Soạn giáo án bài Chiếc thuyền ngoài xa theo định hướng phát triển năng lực tuyển tập giáo án Ngữ văn lớp 12 hay nhất
Tiết 70
Đọc văn:CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
–Nguyễn Minh Châu-
MỤC TIÊU:
- Về kiến thức:
HS nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của tác giả. Đồng thời nắm được cốt truyện, bố cục của tác phẩm, tìm hiểu về hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng.
- Về kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu, kĩ năng phân tích tác phẩm văn xuôi. Tích hợp giáo dục kỹ năng sống.
- Về thái độ:
Bồi dưỡng học sinh biết trân trọng giá trị cuộc sống.
- Năng lực cần đạt:
– Năng lực tự học.
– Năng lực thẩm mĩ.
– Năng lực giải quyết vấn đề.
– Năng lực hợp tác.
– Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
Sgk+ sgv Ngữ văn 12 và các tài liệu tham khảo khác.
Giáo án.
-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi, giấy A4, giấy Ao
-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnhvề nhà văn Nguyễn Minh Châu.
2.Học sinh:
–Đọc và soạn bài theo hệ thống câu hỏi phần Hướng dẫn học bài trong sgk.
-Đồ dùng học tập .
QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC CHO HỌC SINH:
- Khởi động:
GV giao nhiệm vụ:
+Trình chiếu tranh ảnh, cho hs xem tranh ảnh về thiên nhiên và cuộc sống con người vùng biển.
Yêu cầu HS chuẩn bị giấy A4.
Trình bày cảm nhận của em về những hình ảnh vừa xem?
Dẫn vào bài:
Cái đẹp luôn là đối tượng để nghệ thuật có thể chào đời, thăng hoa. Song nghệ thuật muốn tồn tại cần có sự kết nối với cuộc sống. Vậy nhà văn Nguyễn Minh Châu sẽ xử lí mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống ntn chúng ta cùng tìm hiểu truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa.
- Hình thành kiến thức mới:
* Hoạt động 1: TÌM HIỂUTÁC GIẢ, TÁC PHẨM
– Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét chính về tác giả, tác phẩm.
– Nhiệm vụ: HS đọc ngữ liệu SGK, nêu những nội dung chính.
– Phương thức: trả lời cá nhân, nhóm bằng hình thức thuyết minh giới thiệu tác giả, tác phẩm.
– Sản phẩm: HS phát biểu, thể hiện năng lực giao tiếp ngôn ngữ.
– Tiến trình thực hiện:
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung cần đạt |
| Hướng dẫn học sinh tìm hiểu phần Tiểu dẫn. (trình chiếu ảnh về tác giả Nguyễn Minh Châu) GV sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi. (?)Bằng hiểu biết của mình, em hãy trình bày những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của nhà văn Nguyễn Minh Châu? HS làm việc cá nhân, trình bày. – GV chốt lại các ý chính và yêu cầu học sinh gạch chân trong SGK. GV yêu cầu hs làm việc nhóm theokĩ thuật mảnh ghépđể trả lời câu hỏi: Hãy tóm tắt ngắn gọn truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa? HS trao đổi, thảo luận nhóm, đại diện báo cáo kết quả. Theo em có thể chia văn bản thành mấy đoạn, nêu nội dung của mỗi đoạn? HS suy nghĩ, trả lời. GV nhận xét. |
I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả: -Cuộc đời: -Sự nghiệp văn học: +Trước năm 1975 là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn. +Từ đầu thập kỉ 80 của thế kỉ XX chuyển hẳn sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh, ->Là một trong những người mở đường tinh anh và tài năngnhất của VHVN thời kì đổi mới.(Nguyên Ngọc). 2. Tác phẩm a. Tóm tắt tác phẩm; b. Bố cục: Truyện chia làm 3 đoạn: + Đoạn 1: (Từ đầu đến “chiếc thuyền lới vó đã biến mất”). Hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh. + Đoạn 2: (Từ “Ngay lúc ấy … với sóng gió giữa phá”): Câu chuyện của người đàn bà làng chài. + Đoạn 3: Còn lại: Tấm ảnh trong bộ lịch năm ấy. |
* Hoạt động 2: Đọc– hiểu văn bản:
– Mục tiêu:giúp HS nắm được hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh.
– Nhiệm vụ:HS đọc, trả lời.
– Phương thức: hoạt động cá nhân,nhóm.
– Sản phẩm: HS đưa ra kết quả qua phiếu học tập.
– Tiến trình thực hiện:
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung cần đạt |
| GV sử dụng kĩ thuật đọc tích cực và trả lời câu hỏi: GV yêu cầu HS đọc sgk từ đầu đến …ở chơi thêm vài bữa(trang 70-71 ) HS đọc và trả lời các câu hỏi. Tìm những từ ngữ, hình ảnh về bức tranh thiên nhiên dưới sự chứng kiến của nghệ sĩ Phùng? Tâm trạng và hành động của Phùng khi chứng kiến cảnh đó? Qua cảnh này, tác giả muốn nói điều gì? GV yêu cầu HS đọc văn bản từ Ngay lúc ấy…chiếc thuyền lưới vó đã biến mất trong sgk (tr 71-73) Tuy nhiên ngay sau khi tâm hồn đang bay bổng với những xúc cảm thẩm mĩ, đang tận hưởng cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn thì anh đã phát hiện ra điều gì? GV sử dụng kĩ thuật khăn trải bànđể tìm những chi tiết về ngoại hình của nhân vật người đàn ông và người đàn bà. GV phát phiếu học tập có yêu cầu câu hỏi cho từng nhóm. Nhóm 1 và 3: Tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình của người đàn bà? Ngoại hình đó đã hé mở điều gì về số phận của nhân vật? Nhóm 2,4: Tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của người đàn ông? Ngoại hình đó đã hé mở điều gì về số phận của nhân vật? GV kiểm tra đánh giá sản phẩm hoạt động của học sinh. GV sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi. Thái độ của Phùng khi ấy ntn? Vì sao anh kinh ngạc đến như vậy? Qua hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng, Nguyễn Minh Châu muốn người đọc nhận thức được điều gì về cuộc đời? |
II. ĐOC- HIỂU : 1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh: a. Phát hiện thứ nhất: -Bức tranh thiên nhiên: + Cảnh đắt trời cho. + Bức tranh mực tàu cảu một danh họa thời cổ. + Chiếc thuyền…. chiếu vào. + Vài bóng người lớn… đang hướng mặt vào bờ. ->Cảnh đẹp hài hòa, đơn giản, toàn bích. – Tâm trạng: + Đứng trước cảnh đó…bóp thắt vào. + Chẳng biết…tâm hồn. -Hành động: Chẳng phải…vừa mang lại. -> Sự thăng hoa trước cái đẹp.Cái đẹp có khả năng giáo dục con người. => Với một nghệ sĩ chân chính, không niềm vui nào bằng khám phá được vẻ đẹp bất ngờ của thiên nhiên và cuộc sống. Nhưng để có được khoảnh khắc hiếm hoi ấy phải kiên trì, đam mê và sống hết mình với nghệ thuật. b.Phát hiện thứ hai: – Phát hiện của Phùng: + Chiếc thuyền tiến vào bờ, một người đàn ông và một người đàn bà rời thuyền. -Ngoại hình của người đàn bà: + Trạc ngoài bốn mươi. + Thân hình cao lớn với những đường nét thô kệch. + Mụ rỗ mặt, khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm…buồn ngủ. + Tấm lưng áo bạc phếch..nửa thân dưới ướt sũng. ->Cuộc đời nhọc nhằn, vất vả. – Ngoại hình, hành động của người đàn ông: + Ngoại hình: Tấm lưng rộng và cong như lưng một chiếc thuyền Mái tóc tổ quạ Chân chữ bát Hàng lông mày cháy nắng hai con mắt đầy vẻ độc dữ. + Hành động: Rút trong người một chiếc thắt lưng..nghiến ken két. ->Cuộc đời lam lũ, nghèo khổ. – Thái độ: kinh ngạc đến sững sờ: “…cứ há mồm ra mà nhìn.”. người nghệ sĩ như chết lặng không tin vào những gì đang diễn ra trước mắt mình. Vì : + Anh không thể ngờ đằng sau cái vẻ đẹp diệu kì của tạo hoá kia lại có cái ác, cái xấu đến không thể tin được. + Hơn nữa vừa mới lúc trước anh còn cảm nhận thấy bản thân cái đẹp là đạo đức, thấy chân lí của sự toàn thiện thế mà ngay sau đó chẳng còn gì là đoạ đức, là toàn thiện của cuộc đời. => Cuộc đời không đơn giản xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí. Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, những mâu thuẫn: đẹp- xấu, thiện- ác… |
* Hoạt động 3: Luyện tập, vận dụng, mở rộng:
– Mục tiêu:Củng cố kiến thức đã học
– Nhiệm vụ:HS đọc, trả lời.
– Phương thức: hoạt động cá nhân
– Sản phẩm:HS đưa ra kết quả.
– Tiến trình thực hiện:
Bài tập : Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi từ câu 1 đến câu 3:
(1)Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang đứng với chiếc máy ảnh, đi quá mươi bước sâu về phía trong có một chiếc xe rà phá mìn của công binh Mĩ, chiếc xe sơn màu vàng tươi và to lớn gấp đôi một chiếc xe tăng. Hai người đi qua trước mặt tôi. Họ đi đến bên chiếc xe rà phá mìn. Người đàn bà đứng lại, ngước mắt nhìn ra ngoài mặt phá nước chỗ chiếc thuyền đậu một thoáng, rồi đưa một cánh tay lên có lẽ định gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại buông thõng xuống đưa cặp mắt nhìn xuống chân.
(2) Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng, lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quật xuống lão lại nguyền rủa bằng giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết cho ông nhờ”
( Trích Chiếc thuyền ngoài xa- Nguyễn Minh Châu, sgk Ngữ văn 12, tập hai, NXBGD)
Câu 1: Xác địnhphương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn 1 ?
Câu 2: Nêu nội dung chính của đoạn trích trên?
Câu 3: Trong đoạn 1, tại sao người đàn ông lại chọn địa điểm là chiếc xe tăng của công binh Mĩ ngày xưa để đánh người đàn bà?
Câu 4: Thông điệp nào của đoạn trích trên muốn gửi gắm tới anh, chị? Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng từ 5 đến 7 câu).
HS đọc và soạn tiếp văn bản theo hệ thống câu hỏi trong sgk.
Dự kiến tiết 2:
- Đọc- hiểu:
2.Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện.
- Ý nghĩa của tấm ảnh.
III. Tổng kết:
Giáo án sưu tầm
Xem thêm : Trọn bộ giáo án và chuyên đề dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh
Giáo án ngữ văn 10
Giáo án ngữ văn 11
Giáo án ngữ văn 12
Tuyển tập đề thi , tài liệu, và những bài văn hay về Chiếc thuyền ngoài xa
