Đọc hiểu + nghị luận về bài thơ Mùa hạ – Xuân Quỳnh

TRƯỜNG B THPT  PHỦ LÝ

MÔN NGỮ VĂN 11 NĂM HỌC 2023 – 2024

Thời gian làm bài: 90 phút       

đơn vị kĩ năng

% điểm

(Số câu)

(Số câu)

(Số câu)

Vận dụng cao

(Số câu)

KQ

KQ

KQ

KQ

60

câu hỏi

câu hỏi

câu hỏi

%

%

%

%

– Nhận biết chi tiết tiêu biểu, đề tài, nhân vật trữ tình trong bài thơ.

– Nhận biết cấu tứ, vần, nhịp, những dấu hiệu thể loại của bài thơ.

– Nhận biết được yếu tố tượng trưng (nếu có) trong bài thơ.

– Nhận biết được những biểu hiện của tình cảm, cảm xúc trong bài thơ.

– Nhận biết được đặc điểm của ngôn từ nghệ thuật trong bài thơ.

Thông hiểu:

– Phân tích được giá trị thẩm mĩ của một số yếu tố trong thơ như ngôn từ, cấu tứ, hình thức bài thơ thể hiện trong văn bản.

– Phân tích được vai trò của yếu tố tượng trưng trong thơ.

– Phân tích được chủ đề tư tưởng, thông điệp mà bài thơ muốn gửi đến người đọc.

– Phân tích được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo của người viết thể hiện qua văn bản.

– Phân tích được tính đa nghĩa của ngôn từ trong tác phẩm văn học.

Vận dụng:

– Nêu được ý nghĩa hay tác động của văn bản đối với quan niệm, cách nhìn của cá nhân đối với văn học và cuộc sống.

– Thể hiện thái độ đồng tình hoặc không đồng tình với các vấn đề đặt ra của bài thơ.

Vận dụng cao:

– Đặt tác phẩm trong bối cảnh sáng tác và bối cảnh hiện tại để đánh giá ý nghĩa, giá trị của tác phẩm.

– So sánh được hai văn bản thơ cùng đề tài ở các giai đoạn khác nhau.

1 TL

– Xác định được kiểu bài nghị luận, vấn đề cần nghị luận

– Nêu được thông tin về tác giả, tác phẩm (bài hoặc đoạn thơ).

–  Nêu nội dung, chủ đề, cảm hứng, hình tượng nhân vật trữ tình, đặc điểm nghệ thuật nổi bật… của đoạn/ bài thơ.

Thông hiểu:

– Diễn giải được những giá trị về nội dung, nghệ thuật của đoạn/ bài thơ theo yêu cầu đề bài

– Lí giải được một số đặc điểm thể loại được thể hiện trong bài thơ/đoạn thơ.

Vận dụng:

– Vận dụng các kĩ năng dùng từ, viết câu, các phép liên kết, các phương thức biểu đạt, các thao tác lập luận để phân tích, cảm nhận về nội dung, nghệ thuật của bài thơ/đoạn thơ.

– Nhận xét về nội dung, nghệ thuật của bài thơ/đoạn thơ; vị trí, đóng góp của tác giả.

– Vận dụng các kĩ năng tạo lập văn bản; kiến thức đã học về thơ để viết bài văn nghị luận đáp ứng yêu cầu của đề bài.

Vận dụng cao:

– Liên hệ, so sánh với các tác phẩm khác để đánh giá, làm nổi bật vấn đề nghị luận

– Đảm bảo cấu trúc, bố cục của một bài văn nghị luận.

1*

1*

1 TL

1*

1 *

TRƯỜNG B THPT  PHỦ LÝ

MÔN NGỮ VĂN 11 NĂM HỌC 2023 – 2024

Thời gian làm bài: 90 phút       

Trời xanh biếc, nắng tràn lên khắp ngả

Đất thành cây, mật trào lên vị quả

Bước chân người bỗng mở những đường đi

Đó là mùa không thể giấu che

Cả vạn vật đều phơi trần dưới nắng

Biển xanh thẳm, cánh buồm lồng lộng trắng

Từ những miền cay đắng hóa thành thơ.

Đó là mùa của những ước mơ

Những dục vọng muôn đời không kể xiết

Gió bão hòa, mưa thành sông thành bể

Một thoáng nhìn có thể hóa tình yêu

Đó là mùa của những buổi chiều

Cánh diều giấy nghiêng vòm trời cao vút

Tiếng dế thức suốt đêm dài oi bức

Tiếng cuốc dồn thúc giục nắng đang trưa

Mùa hạ của tôi, mùa hạ đã đi chưa

Ôi tuổi trẻ bao khát khao còn, hết

Mà mặt đất màu xanh là vẫn biển

Quả ngọt ngào thắm thiết vẫn màu hoa.

Khổ thơ kể về buổi chiều mùa hạ có cánh diều bay trên bầu trời, buổi đêm có tiếng dế kêu, buổi trưa có tiếng cuốc khắc khoải, giục giã nắng hè…

– Tác dụng của yếu tố tự sự trong thơ Mùa hạ (0.5 điểm):

+ Yếu tố tự sự đã khiến người đọc bị cuốn cảm xúc say mê mùa hạ trong bài thơ một cách tự nhiên, chân thật, gần gũi

+ Yếu tố tự sự làm đa dạng hoá các cảm nhận của nhân vật trữ tình về mùa hạ.

+ Yếu tố tự sự đã giúp tác giả làm sáng tỏ được nhiều cung bậc của cảm xúc một cách khách quan, dễ tạo nên sự đồng thuận, chia sẻ với người đọc…

– Học sinh trình bày trong một đoạn văn, có thể triển khai theo các kiểu đoạn văn diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích, song hành.

Phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Mùa hạ (Xuân Quỳnh).

HS có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần nghị luận, thể hiện được cảm nhận, đánh giá của bản thân; hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục.

Có thể phân tích kết hợp nội dung và nghệ thuật theo từng khổ hoặc tách riêng xong cần đảm bảo đủ 2 ý này, theo hướng:

– Giới thiệu tác phẩm, tác giả…; nêu vấn đề cần phân tích, đánh giá

– Về nội dung:

+ Khổ 3: Mùa hạ được tả thực với bão mưa và khát vọng sống mãnh liệt của con người…

+ Khổ 4: Thiên nhiên hiện lên chân thực với buổi chiều mùa hạ có cánh diều bay trên bầu trời, buổi đêm oi bức có tiếng dế kêu, buổi trưa có tiếng cuốc khắc khoải, giục giã nắng hè…

+ Khổ 5: từ mùa hạ của thiên nhiên tác giả đã liên hệ đến mùa hạ của đời người với bao khát khao sống, cống hiến và dựng xây…

Thông qua bức tranh mùa hạ rực rỡ và tràn đầy sức sống, tác giả ca ngợi vẻ đẹp của tuổi trẻ, bày tỏ những ước mơ, khát khao, hoài bão…

– Về nghệ thuật:

+ Cấu tứ: bài thơ được cấu tứ theo mạch cảm xúc và liên tưởng, suy tư của chủ thể trữ tình trước vẻ đẹp của mùa hạ, sự tương đồng giữa sức sống căng tràn, mãnh liệt của vạn vật khi đất trời vào hạ với tuổi trẻ của con người.

+ Nghệ thuật sử dụng hình ảnh:

Những hình ảnh đặc trưng của mùa hạ: gió bão, cánh diều,  tiếng dế, tiếng cuốc, nắng… gợi hình dung về một không gian thoáng đãng, rộng lớn, nhộn nhịp, náo động…

+ Ngôn từ: sử dụng nhiều động, tính từ làm bật sức sống căng tràn của vạn vật; thể hiện được những xao động, niềm rạo rực, say mê, khát vọng của chủ thể trữ tình.

+ Sử dụng kết hợp các biện pháp tu từ: điệp cấu trúc, liệt kê… làm cho bài thơ giàu nhạc tính

+ Giọng điệu: vừa sôi nổi, vừa chất chứa những trắc ẩn, suy tư.

– Khẳng định lại những nét độc đáo, đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ; nêu tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nghĩ sau khi đọc, thưởng thức bài thơ.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.