Giáo án nghiên cứu bài học Vợ Chồng A Phủ

Trường THPT Lý Nhân
Nhóm văn
 
GIÁO ÁN
 SINH HOẠT TỔ NHÓM CHUYÊN MÔN
THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
 
BÀI:  VỢ CHỒNG A PHỦ – TÔ HOÀI
 
Tuần: 19
Tiết: 55, 56, 57
 
 BƯỚC I+II: XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU, XÂY DỰNG KẾ HOẠCH  NỘI DUNG BÀI HỌC; GÓP Ý KẾ HOẠCH BÀI HỌC
 
A/ MỤC TIÊU:
Qua bài học, giúp học sinh:

1. Kiến thức:

– Thấy được cuộc sống cơ cực, tối tăm; vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng mãnh liệt và quá trình vùng lên tự giải phóng của đồng bào các dân tộc vùng cao Tây Bắc dưới ách áp bức, kìm kẹp của bọn thực dân và chúa đất thống trị.
– Nắm được những nét đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm: nghệ thuật xây dựng nhân vật, nghệ thuật miêu tả và phân tích tâm lí nhân vật,…

1. Kỹ năng: rèn luyện kĩ năng đọc – hiểu văn bản tự sự hiện đại.

III. Thái độ: Bồi đắp tình yêu đất nước, tình yêu thương con người, lòng yêu đời, hanh sống,…

1. Năng lực:

– Năng lực chung: năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác.
– Năng lực môn học: năng lực tiếp nhận văn bản nghệ thuật như năng lực đọc hiểu, năng lực cảm thụ, lí giải văn bản,…
B/ CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

1. Đồ dùng dạy học:
2. Giáo viên: Sgk; sgv; tài liệu chuẩn kiến thức, kĩ năng; các TLTK khác.
3. Học sinh: sgk, vở ghi, vở chuẩn bị bài ở nhà, vở bài tập.
4. Phương pháp, kĩ thuật dạy học: Hỏi đáp, làm việc với sgk, nêu vấn đề, thảo luận nhóm…

III. Chuẩn bị  ngữ điệu.

1. Điều chỉnh ngữ điệu: thay đổi phù hợp với từng phần của bài học.
2. Các từ ngữ cần giải nghĩa: không có từ ngữ cần giải nghĩa.

C/ TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP

1. Ổn định lớp- kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:

Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh.
III. Tiến trình bài học.
HOẠT ĐỘNG 1
KHỞI ĐỘNG
* Thời gian: 5 phút.
* Phương tiện, phương pháp: giáo viên khởi động bài học bằng việc cho học sinh nghe một đoạn trong bài hát mở đầu bộ phim “Vợ chồng A Phủ” và hỏi một số câu hỏi:
– Bài hát trên là bài hát trong bộ phim “Vợ chồng A Phủ:. Em hãy cho biết bộ phim ấy đã được chuyển thể từ tác phẩm văn học nào? Của ai?
– Em hãy nêu những hiểu biết của mình về tác giả và tác phẩm ấy?
Bài mới: từ thực tế trả lời của học sinh, giáo viên lựa chọn lời dẫn vào bài phù hợp.
HOẠT ĐỘNG 2
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
* Thời gian dự kiến: 110 phút.
* Phương tiện, phương pháp, kĩ thuật dạy học: Phát vấn, đàm thoại, làm việc với sgk,…
* Hình thức tổ chức hoạt động:
Bước 1: Tìm hiểu phần đọc hiểu khái quát.

 
Bước 2: Tìm hiểu phần đọc hiểu văn bản.
 

HOẠT ĐỘNG 3
LUYỆN TẬP
* Thời gian dự kiến: 10 phút.
* Phương pháp, kĩ thuật dạy học: trả lời trắc nghiệm.
Đoạn trích giảng “Vợ chồng A Phủ” kể chuyện:

1. Mị ở Hồng Ngài.
2. Mịvà A Phủ ở Hồng Ngài.
3. Mị và A Phủ ở Phiềng Sa.
4. Điểm b, c.

Nội dung chính của đoạn trích giảng “Vợ chồng A Phủ” thể hiện

1. Số phận nô lệ tủi nhục của người dân nghèo miền núi dưới ách thống trị của phong kiến miền núi.
2. Tội ác dã man của thực dân Pháp.
3. Sự cố gắng vươn lên để tự giải phóng của người miền núi.
4. Cả ba điểm trên.
5. Điểm a, c.

Chi tiết nào không có trong hồi tưởng của Mị về hình ảnh đẹp của cuộc sống quá khứ

1. Ngày trước Mị thổi sáo giỏi.
2. Mị có giọng hát rất hay.
3. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị.
4. Điểm b, c.

Tô Hoài đã chọn cách nào sau đây để giới thiệu nhân vật Mị trong đoạn đầu tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”

1. Giới thiệu trực tiếp Mị là con dâu nhà thống lí.
2. Kể món nợ cha mẹ Mị vay của thống lí dẫn đến việc Mị bị bắt là con dâu gạt nợ.
3. Kể chuyện A Sử bắt cóc Mị về làm vợ, Mị trở thành con dâu thống lí.
4. Thủ pháp đối lập gây chú ý của người đọc vào số phận nhân vật: Hình ảnh một cô gái khi làm việc lúc nào cũng cúi mặt “mặt buồn rười rượi” đối lập với cảnh giàu có tấp nập của nhà thống lí, đó chính là Mị không phải con gái mà là con dâu thống lí.

Số phận của Mị trong nhà thống lí.

1. Là con dâu nhà giàu có kẻ hầu người hạ, ăn sung mặc sướng.
2. Là nô lệ bị bóc lột sức lao động, bị tước bỏ quyền làm người.

Sống trong nhà thống lí Pá Tra, Mị có một số phận tủi nhục, thấp hèn. Tô Hoài đã so sánh thân phận Mị với thân phận của

1. Con trâu.
2. Con ngựa.
3. Con rùa.
4. Cả ba loài vật trên.
5. Dữ kiện a, b.

Trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” có đoạn Tô Hoài miêu tả: “Ở cái buồng Mị nằm, kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra củng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là nắng. Mị nghĩ rằng mình cứ chỉ ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông ra đến bao giờ chết thì thôi”. Trong các ý nghĩa sau ý nghĩa nào là sâu sắc nhất mà đoạn văn muốn nói.

1. Tả chỗ ở chật chội, tăm tối của Mị ở nhà thống lí để hoàn thiện nỗi khổ của nhân vật.
2. Lên án sự đối xử tàn nhẫn của thống lí đối với Mị.
3. Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng cho cuộc đời tăm tối, bế tắc, tương lai mờ mịt. Đó là nhà tù giam hãm cả đời Mị.

“Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi”, Mị như dã thành người vô cảm. Nhưng cũng có lúc Mị dã bừng tĩnh khát vọng sống. Thời điểm của sự bừng tỉnh đó là khi:

1. Mị ngồi một mình trong căn buồng kín mít của mình.
2. Thấy A Phủ bị trói chờ chết.
3. Tết đến và “những đèm tình mùa xuân đã tới”.
4. Mị bị A Sử trói không cho đi chơi Tết.

Trong đoạn miêu tả cảnh Tết, có một âm thanh được nhắc lại 6 lần và có tác động đặc biệt tới Mị dó là:

1. Tiếng chiêng.
2. Tiếng khèn.
3. Tiếng hát.
4. Tiếng sáo gọi bạn tình.

Tác động của tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân dối với Mị:

1. Mị nghe một cách vô cảm, không xúc động.
2. Mị nghe và càng buồn thêm cho số phận.
3. Mị nghe và nhớ về quá khứ với nỗi đau đớn tuyệt vọng.
4. Gợi dậy lòng yêu sống vốn tiềm tàng trong con người Mị dẫn đến hành động đấu tranh tự phát nhưng quyết liệt của cô.

Mị đã bừng tỉnh điều gì trong đêm tình mùa xuân (khi nghe tiếng sáo gọi bạn tình).

1. Vượt ra khỏi tâm trạng thờ ơ, nguội lạnh lâu nay, sống lại với những hồi tưởng đẹp của quá khứ.
2. Ý thức về tuổi xuân và bừng tỉnh niềm ham sống của tuổi trẻ.
3. Hành động để thực hiện khát vọng sống: đi chơi Tết như mọi người.
4. Cả ba điểm trên.
5. Điểm a, b.

12.Chi tiết nào sau đây không chính xác khi giới thiệu về nhân vật A Phủ.

1. A Phủ là người yêu của Mị.
2. Khỏe, chạy nhanh như ngựa.
3. Cày giỏi và đi săn bò tót rất bạo.
4. Không có bố mẹ, không có ruộng, không có bạc, không thể lấy được vợ.

Khi kể về A Phủ, Tô Hoài có dụng ý cho thấy trong anh tiềm ẩn khả năng phản kháng. Điều đó thểhiện ở chi tiết nào sau đây:

1. Lúc nhỏ bị bắt bán xuống vùng thấp không chịu, bỏ trốn lên núi cao.
2. Không sợ bọn nhà quan, đánh A Sử tới tấp.
3. Bị trói vào cột, nhai đứt hai vòng dây mây.
4. Cả ba chi tiết trên.
5. Điểm a, b.

Cảnh xử kiện A Phủ là bức tranh cụ thể sinh động giàu sức tô cáo về một tập tục là hiện thân của cách áp chế kiểu trung cổ ở miền núi. Ý nghĩa lên án là ở chỗ:

1. Cuộc xử kiện diễn ra trong khói thuốc phiện mù mịt.
2. Bị cáo không được trình bày, thanh minh mà chỉ im lặng chịu đòn
3. Người kiện là thống lí cũng đồng thời là quan tòa cao nhất của buổi xử kiện.
4. Cả ba ý nghĩa trên.                          .
5. Điểm b, c.

Giải thích như thế nào là hợp lí với chi tiết: Mấy đêm A Phủ bị trói, Mị thấy nhưng vẫn thản nhiên ngồi thổi lửa, hơ tay bên bếp:

1. Mị là người vô tình vô cảm.
2. Quá quen thuộc với cảnh trói người tàn ác trong nhà thống lí.
3. Mị cũng chỉ là một nạn nhân bất lực, cô cũng có quá nhiều nỗi đau.
4. Cả ba điểm trên.
5. Điểm b, c.

Chi tiết, hình ảnh nào khiến Mị không còn thản nhiên trước cảnh A Phủ bị trói:

1. Thấy A Phủ đói quá.
2. A Phủ đã bị trói mấy đêm rồi có thể chết.
3. Thấy một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại của A Phủ.
4. Điểm a, c.

HOẠT ĐỘNG 4
VẬN DỤNG
* Thời gian dự kiến:8 phút.
* Phương tiện, phương pháp, kĩ thuật dạy học: nêu vấn đề, hỏi đáp.
Trong đêm tình mùa xuân, yếu tố ngoại cảnh nào có vai trò quan trọng nhất góp phần đánh thức tâm hồn Mị. Nêu diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân ấy.
HOẠT ĐỘNG 5
TÌM TÒI, MỞ RỘNG
* Thời gian dự kiến: 2 phút.
* Phương tiện, phương pháp, kĩ thuật dạy học:giáo viên nêu câu hỏi, học sinh về nhà làm.
Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”.
D/ DẶN DÒ.
– Ôn lại kiến thức về văn bản đã học
– Hoàn thành bài tập về nhà.
– Về nhà đọc trước và chuẩn bị bài “Vợ nhặt”.
 
BƯỚC 3: TỔ CHỨC DẠY MINH HỌA

• HS: HS lớp 12a1
• Phòng học bộ môn
• Giáo viên: Phạm Văn Khánh
• Giáo viên dự: Nhóm văn, GDCD
• Thời gian: từ 14h

BƯỚC 4: TỔ CHỨC THẢO LUẬN BÀI DẠY MINH HỌA

• Góp ý kế hoạch bài dạy: các thành viên góp ý về các nội dung được phân công thảo luận
• Người dạy trình bày mục tiêu bài học: ý tưởng , nội dung, phương pháp
• Các thành viên trao đổi thảo luận, ghi chép rút kinh nghiệm

BƯỚC 5: Kết luận

• Thống nhất phương án, tiếp tục hoàn thiện kế hoạch dạy học

 
…………………………………… Hết ……………………………………………