Đề Nghị luận xã hội, nghị luận về tư tưởng đạo lý .Những suy nghĩ của anh (chị) về một lẽ sống được gợi lên từ hai câu thơ sau:
Cây cúc đắng quên lòng mình đang đắng
Trổ hoa vàng dọc suối để ong bay;
(Trích Đi trong rừng – Phạm Tiến Duật)
Yêu cầu về kĩ năng:
– Thí sinh có kĩ năng làm bài văn nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lí đặt ra từ tác phẩm văn học, kết hợp các thao tác lập luận để làm sáng tỏ vấn đề.
– Bố cục rõ ràng, mạch lạc; lập luận chặt chẽ, lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục; diễn đạt, văn phong trong sáng; dùng từ, đặt câu chuẩn xác, không mắc lỗi chính tả.
Yêu cầu về kiến thức:
Bài làm cần đạt được các nội dung cơ bản sau:
2.1. Giải thích ý nghĩa hai câu thơ:
– Câu thơ của Phạm Tiến Duật miêu tả những bông cúc đắng nở hoa vàng rực rỡ dọc suối vào một ngày đẹp trời có bướm lượn ong bay. Lời thơ đầy ẩn ý: nói cây cũng là nói người. Một con người đã nếm trải nhiều vị đắng của cuộc đời nhưng biết quên đi để trổ hoa làm đẹp cho đời.
=> Cách nói hình ảnh nhằm khẳng định ý nghĩa của lối sống giàu nghị lực vượt lên những nỗi đau của chính mình, vượt lên thử thách của hoàn cảnh để cống hiến cho đời những giá trị của bản thân.
2.2. Bình luận – chứng minh:
– Đây là một chiêm nghiệm sâu sắc về cách sống. Hướng con người tới lẽ sống đẹp: biết và dám hi sinh, dám vượt qua nỗi đau riêng mình để cống hiến. Lối sống mang tính nhân văn sâu sắc.
– Con người cần biết vượt qua nỗi đau, những bất hạnh của riêng mình. Vì:
+ Những nỗi đắng cay không phải là mãi mãi.
+ Cuộc sống vốn rất nhiều ý nghĩa. Nếu biết cách vượt qua những nỗi đau ta sẽ thấy được điều đó.
– Con người cống hiến và tỏa sáng ngay trong những hoàn cảnh khó khăn lớn nhất của cuộc đời sẽ làm nên những giá trị sống cao đẹp và mang lại hạnh phúc ngọt ngào cho chính bản thân mình.
– Muốn thực hiện được lẽ sống trên cần có ý chí, nghị lực. Vì:
+ Con đường mỗi chúng ta đi luôn ẩn chứa vô vàn thử thách. Như cây lá muốn tỏa sắc hương cho đời cần vượt qua giông bão, qua khô cằn sỏi đá, con người muốn trưởng thành cần có bản lĩnh chế ngự những khó khăn do hoàn cảnh đưa tới.
+ Bản thân mỗi người đều có những hạn chế, khiếm khuyết: những khuyết tật trên cơ thể, những thiếu hụt trong tâm hồn… và đặc biệt là có những nỗi đau riêng. Vượt qua được những khó khăn và chiến thắng chính bản thân mới thực sự có ý nghĩa.
(Thí sinh cần lấy dẫn chứng tiêu biểu để chứng minh)
2.3. Bàn bạc, mở rộng:
– Quên lòng mình đang đắng không phải là lãng quên hoàn toàn những nỗi đau riêng, quên quá khứ… mà là trân trọng quá khứ, sống với hiện tại và luôn hướng tới tương lai.
– Phê phán những người sống thiếu ý chí, thiếu nghị lực hay đổ lỗi cho hoàn cảnh.
(Thí sinh có thể có những ý mở rộng khác miễn là phù hợp)
2.4. Bài học:
– Mỗi cá nhân cần nhận thức sâu sắc ý nghĩa đời sống của mình để xây dựng lẽ sống đẹp, phải luôn nỗ lực vượt lên hoàn cảnh, vượt lên chính mình để dâng hiến cho đời những giá trị của bản thân.
– Đối với thanh niên, bên cạnh việc rèn luyện cách sống bản lĩnh, ý chí cần chủ động trang bị kiến thức, kĩ năng toàn diện để vươn tới thành công.
Đề thi sưu tầm
Xem thêm bộ đề Nghị luận xã hội
