loạn. – Nhà văn ca ngợi và tôn vinh sự chiến thắng của cái đẹp, cái cao thượng qua cảnh cho chữ- cảnh tượng xưa nay chưa từng có. |
0,5 2,5 2,0 1,0 |
||
| b. Liên hệ vớiChuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ) * Vài nét về Nguyễn Dữ và Chuyện chức phán sự đền Tản Viên * Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ca ngợi sự cương trực, khảng khái, kiên quyết chống gian tà, đấu tranh đến cùng cho công lí, chính nghĩa, dù phải đổi cả mạng sống cũng không bao giờ khuất phục. Ý nghĩa đó được thể hiện qua hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn- một vẻ đẹp cao thượng. |
0,5 1,0 |
||
| 3. Bình luận, đánh giá | 1,5 | ||
| – Ý kiến khẳng định chức năng to lớn của văn học nghệ thuật trong việc ngợi ca lòng cao thượng, hơn thế còn góp phần thúc đẩy sự cao thượng vốn có của con người. Quan niệm đó đã giúp nhà văn nói điều mới mẻ về con người với những giá trị nhân văn sâu sắc. – Ý kiến đó vừa là định hướng vừa là yêu cầu với sáng tác của nhà văn.Đồng thời cũng định hướng về một con đường tiếp nhận văn học nghệ thuật. – Hai tác phẩm đều ca ngợi cái cao thượng, từ đó giúp người đọc thanh lọc tâm hồn, tìm đến chân, thiện, mĩ. Ở Chữ người tử tùlà thái độ trân trọng bảo vệ cái đẹp, tài hoa nghệ sĩ. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là tinh thần chính nghĩa, cứng cỏi của kẻ sĩ dám đấu tranh cho công bằng xã hội. |
0,5 0,5 0,5 |
||
| Điểm tổng cộng: 20,0 điểm | |||
Lưu ý chung:
- Đây là đáp án mở, thang điểm có thể không quy định chi tiết đối với từng ý nhỏ, chỉ nêu mức điểm của phần nội dung lớn nhất thiết phải có.
- Chỉ cho điểm tối đa theo thang điểm với những bài viết đáp ứng đầy đủ những yêu cầu đã nêu ở mỗi câu, đồng thời phải được triển khai chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, có cảm xúc.
- Khuyến khích những bài viết có sáng tạo. Chấp nhận bài viết không giống đáp án, có những ý ngoài đáp án nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục.
- Không cho điểm cao đối với những bài chỉ nêu chung chung, sáo rỗng.
- Cần trừ điểm đối với những lỗi về hành văn, ngữ pháp và chính tả.
