Đọc hiểu “Làm mẹ” của Nguyễn Ngọc Tư, NLXH tình mẫu tử

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KỲ HỌC KỲ II

NĂM HỌC 2023 – 2024

MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 11

Thời gian: 90 phút

 câu hỏi

 nhận thức

Nhận biết: (1.5 điểm)

– Nhận biết được ngôi kể (0.5 điểm)

– Nhận biết được sự kiện/ chi tiết tiêu biểu/ không gian/ thời gian trong truyện ngắn (0.5 điểm)

– Nhận biết được điểm nhìn (0.5 điểm)

Thông hiểu: (2.5 điểm)

– Phân tích được tác dụng của điểm nhìn (0.5 điểm)

– Tóm tắt được cốt truyện của truyện ngắn và nêu chủ đề của truyện. (1.0 điểm)

– Phân tích ý nghĩa của chi tiết (1.0 điểm)

Vận dụng: (2.0 điểm)

–  Liên hệ, mở rộng vấn đề để hiểu sâu hơn văn bản được đọc  (2.0 điểm) 

Thông hiểu

1 câu (0.5 điểm)

1 câu (0.5 điểm)

½ câu (0.5 điểm)

½ câu (0.5 điểm)

1 câu (1.0 điểm)

1 câu (1.0 điểm)

1 câu (2.0 điểm)

– Xác định được yêu cầu về nội dung và hình thức của bài văn nghị luận.

– Mô tả được vấn đề xã hội và những dấu hiệu, biểu hiện của vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học.

– Xác định rõ được mục đích, đối tượng nghị luận.

– Đảm bảo cấu trúc, bố cục của một văn bản nghị luận.

Thông hiểu:

– Giải thích được những khái niệm liên quan đến vấn đề nghị luận.

– Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các luận điểm.

– Kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm.

– Cấu trúc chặt chẽ, có mở đầu và kết thúc gây ấn tượng; sử dụng các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ; đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

Vận dụng:

– Đánh giá được ý nghĩa, ảnh hưởng của vấn đề đối với con người, xã hội.

– Nêu được những bài học, những đề nghị, khuyến nghị rút ra từ vấn đề bàn luận.

Vận dụng cao:

– Sử dụng kết hợp các phương thức miêu tả, biểu cảm, tự sự,… để tăng sức thuyết phục cho bài viết.

– Vận dụng hiệu quả những kiến thức Tiếng Việt lớp 11 để tăng tính thuyết phục, sức hấp dẫn cho bài viết.

                            ———

                 (Đề gồm có 02 trang)

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KỲ HỌC KỲ II

NĂM HỌC 2023 – 2024

MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 11

Thời gian: 90 phút

(Không kể thời gian phát đề)

Hướng dẫn chấm:

Học sinh nêu đúng ngôi kể: 0.5 điểm

Học sinh nêu sai ngôi kể: 00 điểm

+ Dì ngồi may đồ cho em bé, biết là con gái nên bộ nào dì cũng dún bèo cổ, bèo tay, bèo lai áo…

+ Dì mua mấy tấm hình em bé về dán trong căn nhà chị Lành. Dì biểu chị Lành phải siêng nhìn để sinh con ra nó sẽ xinh đẹp như thế.

….

(Nếu học sinh chọn 2 chi tiết khác, hợp lý, giám khảo vẫn cho đủ điểm)

Hướng dẫn chấm:

Học sinh nêu  hai chi tiết đúng  : 0.5 điểm.

Học sinh nêu  một chi tiết đúng  : 0.25 điểm.

Học sinh nêu sai chi tiết: 0 điểm.

-Tác dụng: Điểm nhìn này giúp thể hiện sâu sắc, cảm động nỗi lòng, tình cảm và quá trình đấu tranh nội tâm của dì Diệu trong hành trình trở thành một người mẹ. Qua đó, tác phẩm kết nối được sự thấu cảm nơi người đọc.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh nêu  đúng điểm nhìn: 0.5 điểm.

Học sinh nêu  đúng tác dụng  : 0.5 điểm.

Học sinh nêu sai điểm nhìn và tác dụng: 00 điểm.

*Lưu ý: học sinh nêu tác dụng khác; cách diễn đạt khác ,  giám khảo xem xét nếu hợp lí thì cân hắc và cho điểm.

-Dì Diệu, một người phụ nữ không thể có con tự nhiên do một khối u. Dì Diệu và chồng quyết định nhờ chị Lành, một người phụ nữ mạnh mẽ và hiền lành đang gặp khó khăn về tài chính, giúp họ có con thông qua thụ tinh nhân tạo.

-Dì Diệu chuẩn bị mọi thứ cho đứa bé sắp chào đời. Mối quan hệ giữa hai người phụ nữ trở nên sâu đậm.

-Khi ngày sinh cận kề, chị Lành biến mất khiến vợ chồng dì Diệu tất tả đi  tìm kiếm khắp nơi  nhưng không gặp.

-Cuối cùng, chị Lành quay về. Dì Diệu đốt bỏ hợp đồng, chấp nhận mọi thứ, chứng minh tình thương vượt lên trên mọi ràng buộc pháp lý và mở ra một tương lai tốt đẹp.

b/Chủ đề:

–Tác phẩm thể hiện nỗi khát khao cháy bỏng  được làm mẹ của người phụ nữ

-Tác phẩm đề cao sự thấu cảm, chia sẻ , kết nối yêu thương giữa người với người để hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Hướng dẫn chấm:

Học sinh tóm tắt đúng, đủ ý : 0.5 điểm.

Học sinh tóm tắt đúng 2 trong 4 ý  trên : 0.25 điểm.

Học sinh nêu  đúng, đủ ý của chủ đề  : 0.5 điểm.

Học sinh nêu  đúng 1 trong 2 ý của chủ đề  : 0.25 điểm

Học sinh nêu sai tóm tắt và chủ đề: 00 điểm.

-Ý nghĩa sâu sắc về tình mẫu tử. Qua hành động đốt bỏ tờ hợp đồng của dì Diệu, tác giả muốn nhấn mạnh  tình cảm thiêng liêng của người mẹ dành cho con. Chính tình mẫu tử cao đẹp này đã giúp người mẹ có một sức mạnh tinh thần vô biên để vượt qua rào cản của pháp lý .

-Sự gắn kết giữa con người với con người để được hạnh phúc: Cái ôm chặt của hai bà mẹ, hai tấm lòng nhưng chỉ có một đứa con, một tình yêu thương, một gia đình và một tương lai hạnh phúc.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh nêu được đầy đủ 2 ý trên: 1.0 điểm

– Học sinh nêu được 1 trong 2 ý trên : 0.5 điểm

– Học sinh trả lời không đúng: 00 điểm

* Lưu ý: Chấp nhận học sinh có nhiều cách diễn đạt khác nhau miễn là thể hiện  đúng ý nghĩa.

-Lí giải

Gợi ý:

-Tình yêu thương vô bờ bến của  người mẹ dành cho con.

-Tình yêu thương, thấu cảm, chia sẻ, gắn kết chân thành … giữa người với người.

….

Hướng dẫn chấm:

– Nếu học sinh không đảm bảo được yêu cầu về mặt hình thức của một đoạn văn: -0.5 điểm

-Rút ra thông điệp hợp lý: 0.5 điểm

-Lí giải thuyết phục: 1.5 điểm

* Lưu ý câu 6: Chấp nhận học sinh có thể rút ra nhiều thông điệp khác, nhiều cách diễn đạt khác, giám khảo xem xét hợp lí , cân nhắc và cho điểm.

*LƯU Ý CHUNG CHO PHẦN  ĐỌC HIỂU VĂN BẢN: Nếu học sinh không nhắc lại nội dung câu hỏi khi làm bài thì -0,25 điểm/lần. Trừ tối đa 0.5 điểm.

Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,25 điểm.

– Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: không cho điểm.

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

-Giới thiệu tác giả Nguyễn Ngọc Tư và truyện ngắn “Làm mẹ”

-Nêu vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm:  tình mẫu tử trong cuộc sống.

– Giải thích (nếu cần)

– Luận điểm 1 (Các lí lẽ + Dẫn chứng)

– Luận điểm 2 (Các lí lẽ + Dẫn chứng)

– Bình luận

+ Vấn đề xã hội đó đã được tác giả giải quyết như thế nào trong tác phẩm?

+ Vấn đề xã hội này có ý nghĩa và tác động như thế nào đến nhận thức của cộng đồng?

GỢI Ý

* Giải thích :

-Tình mẫu tử : “mẫu” có nghĩa là mẹ, “tử” có nghĩa là con. Đó là tình cảm mẹ con.

– Tình mẫu tử  là một loại tình cảm đặc biệt cao cả và thiêng liêng.

*Tình cảm của mẹ đối với con là tình cảm sâu đậm và bền vững: Mẹ yêu con vô điều kiện, hi sinh cho con vô bờ bến, luôn gắn bó, yêu thương, chăm sóc, che chở, bao dung, bảo vệ con trong bất cứ hoàn cảnh nào….Tình mẫu tử là dòng suối mát, là nguồn sức mạnh tinh thần giúp con vững bước trên đường đời lắm chông gai.

*Tình cảm của con đối với mẹ là nguồn hạnh phúc vô biên : con luôn yêu thương, trân trọng, biết ơn, quan tâm, chăm sóc, bảo vệ mẹ bằng tất cả khả năng vốn có.

*Tình mẫu tử là một trong những nền tảng cơ bản để xây dựng gia đình hạnh phúc. Tình mẫu tử không chỉ là tình cảm quan trọng trong cuộc sống cá nhân mà còn có ý nghĩa to lớn đối với xã hội (vẻ đẹp tâm hồn, vẻ đẹp đạo lý của người Việt Nam)

*Trong văn bản “Làm Mẹ” của Nguyễn Ngọc Tư, tình mẫu tử đã gắn kết trái tim của hai người mẹ để hướng về tâm điểm của hạnh phúc là đứa bé. Tác phẩm nhấn mạnh tình mẫu tử không chỉ dựa trên quan hệ máu mủ ruột rà mà còn được xây dựng từ tình yêu, lòng biết ơn và sự hiểu biết sâu sắc giữa con người với con người. Chính tình yêu thương này  sẽ  giúp vượt qua mọi rào cản vật chất và xã hội để hướng về tương lai tốt đẹp.

…

* Kết bài :

–Khẳng định lại vấn đề

-Đánh giá đóng góp của tác phẩm về vấn đề xã hội đó.

Hướng dẫn chấm điểm:

– Học sinh thể hiện được suy nghĩ về vấn đề để thuyết phục đầy đủ, sâu sắc: 2.75 điểm.

– Học sinh có nêu lên được suy nghĩ về vấn đề để thuyết phục nhưng chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1.75 điểm à 2.5 điểm.

– Học sinh có hiểu vấn đề thuyết phục song thể hiện còn chung chung: 0.75 điểm à 1.5 điểm.

– Học sinh làm bài sơ sài, không nêu rõ được suy nghĩ của cá nhân  0.25 điểm à 0.5 điểm.

0.25

2.0

0.5

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm:

– Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

(5 lỗi trở lên)

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.