Đề thi HSG Trại hè Hùng Vương 16 (năm 2022) – Ngữ văn 10 – THPT Chuyên Bắc Kạn

II. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách trình bày khác nhau, song cần làm rõ những nội dung cơ bản sau.

– Bản sắc dân tộc: là những giá trị lâu đời, bao gồm cả những giá trị vật chất và tinh thần đặc trưng, độc đáo, đặc sắc của mỗi dân tộc. vừa bền vững, vừa biến động

– Trách nhiệm: ý thức được việc cần làm , suy nghĩ và hành động thiết thực cho việc cần làm đó đạt hiệu quả

=> Ý kiến của Tagor :  việc cần làm và phải làm cho kì được của mỗi dân tộc là phải giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc của mình trước thế giới.

– Bản sắc dân tộc được tập trung trong truyền thống văn hoá của dân tộc. Truyền thống văn hoá là các giá trị do lịch sử truyền lại được các thế hệ sau gìn giữ và kế thừa, phát huy trong thời đại của mình, tạo nên dòng chảy liên tục của lịch sử văn hoá. Giữ gìn bản sắc dân tộc chính là giữ gìn sự tồn tại của quốc gia, dân tộc đó. Đó là biểu hiện của lòng yêu nước, của tinh thần tự hào tự tôn dân tộc

– Giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc cũng là việc cần làm để phát triển đất nước ( ví như ngành du lịch sẽ phát triển nếu bản sắc văn hoá dân tộc đó được gìn giữ và phát huy…)

– Giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc cũng là giữ gìn những di sản văn hoá phong phú của nhân loại

– Tuy nhiên, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc không có nghĩa là bài trừ  văn hoá dân tộc khác, nên tiếp thu tinh hoa văn hoá thế giới để làm phong phú thêm đời sống văn hoá tinh thần của dân tộc mình

– Phê phán những kẻ sùng ngoại, quay lưng hoàn toàn với những những giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc.

– Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc

– Gìn giữ và phát huy những giá trị văn hoá dân tộc bằng những hành động cụ thể, thiết thực

– Bóng tối: trạng thái tiêu cực ( đau khổ, chán chường, tuyệt vọng…); cái xấu, cái ác trong hiện thực cuộc sống hay trong tâm hồn con người..

– Ánh sáng: là trạng thái sống tích cực; là cái tốt đẹp, tươi sáng trong đời sống

=> Ý kiến đặt ra yêu cầu đối với nhà văn: khi viết về cái xấu, cái ác , hay về nỗi đau đớn tuyệt vọng trong tâm hồn con người thì nhân sinh quan của anh phải tươi sáng, thấm đẫm tinh thần nhân văn, hướng con người tới cái chân, thiên, mĩ.

– Phản ánh hiện thực toàn vẹn, chân thật là yêu cầu cũng như khao khát của văn học mọi thời đại. Mà cuộc sống thì muôn hình vạn trạng, bên cạnh những điều tốt đẹp cũng vẫn tồn tại nhiều cái xấu xa, bất hạnh. Vậy nên, văn học cần viết về bóng tối bên cạnh việc nâng niu ánh sáng.

– Văn học chân chính phải “vị nhân sinh”, chức năng quan trọng của văn học là nhân đạo hoá con người, hướng con người tới những điều tốt đẹp. Nhà văn viết về cái xấu, cái ác, về nỗi buồn đau, bất hạnh không chỉ để phản ánh hiện thực xấu xa, mà còn phải giúp người đọc biết phê phán, lên án, tránh xa cái xấu xa, khao khát những điều tốt đẹp, có niềm tin vào cuộc sống

Học sinh chọn một số dẫn chứng tiêu biểu để chứng minh như: ca dao than thân, truyện cổ tíchTấm Cám, Cung oán ngâm (Nguyễn Gia Thiều), Chinh phụ ngâm (Đặng Trần Côn- bản dịch của Đoàn Thị Điểm), Truyện Kiều (Nguyễn Du)…

– Từ bóng tối hướng đến ánh sáng là một yếu tố tạo thành cũng là một tiêu chí đánh giá tinh thần nhân văn, nhân đạo mới mẻ, sâu sắc của tác phẩm văn học.

-Viết về bóng tối nhưng lại hướng độc giả tới ánh sáng là sứ mệnh cao cả của văn chương nghệ thuật cũng là thử thách đối với người nghệ sĩ. Để làm được điều đó, nhà văn phải có bản lĩnh, có cái tâm cao cả, có tài năng nghệ thuật.

– Ý kiến cũng giúp độc giả có cái nhìn sâu sắc, đúng đắn về một tác phẩm văn học có giá trị.