Đề thi HSG Trại hè Hùng Vương 16 (năm 2022) – Ngữ văn 11 – THPT Hùng Vương – Phú Thọ

– Mùa đông: biểu tượng cho hoàn cảnh lạnh lẽo, khắc nghiệt.

– Một lá con, nơi mắt cứng đâm cành, chồi yếu mỏng manh, xanh non, nhoi gỗ đen lên:hình ảnh lá non dù yếu ớt, mỏng manh vẫn kiên cường đâm cành, nhoi lên từ gỗ đen thể hiện sức sống mạnh mẽ của cây.

=> Các câu thơ miêu tả hiện tượng thiên nhiên kì thú và đẹp đẽ. Qua đó, gợi bài học cuộc sống đầy ý nghĩa: con người cần có sức sống và ý chí kiên cường để vươn lên trong mọi nghịch cảnh.

– Sự gian khổ, khắc nghiệt của hoàn cảnh chính là môi trường để tôi luyện bản lĩnh, giúp con người vững vàng hơn trong cuộc sống. Trước những thách thức, khó khăn, sức sống và nghị lực của con người càng thể hiện rõ hơn bao giờ hết. Ý chí kiên cường vươn lên trước mọi nghịch cảnh có ý nghĩa vô cùng quan trọng:

+ Giúp con người bình tĩnh, tự tin nhìn nhận hoàn cảnh, nỗ lực biến khó khăn thành cơ hội để hoàn thiện bản thân.

+ Tạo niềm tin, sự lạc quan hướng về những điều tốt đẹp, là động lực để con người dũng cảm vươn lên, chủ động trong cuộc sống và đạt được thành công.

– Hình ảnh lá non dù yếu ớt mỏng manh vẫn dũng cảm đâm cành nơi mắt cứng, nhoi gỗ đen vươn lên là kết quả của sự cố gắng, nỗ lực không mệt mỏi. Chính vì thế mà những thành quả con người đạt được khi không ngừng nuôi dưỡng ý chí, nghị lực vươn lên càng có ý nghĩa và đẹp đẽ hơn.

– Phê phán những người sống trong môi trường, hoàn cảnh thuận lợi nhưng không biết tận dụng cơ hội để phát triển, hoàn thiện bản thân và đóng góp cho xã hội.

– Bài học hành động: Nỗ lực phấn đấu, phát triển bản thân và bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp.

(HS liên hệ bản thân)

– Nghệ thuật so sánh Mỗi truyện ngắn hảo hạng giống như một hạt cây trong đó có thân đại thụ đang ngủ yên: nhấn mạnh đặc trưng của thể loại truyện ngắn. Tuy dung lượng ngắn gọn nhưng truyện ngắn lại có sức chứa đựng tư tưởng lớn, bao trùm các vấn đề của đời sống, như hạt cây nhưng lại chứa đựng cả thân đại thụ, thôi thúc người đọc tới khám phá, tìm tòi.

=>Ý kiến đã khẳng định một đặc trưng quan trọng về khả năng phản ánh của truyện ngắn: đây là thể loại có sức chứa lớn với khả năng phản ánh cuộc sốngrộng hơn nhiều lần hiện thực được thể hiện trực tiếp trong tác phẩm.

– Truyện ngắn được coi như một “hạt cây”, một “lát cắt của đời sống”. Nó không có khả năng chiếm lĩnh đời sống rộng lớn như tiểu thuyết mà chỉ là những mảnh nhỏ được đặt trong giới hạn nhất định.

– Từ hình thức ngắn gọn, dung dị, truyện ngắn có khả năng khái quát lên các vấn đề có ý nghĩa sâu sắc về con người và xã hội, từ một mảnh nhỏ mà mở toang một hiện thực rộng lớn hơn rất nhiều.Làm được điều đó là nhờ khả năng xây dựng hình tượng, sử dụng những chi tiết cô đúc, có dung lượng lớn và lối hành văn mang nhiều ẩn ý, tạo cho tác phẩm chiều sâu không nói hết.

– Nhà văn tài năng chính là người có tư tưởng cao sâu, có sự hiểu biết, khám phá và sáng tạo, biết gọt tỉa từ ngữ, chi tiết rườm rà, dồn nén thông tin, tình cảm trong tình huống, nhân vật, chi tiết cô đúc để khái quát những vấn đề có ý nghĩa nhân sinh sâu sắc, tạo nên truyện ngắn hảo hạng, có ý nghĩa sâu xa.

– Học sinh không phân tích toàn bộ tác phẩm mà phải biết chọn lọc nội dung, nghệ thuật phù hợp.

– Đặt ra bài học:

+ Để sáng tạo truyện ngắn hay đòi hỏi công phu lao động lớn của nhà văn: phải có tư tưởng sâu sắc, khả năng quan sát, khái quát, đánh giá đời sống trong sự vận động và phát triển, năng lực tổ chức kết cấu, chọn lọc chi tiết, từ ngữ, xây dựng nhân vật… .

+ Để tiếp nhận một truyện ngắn cũng đòi hỏi sự kĩ lưỡng, tinh tế của người đọc trong việc đọc hiểu, cảm thụ, lĩnh hội tư tưởng, thông điệp và đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm. Người đọc cần tiếp nhận với ý thức khám phá, tìm tòi, đồng sáng tạo với tác giả để đem đến sức sống mới cho truyện ngắn.