| SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT CHUYÊN LAM SƠN
|
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI KHỐI TRƯỜNG THPT CHUYÊN DHBB NĂM HỌC: 2018 – 2019 MÔN NGỮ VĂN – LỚP 11 Thời gian làm bài: 180 phút (Không kể giao đề) |
————————***————————
Câu 1 (8,0 điểm)
Phải chăng sống là nỗ lực không ngừng để vượt thoát những định kiến trong mình?
Câu 2 (12,0 điểm)
Bàn về cách tân trong nghệ thuật chân chính, nhà phê bình Chu Văn Sơn có ý kiến cho rằng:
Cuộc kiếm tìm cái mới bắt đầu bằng tìm kiếm cái tôi.
(Cách tân: đi tìm cái mới hay cái tôi, theo nhan dan.vn, ngày 17/09/2010)
Bằng những trải nghiệm văn học, anh chị hãy bình luận ý kiến trên.
………………………….Hết………………………
| SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT CHUYÊN LAM SƠN
|
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI KHỐI TRƯỜNG THPT CHUYÊN DHBB NĂM HỌC: 2018 – 2019 MÔN NGỮ VĂN – LỚP 11 Thời gian làm bài: 180 phút (Không kể giao đề) |
————————***————————
| Câu | Nội dung | Điểm |
| 1 | Viết bài văn nghị luận xã hội trình bày suy nghĩ về ý kiến: Phải chăng sống là nỗ lực không ngừng để vượt thoát những định kiến trong mình? | 8,0 |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. | 0,5 | |
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: sống là nỗ lực không ngừng để vượt thoát những định kiến trong mình? | 0,5 | |
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành những luận điểm, vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp các lí lẽ và dẫn chứng, rút ra bài học nhận thức và hành động. | 6,0 | |
| *Giải thích: – Định kiến trong mình: là lối mòn trong nhận thức tư duy, là những suy nghĩ đã định hình sẵn trong mỗi người mà chưa có sự tìm hiểu thấu tháo. Định kiến trong mình có thể là những suy nghĩ sẵn có về con người và cuộc sống xung quanh, cũng có thể là những định kiến về chính bản thân mình. – Câu hỏi ở đề bài gợi mở về một cách sống mạnh mẽ, tích cực và linh hoạt cho mỗi người: nỗ lực không ngừng để vượt thoát những định kiến trong mình, cố gắng liên tục để phá bõ những suy nghĩ, nhận thức có sẵn về cuộc sống, con người và về chính bản thân mỗi người |
0,5 0,5 |
|
| *Bàn luận: – Định kiến trong mỗi người hình thành từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một phần là do ta chịu ảnh hưởng bởi những định kiến của những người xung quanh. Mặt khác sâu xa hơn là do chúng ta không cố tìm mà hiểu vừa cẩu thả, lười nhác vừa ích kỉ, bảo thủ. – Định kiến trong mỗi người chính là một rào cản rất lớn trong việc nhận thức cuộc sống và con người. Khi vượt thoát được những định kiến, ta sẽ có cái nhìn sâu sắc và toàn diện , thấu hiểu và nhân văn hơn. Vậy nên, vượt thoát định kiến trong mình chính là tiền để để ta hiểu đời, hiểu người, từ đó góp phần kiến tạo cuộc sống . – Định kiến trong mình còn là một trở ngại trong việc nhận thức và khám phá bản thân. Vì thế, nỗ lực vượt thoát những suy nghĩ, nhận thức sẵn có về chính mình sẽ giúp ta phá bỏ được giới hạn, đánh thức và phát huy những tiềm lực trong mình. Đấy chính là cách để ta thực hiện sứ mệnh sống: hoàn thiện bản thân và thể hiện, khẳng định mình. – Cần phân biệt rõ định kiến và chính kiến để biết vượt thoát định kiến chứ không từ bỏ chính kiến. Bảo vệ chính kiến là con người bản lĩnh nhưng giữ định kiến lại là biểu hiện của sự bảo thủ, thiếu hiểu biết. Vượt thoát định kiến là cách sống tích cực để ta hoàn thiện mình nhưng từ bỏ chính kiến lại là lối sống tiêu cực hèn nhát khiến ta đánh mất mình. |
1,0 1,0 1,0 1,0 |
|
| *Bài học: – Cần nhận thức sâu sắc được tác hại của định kiến để từ đó có ý thức và quyết tâm nỗ lực vượt thoát những định kiến trong mình. – Về thực chất vượt thoát định kiến là cả một quá trình thay đổi tư duy nên không bao giờ dễ dàng, đòi hỏi mỗi người cần kiên trì học hỏi, tìm hiểu , đồng thời phải dũng cảm và bản lĩnh để thay đổi |
1,0 | |
| d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận | 0,5 | |
| e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo đúng quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu tiếng Việt | 0,5 | |
| 2 | Bằng những trải nghiệm văn học, viết bài văn bình luận ý kiến: Cuộc kiếm tìm cái mới bắt đầu bằng tìm kiếm cái tôi. | 12 ,0 |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. | 0,5 | |
| b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Bản chất của việc cách tân , sáng tạo trong nghệ thuật chân chính là đi tìm kiếm cái tôi. | 0,5 | |
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. | 10,0 | |
| *Giải thích: – Kiếm tìm cái mới: Khám phá, phát hiện một hệ giá trị mới. Đó là những tư tưởng mới, những tình cảm mới, những hình thức nghệ thuật mới mà người nghệ sĩ chân chính đã sáng tạo nên bằng những nỗ lực và khát khao cách tân của mình. – Tìm kiếm cái tôi: Nhận diện cái tôi bản thể, tìm thấy bản ngã của chính mình ở người cầm bút. Đó chính là cái tôi nhân văn. Cái tôi mang trong nó một tinh thần nhân văn mới. Cái tôi mang trong mình tín niệm về giá trị sống mà mình phát hiện được. Cái tôi mang điệu sống mới mà nó muốn kí thác vào nghệ thuật, trút vào từng tác phẩm. – Ý kiến là một quan niệm về bản chất của việc sáng tạo ra cái mới trong nghệ thuật nói chung, trong sáng tác văn chương nói riêng. Theo nhà phê bình, gốc rễ của cuộc tìm kiếm cái mới trong sáng tạo nghệ thuật là hành trình đi tìm mình, đào sâu vào cái tôi bản thể để xác lập một điệu sống mới, một giá trị nhân văn mới ở người nghệ sĩ. |
0,5 0,75 0,75 |
|
| *Bình luận – Kiếm tìm cái mới là khát khao cháy bỏng của người nghệ sĩ chân chính và cũng là đích đến mới sáng tạo nghệ thuật chân chính luôn hướng tới. Tạo ta được một hệ giá trị mới là yếu tố then chốt để khẳng định phong cách độc đáo, gương mặt nghệ thuật riêng của nhà văn đồng thời làm nên sức sống, sự trường tồn cho nghệ thuật chân chính ( thí sinh phân tích dẫn chứng để chứng minh) – Trong sáng tác văn học, thành phẩm của cuộc kiếm tìm cái mới bao giờ cũng gắn liền với một nội dung mới và một hình thức mới. Tuy nhiên, nội dung quyết định hình thức, một nội dung mới thường sẽ tìm được một hình thức mới mà ít khi có chiều ngược lại. Vì thế nên, để tạo ra được cái mới trong sáng tác cần bắt đầu từ việc đổi mới nội dung. Đó không phải là việc tìm đến một vùng đất mới, một đề tài mới mà cần có quan niệm mới, một điệu sống thể hiện cách nhìn mới, cảm quan mới. ( thí sinh phân tích dẫn chứng để chứng minh) – Những quan niệm nhân văn mới, những giá trị sống mới là kết quả của một cuộc bừng ngộ, bừng sáng trong tâm thức, đôi khi nó là một chấn động trong tinh thần nghệ sĩ. Bằng trải nghiệm riêng, với vốn sông và sự hiểu biết của cá nhân, người nghệ sĩ phát hiện ra một khía cạnh mới nào đó làm nên những giá trị nhân văn mới. Đây thực chất là là hành trình đi tìm mình , là kiếm tìm bản ngã ở người nghệ sĩ ( thí sinh phân tích dẫn chứng để chứng minh) * Đánh giá mở rộng – Ý kiến là sự khẳng định sâu sắc và bản chất của nỗ lực cách tân , tìm kiếm cái mới trong lao động nghệ thuật. Đó không phải là việc tìm đến với cái mới bên ngoài, cái mới vay mượn mà là phải kiếm tìm cái mới từ chính trong bản ngã của người cầm bút. – Ý kiến chính là một sự định hướng rất có ý nghĩa cho những người nghệ sĩ chân chính trên hành trình cách tân nghệ thuật: người viết muốn tạo ra cái mới đích thực phải nhận ra bản thể của mình, phải biết rò mình là ai đồng thời không ngừng trải nghệm bồi đắp để làm mới mình. Khi chưa biết được mình là ai, người viết khó tránh khỏi những ngộ nhận, lầm lạc. Chỉ khi tìm thấy mình thì mới có tín niệm và bản lĩnh cần thiết để tạo dựng một văn nghiệp lâu dài. – Ý kiến cũng là một sự gợi mở cho người đọc khi kiếm tìm và đánh giá cái mới trong văn chương nghệ thuật. Cần nhận ra được gương mặt nghệ thuật, bản ngã của người nghệ sĩ mới có thể tìm thấy được những giá trị mới mà họ đã đem đến. |
2,0 2,0 2,0 0,5 1,0 0,5 |
|
| d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận | 0,5 | |
| e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo đúng quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu tiếng Việt | 0,5 |
