ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II
NĂM HỌC 2023- 2024
| ĐỀ CHÍNHTHỨC |
MÔN: NGỮ VĂN – KHỐI 11
Thời gian làm bài: 90 phút, không tính thời gian phát đề
ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Con bé Em cười tủm tỉm khi nghĩ tới cái áo đầm màu hồng mà má nó mới mua cho:
– Tết này, mình mà mặc cái áo đó đi chơi, đẹp như tiên cho mà coi.
Nó nghĩ và nó muốn chia sẻ với con Bích, bạn nó.
Con Bích ở trong hẻm, nhà nó nghèo, má nó đi bán bắp nướng ngoài đầu hẻm, con bé Em thích con Bích vì nó hiền, với lại ngồi kế nhau từ lớp một tới lớp năm, làm sao mà không thân cho được. Hôm hai mươi sáu, học buổi cuối năm, hai đứa nôn Tết quá trời nên tính trước, nếu mùng một con bé Em đi về ngoại thì mùng hai hai đứa đi tới nhà cô giáo. Bây giờ con bé Em tính trong đầu, tới bữa đó chắc nhiều bạn nữa, cho nên nó sẽ mặc cái áo đầm mới thắt nơ, bâu viền kim tuyến cho tụi bạn lé con mắt luôn.
Con Bích đang ngồi nướng bắp thế cho má nó đi xách cặn cho heo. Bé Em muốn khoe liền nhưng bày đặt nói gièm:
– Còn mấy ngày nữa Tết rồi hen, mầy có đồ mới chưa?
– Có, má tao đưa vải cho cô Ba thợ cắt rồi, má tao nói gần Tết đồ nhiều, dồn đống, chắc tới hai mươi tám mới lấy được.
– Vậy mầy được mấy bộ?
– Có một bộ hà.
Con bé Em trợn mắt:
– Ít quá vậy?
– Con Út Mót với Con Út Hết được hai bộ. Tao lớn rồi, nhường cho tụi nó.
– Vậy à?
Bé Em mất hứng hẳn, nó lựng khựng nửa muốn khoe, nửa muốn không.
Nhưng rõ ràng là con Bích không quên nó:
– Còn mầy?
– Bốn bộ. Má tao mua cho đủ mặc từ mùng một tới mùng bốn, bữa nào cũng mặc đồ mới hết trơn. Trong đó có bộ đầm hồng nổi lắm, hết sẩy luôn.
– Mầy sướng rồi.
Con Bích nói xong vẫn cười nhưng mắt nó xịu xuống, buồn hẳn. Nhà nó nghèo, sao bì được với nhà con bé Em. Hồi nhỏ nó chuyên mặc áo con trai của anh hai nó để lại. Áo nó thì chuyền cho mấy đứa em, tới con Út Hết là đồ đã cũ mèm, mỏng tang, kéo nhẹ cũng rách. Được cái mấy chị em nó biết thân, lo học chớ không so đo chuyện cũ mới. Má nó nói hoài: “Nhà mình nghèo quá hà, ráng vài năm nữa, khá giả rồi má sắm cho”. Con bé Em nhìn con Bích lom lom rồi cúi xuống, trở trở trái bắp nướng:
– Bộ đồ mầy may chắc đẹp lắm, bữa mùng hai mầy mặc bộ đó đi nhà cô hen?
Rồi tới mùng một, mùng hai, bé Em lại rủ con Bích đi chơi. Hai đứa mặc đồ hơi giống nhau, chỉ khác là con Bích mặc áo trắng bâu sen, con bé Em thì mặc áo thun có in hình mèo bự. Cô giáo tụi nó khen:
– Coi hai đứa lớn hết trơn rồi, cao nhòng.
Hai đứa cười. Lúc đó con bé Em nghĩ thầm, mình mà mặc bộ đầm hồng, thế nào cũng mất vui. Bạn bè phải vậy chớ. Đứa mặc áo đẹp, đứa mặc áo xấu coi gì được, vậy sao coi là bạn thân. Nhưng Bích lại nghĩ khác, bé Em thương bạn như vậy, tốt như vậy, có mặc áo gì Bích vẫn quý bé em. Thiệt đó.
(Áo Tết, Nguyễn Ngọc Tư, in trong Bánh trái mùa xưa, Nxb Văn học)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Truyện ngắn “Áo tết” sử dụng người kể chuyện ở ngôi thứ mấy? (0.5 điểm)
Câu 2. Truyện ngắn trên chủ yếu được kể từ điểm nhìn của nhân vật nào?
Câu 3. Sự kiện đáng chú ý nhất trong truyện ngắn trên là sự kiện nào?
Câu 4. Anh/chị hãy tóm tắt lại nội dung của truyện ngắn trên.
Câu 5. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: “Bây giờ con bé Em tính trong đầu, tới bữa đó chắc nhiều bạn nữa, cho nên nó sẽ mặc cái áo đầm mới thắt nơ, bâu viền kim tuyến cho tụi bạn lé con mắt luôn.”
Câu 6. Anh/chị hãy cho biết chủ đề của văn bản trên là gì ?
Câu 7. Bạn rút ra được bài học gì về tình bạn sau khi đọc truyện ngắn trên?
Câu 8. Anh/chị viết 5-7 dòng trình bày suy nghĩ về vai trò của tình bạn đẹp?
II.VIẾT
Từ truyện ngắn “Áo tết”, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận về ý nghĩa của sự đồng cảm đối với người khác trong hoàn cảnh khó khăn.
KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II – NĂM HỌC 2023 – 2024
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn: Ngữ văn – Khối 11
(Đáp án và hướng dẫn chấm gồm 05 trang)
| PHẦN | CÂU | NỘI DUNG | ĐIỂM |
|
I |
1 |
Truyện ngắn “Áo tết” sử dụng người kể chuyện: ngôi thứ ba
Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
0.5 |
|
2 |
Điểm nhìn của nhân vật bé Em
Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. |
0.5 |
|
|
3 |
Sự kiện đáng chú ý nhất trong truyện ngắn trên là: Bé Em cố ý mặc đồ hơi giống bộ đồ của Bích khi đi chúc Tết cô giáo
Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. *Lưu ý: Nếu học sinh trả lời khác đáp án nhưng đúng và diễn đạt hợp lý vẫn cho điểm tối đa. |
0.5 |
|
|
4 |
Nội dung tóm tắt của truyện: Kể về chuyện may đồ Tết của Bích và bé Em, cách hành xử tế nhị của bé Em trong ngày hai đứa mặc đồ mới đi chúc Tết cô giáo.
Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 1.0 điểm. – Trả lời được ½ đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. *Lưu ý: Nếu học sinh trả lời khác đáp án nhưng đúng và diễn đạt hợp lý vẫn cho điểm tối đa. |
1.0 |
|
|
5 |
-Biện pháp tu từ: liệt kê (cái áo đầm mới thắt nơ, bâu viền kim tuyến).
-Tác dụng: Tác dụng: làm cho câu văn thêm sinh động và hấp dẫn hơn. Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 1.0 điểm. – Trả lời được ½ đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. *Lưu ý: Nếu học sinh trả lời khác đáp án nhưng đúng và diễn đạt hợp lý vẫn cho điểm tối đa. |
1.0
|
|
|
6 |
Chủ đề của truyện ngắn trên:
+ Ca ngợi tấm lòng tinh tế, cách hành xử tế nhị của nhân vật bé Em + Ca ngợi tình bạn chân thành, cao đẹp của bé Em và Bích Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 1.0 điểm. – Trả lời được ½ đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. *Lưu ý: Nếu học sinh trả lời khác đáp án nhưng đúng và diễn đạt hợp lý vẫn cho điểm tối đa. |
1.0 |
|
|
7 |
Học sinh được tự do rút ra bài học cho bản thân, miễn là tích cực và liên quan đến nội dung câu chuyện. Tham khảo:
– Cần tinh tế trong đối xử với bạn bè – Nên đề cao tình cảm chân thành, không nên quan trọng ở vật chất Hướng dẫn chấm: – Trả lời như đáp án: 1.0 điểm. – Trả lời được ½ đáp án: 0.5 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. *Lưu ý: Nếu học sinh trả lời khác đáp án nhưng đúng và diễn đạt hợp lý vẫn cho điểm tối đa. |
1.0 |
|
|
8 |
HS trình bày suy nghĩ về vai trò của tình bạn đẹp. Tham khảo:
– Tình bạn là một trong những điều đáng quý, đáng trân trọng nhất trong cuộc sống của con người. – Tình bạn giúp chúng ta có thêm động lực để vượt qua những khó khăn, thách thức. – Bạn bè là người cùng ta chia sẻ những buồn vui, là người bạn đồng hành trên mọi chặng đường. – Tình bạn là chỗ dựa tinh thần vững chắc của mỗi người. Hướng dẫn chấm: – Trả lời được 2 đáp án: 0.5 điểm. – Trả lời được 1 đáp án: 0.25 điểm. – Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời: 0.0 điểm. *Lưu ý: Nếu học sinh trả lời khác đáp án nhưng đúng và diễn đạt hợp lý vẫn cho điểm tối đa. |
0,5 |
|
|
II |
PHẦN VIẾT | 4.0 | |
| a.Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận xã hội trong một tác phẩm văn học
Đảm báo cấu trúc, bố cục của mốt văn bản nghị luận: Mở bài giới thiệu vấn đề nghị luận; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khẳng định lại được vấn đề. Hướng dẫn chấm: -Học sinh trình bày đúng cấu trúc, bố cục của văn bản nghị luận: 0.25 điểm -Học sinh trình bày sai hoặc không trình bày: 0.0 điểm. |
0.25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Suy nghĩ về ý nghĩa của sự đồng cảm đối với người khác trong hoàn cảnh khó khăn từ truyện ngắn “Áo tết”. Hướng dẫn chấm: -Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0.25 điểm -Học sinh trình bày sai hoặc không trình bày: 0.0 điểm. |
0.25 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: Vấn đề nghị luận: – Giới thiệu vấn đề nghị luận xã hội từ truyện ngắn: ý nghĩa của sự đồng cảm đối với người khác trong hoàn cảnh khó khăn. -Học sinh nêu được vấn đề nghị luận xã hội: 0.25 Phân tích vấn đề nghị luận xã hội từ tác phẩm a. Tóm tắt truyện: Truyện xoay quanh câu chuyện áo tết của hai đứa bé là bé Em và Bích. Bé Em được mẹ may cho bốn bộ áo tết, trong khi đó Bích, bạn của bé Em, vì nhà nghèo nên chỉ được mẹ may cho một bộ. Để bạn không cảm thấy tủi thân, trong ngày đi chúc tết cô giáo, bé Em đã mặc bộ đồ hơi giống Bích. Hiểu được tấm lòng của bé Em, Bích thêm yêu quý bạn của mình. b.Giải thích đồng cảm: – Đồng cảm là chung một cảm nghĩ, một tấm lòng và là sự đồng cảm, luôn thấu hiểu và quan tâm đến người khác. Đồng cảm là biểu hiện của tình người, của ý thức vì người khác. c.Ý nghĩa của sự đồng cảm đối với người khác trong hoàn cảnh khó khăn: -Sự đồng cảm giúp chúng ta có thái độ đối xử chân thành: Bé Em và Bích tuy còn nhỏ tuổi nhưng đã luôn biết nghĩ cho bạn của mình. Bé Em đã là một cô bé nhạy cảm và tinh tế. Khi nghe Bích nói về hoàn cảnh của mình, bé Em đã khựng lại, hết hứng, nửa muốn khoe nửa muốn không. Bé muốn khoe vì cái nỗi sung sướng của trẻ con khi được may áo mới vẫn còn chộn rộn trong lòng, nhưng bé cũng không muốn khoe vì như thế sẽ khiến bạn cảm thấy tủi thân. – Sự đồng cảm giúp người khác không cảm thấy tự ti, mặc cảm: cách hành xử của bé Em trong ngày đi chúc tết cô giáo. Bé Em đã ăn mặc hơi giống bạn để bạn không thấy tự ti. “Lúc đó con bé Em nghĩ thầm, mình mà mặc bộ đầm hồng, thế nào cũng mất vui. Bạn bè phải vậy chớ. Đứa mặc áo đẹp, đứa mặc áo xấu coi gì được, vậy sao coi là bạn thân.” – Sự đồng cảm giúp duy trì những mối quan hệ tốt đẹp: Bích chỉ có một bộ đồ mới nhưng Bích vì quan tâm đến bạn nên vẫn hỏi han bạn để bạn có cơ hội khoe áo mới của mình (Bé Em mất hứng hẳn, nó lựng khựng nửa muốn khoe, nửa muốn không./Nhưng rõ ràng là con Bích không quên nó: “– Còn mầy?”). Bích biết được tấm lòng của bạn khi bé Em vì đã mặc hơi giống mình đi chúc tết cô giáo, nên Bích nghĩ rằng, chỉ cần sự chân thành đó, và dù bé Em có mặc đẹp hơn Bích đi chăng nữa, thì Bích vẫn thương quý bạn mình. “Nhưng Bích lại nghĩ khác, bé Em thương bạn như vậy, tốt như vậy, có mặc áo gì Bích vẫn quý bé em. Thiệt đó.”. d.Bình luận về cách tác phẩm đặt ra và giải quyết vần đề: – Vấn đề về sự đồng cảm có ý nghĩa và tác động đến nhận thức của người viết: Vấn đề về sự đồng cảm đã được đặt ra trong tình bạn hồn nhiên của hai đứa trẻ. Truyện cũng là bài học cho tình bạn ở mọi lứa tuổi, cho mọi mối quan hệ giữa con người với con người: Trong ứng xử với người khác, hãy luôn lấy sự chân thành làm nền tảng, phải luôn thấu hiểu lẫn nhau, để không làm cho nhau bị tổn thương. Khi ta hành xử được như vậy thì người khác cũng sẽ nhân đó mà quý trọng, yêu thương ta nhiều hơn nữa. e.Ý kiến trái chiều về vấn đề: Phê phán lối sống ích kỉ, vô cảm, thờ ơ của một bộ phận thế hệ trẻ hiện nay. Kết luận –Khẳng định lại vấn đề nghị luận: Sự đồng cảm giúp những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh có thêm sức mạnh, nghị lực, niềm tin, làm giảm đi những đau khổ trong cuộc sống của họ. -Bài học rút ra: Đồng cảm với người có hoàn cảnh khó khăn là một lối ứng xử tốt đẹp rất cần được gìn giữ. Lối ứng xử tốt đẹp đó không chỉ sưởi ấm lòng người khác mà còn đem lại hạnh phúc cho chính mình. Mở ra hi vọng về một tương lai tươi sáng cho quê hương, đất nước… Hướng dẫn chấm: –Học sinh lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng; thể hiện được những suy nghĩ cảm nhận của người viết và trình bày có lí lẽ thuyết phục và bằng chứng đáng tin cậy lấy từ tác phẩm: 2.0 – 2.75 điểm. –Học sinh lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu: 0.75 – 1.75 điểm. –Học sinh lập luận chặt chẽ, thuyết phục: Lí lẽ không xác đáng, không liên quan đến tác phẩm, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp: 0.0 – 0.5 điểm. |
0.25
0.25
0.25
0.75
0.5
0.25
0.5 |
||
| d. Chính tả, ngữ pháp:
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: -Học sinh không mắc lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp: 0.25 điểm. -Học sinh mắc quá nhiều lổi chính tả, ngữ pháp: 0.0 điểm. |
0.25 |
||
| e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn phong trôi chảy.
Hướng dẫn chấm: -Học sinh đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0.5 điểm -Học sinh đáp ứng được 1 yêu cầu: 0.25 điểm -Học sinh không đáp ứng được yêu cầu, hoặc đáp ứng sai: 0.0 điểm |
0.5 |
