VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI
(Con người và cuộc sống xung quanh)
Đề bài
ĐỌC – HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:
Bài diễn văn của Steve Jobs tại Đại học Stanford (2005)
Phần 2
[…..]
Tôi may mắn khi sớm nhận ra những gì tôi yêu thích ngay từ khi còn trẻ. Khi tôi 20 tuổi, Woz (Steve Wozniak – ND) cùng tôi thành lập công ty Apple trong gara xe của cha mẹ tôi. Chúng tôi làm việc chăm chỉ, và trong 10 năm Apple đã lớn mạnh, từ chỗ chỉ có 2 nhà sáng lập trong gara, đến lúc trở thành một công ty trị giá 2 tỷ USD với 4000 nhân viên. Chúng tôi vừa mới phát hành sản phẩm đột phá nhất – máy Macintosh – một năm trước đó, và tôi mới bước sang tuổi 30. Rồi tôi bị sa thải. Làm sao bạn lại bị sa thải từ một công ty mà bạn sáng lập chứ?
Đó là khi Apple phát triển, chúng tôi thuê một người mà tôi nghĩ là đủ tài năng để điều hành công ty cùng mình, và trong khoảng một năm đầu tiên, mọi chuyện đã diễn ra tốt đẹp. Nhưng khi tầm nhìn về tương lai của chúng tôi bắt đầu chia rẽ thì chúng tôi thường xuyên cãi nhau. Khi đó, Hội đồng Quản trị đứng về phía anh ta. Nên ở tuổi 30, tôi đã ra đi. Đi một cách công khai. Những gì từng quan trọng trong cả đời tôi đã biến mất, chúng đã bị phá huỷ.
Trong vài tháng, tôi không biết mình phải làm gì. Tôi cảm thấy như mình đã khiến các thế hệ doanh nghiệp trước đó phải thất vọng; và rằng, mình đã đánh rơi mất cây gậy của cuộc chơi khi người ta vừa trao nó cho mình. Tôi gặp David Packard và Bob Noyce, cố gắng xin lỗi họ vì đã làm mọi chuyện trở nên tồi tệ. Bản thân tôi là một thất bại lớn, và tôi thậm chí còn nghĩ tới việc rời khỏi thung lũng. Nhưng có điều gì đó bắt đầu loé lên trong trí óc tôi – đó là tôi vẫn yêu những gì tôi làm. Bước ngoặt tại Apple không làm thay đổi điều đó một tẹo nào (chính xác Steve Jobs dung cách chơi chữ “Bước ngoặt tại Apple không làm thay đổi điều đó một bit nào” – ND). Tôi bị cự tuyệt, nhưng tôi vẫn yêu mọi thứ. Vì vậy tôi quyết định bắt đầu lại từ đầu.
Khi đó tôi không nhận ra rằng, hoá ra việc bị Apple bị sa thải lại là việc tốt nhất tôi từng có. Thay thế cho áp lực buộc phải thành công là tinh thần nhẹ nhõm khi bắt đầu lại từ đầu và không còn chắc chắn về mọi thứ. Nó giải phóng tôi để từ đó tôi bước vào một trong những giai đoạn sáng tạo nhất của cuộc đời.
Trong vòng 5 năm tiếp theo, tôi thành lập NeXT và một công ty khác tên là Pixar, rồi phải lòng một phụ nữ tuyệt vời, người mà trở thành vợ tôi sau này. Pixar tạo ra bộ phim hoạt hình từ đồ hoạ máy tính đầu tiên trên thế giới – Toy Story – và hiện nay là hãng phim hoạt hình thành công nhất thế giới. Ở bước ngoặt đáng nhớ này, Apple mua lại NeXT, và tôi trở lại Apple. Những công nghệ mà chúng tôi đã phát triển ở NeXT giờ đây là trái tim trong công cuộc phục hưng Apple. Còn tôi và Laurene cũng có một gia đình tuyệt vời.
Tôi tin chắc rằng những điều trên sẽ không xảy ra nếu tôi không bị sa thải khỏi Apple. Đó là một liều thuốc đắng nghét, nhưng tôi nghĩ người bệnh sẽ cần nó. Đôi khi cuộc sống sẽ đánh vào đầu bạn bằng một viên gạch, nhưng đừng đánh mất niềm tin. Tôi nhận ra rằng điều duy nhất khiến tôi tiếp tục, đó là tôi yêu quý những gì tôi làm. Bạn sẽ tìm ra điều bạn thực sự đam mê. Điều này đúng cho công việc cũng như cho cả những người thân yêu của bạn. Công việc sẽ chiếm phần lớn cuộc đời bạn, và cách duy nhất để thực sự hài lòng với bản thân, là coi những điều bạn tin tưởng là công việc vĩ đại. Và cách duy nhất để làm một công việc vĩ đại là yêu những gì bạn làm. Nếu bạn chưa nhận ra, hãy tiếp tục tìm kiếm nó, không ngừng nghỉ. Khi thực hiện bằng tất cả trái tim mình, bạn sẽ biết khi nào tìm được nó. Và giống như mọi mối quan hệ trong cuộc sống, nó sẽ ngày càng tốt đẹp hơn theo thời gian. Vậy nên bạn hãy tiếp tục, đừng bao giờ dừng lại.
Trả lời các câu hỏi: (Luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng, yếu tố bổ trợ)
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là gì ?
Câu 2: Luận đề chính của văn bản trên là gì ?
Câu 3: Hãy cho biết yếu tố tự sự có trong văn bản
Câu 4: Hãy chỉ ra hệ thống luận điểm trong bài.
Câu 5: Sau khi bị sa thải khỏi Apple, tác giả đã có tâm trạng và suy nghĩ như thế nào?
Câu 6: Hãy nêu lên dẫn chứng được tác giả sử dụng trong ba đoạn trích đầu tiên và nêu tác dụng
Câu 7: Có ý kiến cho rằng: “Giới trẻ hiện nay đang phụ thuộc vào công nghệ.” Anh/ chị hãy nêu suy nghĩ của mình về vấn đề này ?
Câu 8: Sau khi đọc văn bản, anh/chị hãy rút ra một bài học mà bản thân cho rằng có ý nghĩa nhất đối với chính mình?
LÀM VĂN (4,0 điểm)
Có ý kiến cho rằng “Con người từng ngày thay đổi công nghệ nhưng chính công nghệ cũng đang thay đổi cuộc sống con người”. Hãy trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.
Hướng dẫn đáp án chi tiết
ĐỌC – HIỂU
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là gì?
– Phương thức biểu đạt nghị luận
Câu 2: Luận đề chính của văn bản trên là gì ?
– Luận đề : Làm thế nào những trải nghiệm và thất bại trong cuộc sống có thể dẫn đến những con đường ý nghĩa và thúc đẩy mỗi cá nhân bước đến thành công.
Câu 3: Hãy cho biết yếu tố tự sự có trong văn bản trên.
Yếu tố tự sự trong đoạn trích trên là câu chuyện của tác giả – Steve Jobs khi gặp những trắc trở công việc và bị đuổi việc tại chính công ty ông đồng sáng lập. Tác giả từ những kinh nghiệm bản thân mà khuyến khích người nghe không sợ thất bại và lấy nó làm động lực để tiếp tục nỗ lực. Ông cũng nhấn mạnh về việc sống một cuộc sống có đam mê và không theo khuôn phép. Bài diễn văn kết thúc với thông điệp đầy cảm hứng về việc tin tưởng vào bản thân và theo đuổi đam mê của mình để tạo ra những ý nghĩa thực sự trong cuộc sống.
Câu 4: Hệ thống luận điểm trong bài được tác giả triển khai như sau:
– Câu chuyện cá nhân: tác giả kể một câu chuyện cá nhân về cuộc sống và sự nghiệp của mình, nhằm minh họa ý tưởng và giá trị mà ông muốn chia sẻ. Ông chia sẻ về những thất bại, thành công và những bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời mình.
– Không sợ thất bại: Jobs khuyến khích người nghe không sợ thất bại và lấy nó làm động lực để tiếp tục nỗ lực. Ông chia sẻ các trải nghiệm cá nhân và những thất bại mà ông đã trải qua, nhấn mạnh rằng thất bại không phải là điều ác, mà thực tế là một phần quan trọng trong hành trình thành công.
– Yêu những việc bản thân đã làm: Dù những quyết định của ông làm cho sự nghiệp thất bại, nhưng ông vẫn luôn yêu quý những gì bản thân làm điều đó tiếp cho ông động lực để ông làm tiếp điều đó. Chính vì vậy khi làm việc bằng cả trái tim bạn sẽ tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống của mình
– Theo đuổi đam mê: Jobs khuyến khích người nghe theo đuổi đam mê và sống một cuộc sống có ý nghĩa. Ông nhấn mạnh rằng việc làm những điều mình yêu thích và không theo khuôn phép là chìa khóa để có một cuộc sống hạnh phúc và thành công.
Câu 5: Sau khi bị sa thải khỏi Apple, tác giả đã có tâm trạng và suy nghĩ như thế nào?
Sau khi bị sa thải khỏi Apple, Steve Jobs đã trải qua một giai đoạn khó khăn và tâm trạng thất vọng. Ông đã cảm thấy mất mát và không biết phải làm gì tiếp theo trong sự nghiệp của mình. Tuy nhiên, ông không gục ngã và không cho phép thất bại định hình tương lai của mình. Thay vào đó, ông đã tìm cách hồi phục và tiếp tục theo đuổi đam mê của mình.
Câu 6: Hãy nêu lên dẫn chứng được tác giả sử dụng trong ba đoạn trích đầu tiên và nêu tác dụng
– Các dẫn chứng : dẫn chứng chính là những trải nghiệm cá nhân của tác giả
+ “Khi tôi 20 tuổi, Woz cùng tôi thành lập công ty Apple trong gara xe của cha mẹ tôi”
+ “Chúng tôi làm việc chăm chỉ, và trong 10 năm Apple đã lớn mạnh, từ chỗ chỉ có 2 nhà sáng lập trong gara, đến lúc trở thành một công ty trị giá 2 tỷ USD với 4000 nhân viên.”
+ “Chúng tôi vừa mới phát hành sản phẩm đột phá nhất – máy Macintosh – một năm trước đó, và tôi mới bước sang tuổi 30. Rồi tôi bị sa thải.”
– Tác dụng :
+ Giúp văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn, lập luận logic, mạch lạc.
+ Tăng sức thuyết phục, đáng tin cho người đọc.
+ Tạo ra tác động mạnh mẽ giúp người đọc hiểu ý nghĩa rút ra được bài học.
+ Cho ta thấy được những nỗ lực, cố gắng, công sức của tác giả khi đã thành công xây dựng sự nghiệp. Từ đó ta thấy được sự quyết tâm, ý chí to lớn của tác giả khi bắt đầu lại từ đầu.
+ Khiến cho luận điểm về sự quyết tâm, không chùn bước trước khó khăn của tác giả trở nên sáng rõ.
Câu 7: Có ý kiến cho rằng: “Giới trẻ hiện nay đang phụ thuộc vào công nghệ.” Anh/ chị hãy nêu suy nghĩ của mình về vấn đề này ?
Tính điểm cho những bài làm đưa ra được những ý kiến đồng tình hoặc vừa đồng tình vừa không đồng tình mà đưa ra những lý lẽ và lời giải thích hợp lý vẫn được tính điểm
+ Nếu đồng tình :
– Giới trẻ phải sử dụng công nghệ môi ngày để bắt kịp thời đại không bị đi lùi so với xã hội hiện đại
– Ngại suy nghĩ, tìm kiếm những vấn đề khó khăn vừa muốn tiết kiệm thời gian nên họ phụ thuộc
– Tính đa phương thức, tiện lợi chỉ cần ngồi một chỗ cũng có thể khám phá thế giới
+ Không đồng tình:
– Có những người không sử dụng công nghệ nhưng họ vẫn tìm đến được những nguồn thông tin đa dạng giúp ích trong việc phát triển bản thân
– Không phải bất kỳ ai cũng phụ thuộc vào công nghệ mà họ chỉ sử dụng công nghệ như công cụ hỗ trợ họ trong cuộc sống.
– Sự phát triển của công nghệ thông tin làm cho các ngành nghề mới phụ thuộc vào công nghệ ra đời làm cho cuộc sống của họ phải gắn liền với công nghệ.
Câu 8: Sau khi đọc văn bản, anh/chị hãy rút ra một bài học mà bản thân cho rằng có ý nghĩa nhất đối với chính mình?
– Học sinh có thể chọn một trong số những bài học dưới đây (không để thất bại định hình tương lai, sống hết mình không phải nuối tiếc, sống có đam mê, tình cảm gia đình sẽ là động lực to lớn giúp chúng ta tiếp tục đầu trên con đường của mình, yêu quý những gì bản thân đã làm, nhận sai và sửa lỗi,…)
Mẫu: Bài diễn văn của Steve Jobs năm 2005 truyền cảm hứng rằng chúng ta không nên sợ thất bại và nên theo đuổi đam mê của mình. Ông chia sẻ câu chuyện cá nhân về hành trình từ thất bại đến thành công, khuyến khích chúng ta tin tưởng vào con đường mình chọn. Thất bại không phải là điều kỳ quái, mà là một phần tự nhiên trong cuộc sống. Khi chúng ta không sợ thất bại, chúng ta mở ra cơ hội cho sự sáng tạo và đổi mới. Theo đuổi đam mê giúp chúng ta sống một cuộc sống có ý nghĩa và tạo ra sự khác biệt đối với thế giới.
LÀM VĂN
Mở bài: Giới thiệu vấn đề trong cuộc sống cần bàn luận
Satya Nadella, CEO của Microsoft đã từng nhận xét rằng : “Công nghệ thông tin không chỉ thay đổi cách chúng ta làm việc, mà còn cách chúng ta tương tác và tạo ra giá trị cho thế giới”. Có thể thấy đây là điều mà bản thân mỗi người đã nhận ra, khi ngày nay mọi hoạt động trong đời sống đều gắn liền với công nghệ vì vậy công nghệ đã trở thành một điều gần gũi quen thuộc. Sự quen thuộc ấy là một điều thiết yếu bởi nó mang lại cho ta rất nhiều lợi ích. Vậy đã bao giờ bạn hỏi rằng con người từng ngày thay đổi công nghệ nhưng chính công nghệ cũng đang thay đổi cuộc sống con người như thế nào không, đây sẽ là vấn đề chính mà tôi sẽ bàn luận trong bài này.
Thân bài:
* Trình bày bản chất của vấn đề đời sống
– Công nghệ thông tin được định nghĩa là tập hợp các phương pháp khoa học, các phương tiện và công cụ kỹ thuật hiện đại – chủ yếu là kỹ thuật máy tính và viễn thông nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người và xã hội.
– Con người chính là chủ nhân sáng tạo và phát triển nên nền tảng công nghệ số, công nghệ là thành tựu và lĩnh vực con người tạo ra nhờ vào những sự tiếp thu tri thức, sáng tạo qua khoảng thời gian dài. Mục đích con người phát triển công nghệ chính là để phục vụ cho đời sống, sự hiện đại của công nghệ của là để khẳng định sự tiến bộ của con người.
– Công nghệ đang mang tới sự tiện lợi và tiên tiến cho con người, chúng có thể mang đến sự kết nối và sự nâng cao chất lượng cuộc sống.
– Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm này về công nghệ rằng chúng đang thay đổi nhân loại và ngược lại, con người cũng đang có những tác động tới lĩnh vực khoa học công nghệ.
* Xem xét vấn đề dưới nhiều góc nhìn khác nhau, bàn về các khía cạnh của vấn đề.
Những khía cạnh nào của vấn đề được bàn luận
– Sự thay đổi của công nghệ là mong muốn tự nhiên của con người. Con người đã đi từng bước phát triển theo thời đại.
– Công nghệ còn khẳng định con người, phản ánh hiện thực đời sống của con người. Nói cách khác, công nghệ chính là thể hiện sự phát triển của con người, từng bước tiến bộ của nhân loại.
– Phản ứng, cách tiếp nhận của con người trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ:
+ Ta cảm thấy thích thú, yêu thích, đam mê với việc tìm tòi học hỏi những cái mới của công nghệ.
+ Sẵn sàng tiếp nhận những cái mới của công nghệ, vì nó mang lại rất nhiều lợi ích như sự nhanh chóng tiện lợi cho bản thân chúng ta và đời sống.
+ Con người cũng đã nhận ra được cuộc sống thường ngày đang có sự phụ thuộc khá nhiều vào công nghệ
+ Đang dần học cách làm chủ, điều khiển công nghệ để có thể sử dụng nó một cách hiệu quả nhất cho đời sống, mang lại nhiều giá trị cho xã hội.
– Dẫn chứng:
+ Ta đã có rất nhiều cuộc cách mạng công nghiệp, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tập trung chủ yếu phát triển công nghệ kỹ thuật số.
+ Tại Olympic mùa đông Bắc Kinh 2022, Trung Quốc đã phô diễn những công nghệ hiện đại bậc nhất thông qua hệ thống các tình nguyện viên robot. Robot giao hàng, robot pha chế, robot phục vụ,… nó đã giảm thiểu sự lây nhiễm trong thời điểm dịch bệnh, cũng như tạo ra sự tiện lợi, thích thú cho những vận động viên tham gia.
Những khía cạnh đó có tác động tích cực, tiêu cực đến đời sống con người
– Tiêu cực:
+ Con người sẽ không thể phát triển , và sẽ chỉ sống Mãi trong thời kỳ đồ đá
+ Con người sẽ không thể với tới, tìm kiếm được những thứ vượt khỏi tầm kiểm soát của con người
+ Nền kinh tế của chúng ta sẽ tới vào trạng thái bị động khó đuổi kịp với các quốc gia khác
+ Việc giao tiếp, kinh doanh tạo, và giao dịch trở nên khó khăn từ xa trở lên khó khăn
+ Chiếm lấy cơ hội việc làm của người lao động
– Tích cực:
+ Làm cho thời gian mọi người quân quần bên nhau nhiều hơn, làm cho các mối quan hệ xung quanh trở nên dễ hơn
+ Việc khai thác tài nguyên và ô nhiễm môi trường sẽ được giảm xuống
+ Ảnh hưởng của những loại sóng từ thiết bị số sẽ không tác động xấu đến sức khỏe tinh thần của con người
+ Cho người lao động có cơ hội tìm kiếm việc làm
* Bàn luận vấn đề từ góc nhìn trái chiều
– Ý kiến phản biện : Trong một số hoàn cảnh, điều kiện, con người và công nghệ không tác động lên nhau, có một số tác động tiêu cực.
+ Con người dường như không thể dừng lại được dòng chảy phát triển của công nghệ vì đây là một điều thiết yếu để đời sống con người phát triển. Cũng là thiết yếu để con người có thể thích nghi với thế giới tiến bộ.
+ Công nghệ có thể tác động đến các khía cạnh như một công cụ để giúp đỡ con người có cuộc sống dễ dàng, thuận tiện hơn. Nhưng công nghệ không thể thay đổi con người ở việc tiếp thu, nhận thức, học hỏi kiến thức.
+ Trong việc nhận thức, công nghệ không thể thay đổi con người vì công nghệ chưa thể có tri giác, cảm xúc cho con người. Mỗi một cá nhân cũng có những cảm xúc, suy nghĩ riêng biệt.
+ Việc học tập, rèn luyện, tiếp thu tri thức phải do chính con người thực hiện, công nghệ chỉ hỗ trợ không thể thay thế, nếu phụ thuộc vào công nghệ con người sẽ bị thụ động và lười biếng.
+ Công nghệ cũng đang đánh mất cách con người giao tiếp, ít đi những cuộc gặp trực tiếp vậy nên hiện nay có nhiều vấn đề tâm lý, sức khỏe đã xảy ra như sự lạnh nhạt, thiếu giao tiếp,…
+ Công nghệ cũng không thể hoàn toàn thay đổi con người trong một số ngành nghề. Nhưng hiện tại đây cũng là mối đe dọa khi càng ngày vấn đề thất nghiệp đang dần tăng cao
– Dẫn chứng:
+ Công nghệ AI khiến cho việc giả mạo khuôn mặt trở nên dễ dàng, con người sẽ bị đánh cắp thông tin.
+ ĐH Oxford và ĐH Cambridge, đã cấm sinh viên dùng chatbot AI trong các bài luận tính điểm.
+ Kinh đô điện ảnh thế giới Hollywood vừa phải đối mặt làn sóng đình công từ 11.500 thành viên Hiệp hội Biên kịch Mỹ vào tháng 5/2023, nhằm phản đối mức lương thấp đã duy trì nhiều năm, cơ hội việc làm ngày càng ít khiến thu nhập bấp bênh. Đặc biệt, việc các hãng phim bắt đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo AI viết kịch bản cũng khiến giới biên kịch cảm thấy bị đe dọa.
+ Trên mạng xã hội tràn lan tin giả ( tin giả trong dịch bệnh covid ), nổi nên các hiện tượng mạng có ảnh hưởng xấu, nhưng trào lưu gây mất trật tự xã hội ( Khá bảnh, Thử thách cá voi xanh,…)
=> Không thể phủ nhận rằng sự phát triển vượt bật của công nghệ đã mang lại rất nhiều lợi ích cho con người, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển xã hội, nhưng nó vẫn tồn tại những ảnh hưởng tiêu cực. Vậy nên để có thể hạn chế được những tiêu cực đó con người cần phải học cách cân bằng được công nghệ với đời sống
* Phân tích tác động của việc nhận thức đúng đắn về vấn đề đối với cá nhân hoặc cộng đồng
– Những tác động :
+ Cộng đồng
Tác động tích cực
– Giúp cho các lĩnh vực kinh tế và đời sống của con người trở nên dễ dàng, tiện lợi
– Đem đến xã hội văn minh, thân thiện, thông minh và hội nhập với thế giới
– Giúp cho con người gắn kết với nhau kể cả khi cách xa
Tác động tiêu cực
– Sử dụng công nghệ khiến chúng ta mất đi sự riêng tư, luôn bị giám sát để ý
– Dễ dàng tạo cơ hội cho tội phạm mạng hành động ăn cắp và đe dọa các thông tin quan trọng của quốc gia
– Đối với một số người việc sử dụng công nghệ sẽ trở nên khó khăn
Công nghệ gây tác động tiêu cực đến các hệ sinh thái và đa dạng sinh học, khai thác quá mức để làm công nghệ, sử dụng những thí nghiệm vô nhân tính để phục vụ con người
+ Cá nhân
Tác động tích cực
– Việc tìm kiếm, chia sẻ thông tin trong công việc trở nên thuận lợi và dễ dàng
– Đòi hỏi mỗi cá nhân phải luôn nỗ lực hết mình để bắt kịp xã hội công nghệ
Tác động tiêu cực
– Khiến cho các mối quan hệ trở nên xa cách, ngồi gần nhau nhưng lại nhắn bằng điện thoại
– Chúng ta bị lệ thuộc quá nhiều vào công nghệ => Khiến cho ta mất đi khả năng tự chủ, không chịu suy nghĩ, làm gì cũng cần có thiết bị thông minh
– Dễ gây ảnh hưởng đến sức khỏe phá hỏng mắt, tác động đến thần kinh và gây mệt mỏi trong thời gian dài và làm tăng nguy cơ mắc các loại bệnh
– Ý nghĩa của vấn đề đối với đời sống
+ Giúp cho ta dễ dàng liên lạc với nhau, hỗ trợ, giải trí kinh doanh và thanh toán
+ Làm cho những công việc gây khó khăn cho con người trở lên dễ dàng, tạo năng suất cao, tiết kiệm nguyên liệu ( sức khỏe, khí hậu, tìm kiếm,…)
+ Tạo lên một bước tiến mới trong phát triển công nghệ phục vụ cho đời sống
+ Tạo ra công việc mới giúp người lao động như lĩnh vực phần mềm, kỹ thuật
- Kết bài: Rút ra ý nghĩa của việc bàn luận vấn đề
Thời gian mãi trôi, thời đại này nối thời đại khác. Công nghệ luôn đi kèm với sự phát triển của nhân loại. Và song song với đó, “Công nghệ thông tin không chỉ mở ra cửa sổ đến thế giới, mà còn mở cửa đến tương lai.” Hai thành tố này hỗ trợ lẫn nhau tạo nên một cánh cửa dẫn bước tới tương lai tươi sáng. Song, nếu cả con người và công nghệ không có tác động tích cực tới nhau thì sẽ dẫn đến một môi trường công nghệ số thiếu triển vọng. Tôi mong rằng trong tương lai, công nghệ sẽ đạt được những thành tựu nhất định và nhân loại sẽ có thể nhận được nhiều sự giúp đỡ từ sự phát triển ấy.
Bài viết tham khảo
Nguyễn Thảo Ngân
Bùi Khánh Chi
Lớp 11d2 – THPT Tây Hồ
Qua hàng thiên niên kỉ con người đã khẳng định được sự tiến bộ mình qua việc tìm tòi, học hỏi để phát triển, làm chủ những công nghệ tiên tiến, nhận ra được điều này Reed Hastings – chủ tịch điều hành của Netflix – đã đưa ra nhận định rằng : “Thời kì đồ đá. Thời kì đồ đồng. Thời kì đồ sắt. Chúng ta xác định toàn bộ sử thi của nhân loại bằng công nghệ mà họ sử dụng”. Quả thật đúng là như vậy khi bản thân mỗi chúng ta đều có thể nhận ra cuộc sống hiện nay đã trở nên vô cùng hiện đại, tiện lợi và nhanh chóng tất cả những điều ấy đều nhờ vào sự hiện diện của công nghệ. Vậy bạn có bao giờ tự hỏi rằng con người thì từng ngày thay đổi công nghệ nhưng chính công nghệ cũng đang thay đổi cuộc sống con người như thế nào không, đây cũng là vấn đề chính mà tôi sẽ làm rõ trong bài viết này.
Trước hết, để làm rõ được vấn đề ta cần hiểu công nghệ là gì. Công nghệ được định nghĩa là tập hợp các phương pháp khoa học, công cụ kỹ thuật và viễn thông, mang lại cho con người khả năng tổ chức, khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên thông tin một cách hiệu quả trong mọi lĩnh vực hoạt động. Con người chính là chủ nhân, người sáng tạo và phát triển nền tảng công nghệ số nên công nghệ là thành tựu mà con người đã tạo ra qua việc tiếp thu tri thức, sáng tạo trong suốt một quá trình dài. Chúng ta có thể thấy rằng mục đích ưu tiên hàng đầu của việc phát triển công nghệ là phục vụ cho đời sống, nên con người luôn cố gắng cải tiến, thay đổi công nghệ. Khi công nghệ đã trở nên tiên tiến, hữu dụng thì đó như một cơ sở để khẳng định sự tiến bộ nhanh chóng của con người. Công nghệ vì thế được phát triển, thay đổi liên tục để có thể phù hợp với nhu cầu của thời đại, mang đến lợi cho mọi người và nâng cao chất lượng cuộc sống. Chẳng hạn, sự ra đời của công nghệ thông tin là xuất phát từ nhu cầu muốn kết nối, có sự nhanh chóng trong việc kết nối vạn vật của con người. Sự có mặt của internet và mạng xã hội, đã giúp chúng ta kết nối với nhau dù cho có đang ở nơi đâu đi chăng nữa, việc chia sẻ thông tin cũng trở nên dễ dàng. Dù vẫn còn tồn tại những tác động tiêu cực của công nghệ đối với con người, nhưng có thể thấy công nghệ và con người đều đang có những tác động tích cực, thay đổi lẫn nhau. Ta cũng cần bảo đảm sự tương tác tích cực với nhau, chỉ khi đó công nghệ mới có thể thực sự phục vụ cho cuộc sống con người và mang lại những lợi ích thiết thực cho xã hội.
Những năm gần đây, được coi là một quá trình quan trọng đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của toàn cầu hóa hiện đại hóa mà đi đầu với vai trò quan trọng đó là đưa nền kinh tế tri thức tới gần hơn đến mọi quốc gia, từng đất nước. Xây dựng một xã hội 4.0 văn minh hiện đại, tiến bộ và tiện lợi đến với đời sống của người dân. Có thể thấy các cuộc cách mạng khoa học – công nghệ mang một vai trò quan trọng trên mọi lĩnh vực, trong từng khía cạnh đều tác động mạnh mẽ đến cuộc sống con người trong xã hội. Không phải ngẫu nhiên mà chúng ta có được một cuộc sống hiện đại như bây giờ, dễ dàng kết nối với vạn vật, mọi việc như việc quản lí nhà cửa cũng có sự giúp đỡ của công nghệ mà đã trở nên nhanh chóng hiệu quả, công nghệ cũng đang là công cụ giúp nền kinh tế toàn cầu phát triển, tạo ra sự hợp tác để hoàn thiện công nghệ giữa các nước.Tất cả những điều ấy đều dựa vào việc ta đã không ngừng sáng tạo khiến cho công nghệ luôn đổi mới, phát triển không ngừng. Vậy nên với mục đích phát triển đời sống như vậy việc cải tiến công nghệ là mong muốn tự nhiên của con người, con người đã và đang từng bước phát triển theo thời đại. Sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ giống như cách mà chúng ta đang khẳng định sự tồn tại của ta là xứng đáng và có giá trị khi đưa xã hội từ giai đoạn sử dụng những công cụ thô sơ đến những thiết bị hiện đại, nhanh chóng như điện thoại thông minh. Nói cách khác, công nghệ chính là cơ sở thể hiện sự phát triển của con người, sự tiến bộ của nhân loại. Những giá trị mà công nghệ mang lại đã được thể hiện rất rõ thông qua sự tiên tiến của khoa học công nghệ, chúng đã đem đến cho chúng ta một môi trường kỹ thuật số mới mẻ, hội nhập và thống nhất nhất toàn cầu.
Ta có thể thấy rằng khi đứng trước sự thay đổi nhanh chóng, thần kì của công nghệ con người đã có cách tiếp nhận vô cùng tích cực. Mỗi chúng ta từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành đều luôn đặt ra hàng ngàn hàng vạn câu hỏi vì sao trước thế giới kỳ diệu ngoài kia chính điều đó luôn kích thích chúng ta không ngừng học hỏi tìm tòi và khám phá những điều bí ẩn về vũ trụ bao la. Và khi đứng trước kỷ nguyên mới của công nghệ thì sự tò mò của chúng ta cũng không là ngoại lệ. Từ xa xưa ông cha ta luôn tin rằng ngoài con người và động thực vật thì những sự vật vô giác ngoài kia chỉ có thể di chuyển hoạt động nhờ vào những vật thể tâm linh không tồn tại, nhưng khi được tiếp cận với sự phát triển của thời đại mới, ta ngạc nhiên trước những sản phẩm của công nghệ, nó có thể phát ra tiếng nói, có thể trở thành công cụ giúp đỡ, thậm chí chúng có thể giao tiếp, tương tác với chúng ta. Dường như những điều đó đã phá tan đi những điều tưởng chừng như không thể, những điều mà vốn chỉ có trong suy nghĩ của con người, chính công nghệ đã khiến điều kì diệu ấy được thực hiện hóa. Công nghệ còn mang đến một sự thích thú say mê cho chúng ta, không chỉ đơn giản vì sự kì diệu của những phát minh tiến bộ ấy mà còn chính là bởi nó mang nhiều lợi ích cũng như sự nhanh chóng tiện lợi cho đời sống. Con người sẵn sàng tiếp nhận những cái mới những điều cái hay mà công nghệ mang lại. Nhưng dù vậy, ta vẫn không thể tránh khỏi sự mê hoặc của những thiết bị công nghệ cao điều đó khiến cho chúng ta nhận ra rằng cuộc sống thường ngày đang có sự phụ thuộc khá nhiều vào công nghệ. Nhưng thật may mắn khi con người đã nhận ra được điều đó và đang dần học cách làm chủ, điều khiển công nghệ một cách có hiệu quả nhất nhằm khai thác một cách triệt để những lợi thế mà công nghệ đang có và mang lại nhiều giá trị to lớn cho xã hội. Giống như cách mà đất nước tỷ dân đã làm tại đại hội Olympic mùa Đông tại Bắc Kinh được tổ chức vào năm 2022, Trung Quốc đã phô diễn những công nghệ hiện đại bậc nhất thông qua hệ thống các tình nguyện viên robot. Như Robot giao hàng, robot pha chế, robot phục vụ,.. Những phát minh sáng tạo của họ không những giải quyết được vấn đề lây lan dịch bệnh trong thời buổi nhạy cảm ấy mà đồng thời còn tạo ra sự thích thú tiện lợi không chỉ cho những vận động viên tham gia mà còn là cách để quảng bá hình ảnh của đất nước họ cho thế giới. Mọi thứ trên đời đều có hai mặt của nó và công nghệ cũng không phải là một ngoại lệ khi nó giải quyết cho ta những vấn đề cũ nhưng bên cạnh đó, những vấn đề mới vẫn sẽ xuất hiện. Công nghệ cũng giống như con người không thể hoàn hảo toàn diện được. Chúng ta hãy thử tưởng tượng nếu con người không có công nghệ thì cuộc sống sẽ có ý nghĩa hơn trong giao tiếp. Khi mặt đối mặt với nhau, dường như mối quan hệ sẽ trở lên gắn kết và đáng trân trọng hơn nhường nào. Trực tiếp thể hiện cảm xúc vẫn luôn được ưu tiên hơn cách “gặp nhau” qua chiếc màn hình nhỏ mà giới trẻ ngày nay vẫn thường sử dụng. Không chỉ vậy, ánh sáng xanh toả ra từ các thiết bị điện từ sẽ gây tác động xấu đến sức khỏe, tinh thần của người sử dụng. Song song với đó là sự hạn chế trong việc học hỏi tri thức, không thể tìm hiểu những điều chưa được khám phá của con người. Vậy nhưng, nếu không có sự trợ giúp của công nghệ, các quốc gia sẽ mất đi những cơ hội phát triển tiềm năng, tạo những hạn chế nhất định cho con người trong tương lai.
Có thể khẳng định được rằng con người đã và đang thay đổi công nghệ và công nghệ cũng đang thay đổi đời sống của chúng ta. Nhưng trong một số hoàn cảnh, điều kiện con người và công nghệ không tác động lên nhau, hơn nữa công nghệ còn có tác động tiêu cực đến đời sống con người. Như đã đề cập ở trên, ta thấy được rằng sự phát triển của công nghệ là một điều thiết yếu bởi mục đích của sự cải tiến ấy chính là để phục vụ cuộc sống của con người. Nhu cầu của con người lại luôn biến động theo thời gian, theo những biến chuyển của thời đại. Lấy ví dụ, khi toàn cầu hóa trở thành một việc cần thiết để thế giới cùng nhau phát triển, kéo theo nhu cầu đó hàng loạt những phát minh của công nghệ đã được ra mắt như sóng viễn thông đã xuất hiện 4g, 5g, nó được cải tiến trở nên mạnh mẽ, nhanh chóng, dễ dàng được tiếp cận hơn để phục vụ con người trong việc kết nối toàn cầu, truyền tải thông tin. Nên tôi cho rằng con người dường như không thể dừng lại được dòng chảy phát triển của công nghệ, đây là điều quan trọng để con người có thể thích nghi với thế giới tiến bộ. Ở một số khía cạnh như kinh tế, xã hội thì công nghệ đã có ảnh hưởng mạnh mẽ nhưng đối với khía cạnh con người, về mặt nhận thức và cảm xúc thì có sự tác động là không thể. Ta thấy rằng con người là những cá thể đặc biệt của tạo hóa, mỗi người lại có những cảm xúc, suy nghĩ riêng. Đây là một điều đặc biệt, tạo ra sự đa sắc cho cuộc sống, do đó việc thay thế chúng bằng những công nghệ chưa có tri giác, cảm xúc như con người thì quả thật là một điều không thể. Công nghệ ngày nay đã phát triển vượt bậc đến mức sự hiểu biết của chúng đã vượt xa con người, như xuất hiện của Chat GPT một trợ lí ảo sử dụng trí tuệ AI, nó có thể cung cấp mọi thông tin chỉ bằng một câu hỏi của ta, sự kì diệu ấy đã làm bao người phải kinh ngạc . Dựa trên sự tiên tiến ấy, công nghệ là một công cụ hỗ trợ đắc lực của con người trong việc tìm hiểu tri thức. Nó cũng chỉ nên dừng lại ở việc trở thành một công cụ hỗ trợ, chứ không thể thay thế được hoàn toàn cho con người trong việc học hỏi kiến thức. Việc học tập, rèn luyện, tiếp thu tri thức phải do chính con người thực hiện thì mới thật sự mang lại được giá trị, mới tạo ra sự hiểu biết, phát triển được bản thân, nếu phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ sẽ bị thụ động và lười biếng. Một thực trạng đang xảy ra chính là sự phổ biến của Chat GPT đã tạo ra nhiều mối lo ngại về sự lạm dụng của học sinh sinh viên, các trường Đại học như Oxford, Cambridge, đã cấm sinh viên dùng chatbot AI trong các bài luận tính điểm. Ngoài ra, công nghệ cũng đang tạo ra nhiều áp lực hơn cho con người, ảnh hưởng tâm lý và sức khỏe, bởi sự phát triển lĩnh vực này giúp con người có nhiều cơ hội để tiếp cận với nhiều điều hơn. Đôi khi thông tin được tiếp nhận mang lại ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lí của con người, như các tin giả, tin đồn, các hiện tượng mạng thiếu văn hóa. Vào đợt dịch Covid 19 bao nhiêu người đã hoang mang, điêu đứng trước những thông tin của những kẻ ác ý. Còn những vấn đề bất cập của một số người như cách biệt với xã hội, thiếu kỹ năng giao tiếp,… Và một điều khó có thể xảy ra chính là việc công nghệ sẽ hoàn toàn thay thế con người trong công việc, nghề nghiệp. Hiện nay đang có nhiều ngành nghề như dịch vụ, cơ khí đã sử dụng robot tự động để đạt được hiệu quả cao hơn, nhưng đây là một mối đe dọa với người lao động khi gia tăng tỉ lệ thất nghiệp. Kinh đô điện ảnh thế giới Hollywood vừa phải đối mặt với làn sóng đình công từ 11.500 thành viên Hiệp hội Biên kịch Mỹ, họ phản đối mức lương thấp đã duy trì nhiều năm, cơ hội việc làm ngày càng ít khiến thu nhập bấp bênh. Đặc biệt, việc các hãng phim bắt đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo AI viết kịch bản cũng khiến giới biên kịch cảm thấy bị đe dọa. Công việc là điều quan trọng với mỗi cá nhân giúp tạo ra được thu nhập để duy trì cuộc sống vậy nay công nghệ chỉ nên được sử dụng để giúp người lao động đạt hiểu quả chứ không nên thay thế toàn bộ con người. Suy cho cùng không thể phủ nhận rằng sự phát triển vượt bật của công nghệ đã mang lại rất nhiều lợi ích cho con người, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển xã hội, nhưng nó vẫn tồn tại những ảnh hưởng tiêu cực. Vậy nên để có thể hạn chế được những tiêu cực đó con người cần phải học cách cân bằng được công nghệ với đời sống. Và với những gì đã đề cập, tôi đồng ý với quan điểm đó rằng con người vẫn luôn thay đổi công nghệ và chính công nghệ cũng đang tác động ngược lại, thay đổi cuộc sống của con người.
Ta không thể phủ nhận rằng những mặt lợi mà công nghệ đang đem lại là những màu sắc mới trong cuộc sống của chúng ta. Với những ảnh hưởng đến cộng đồng, ta đã biết cuộc cách mạng 4.0 với nền tảng là công nghệ vạn vật kết nối, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, đã tạo ra một bộ mặt hoàn toàn mới cho thế giới. Trong một số công việc nặng nhọc đã có sự thay thế bằng robott, Internet với tốc độ nhanh chóng được phủ sóng khắp mọi nơi.. Bên cạnh đó, còn có sự ra đời của các cỗ máy với khả năng xử lý thông tin siêu việt đã làm cho các lĩnh vực kinh tế và đời sống của con người trở lên dễ dàng và tiện lợi. Khi những vấn đề nhỏ nhặt và những điều phức tạp gây khó khăn được giải quyết thì ta sẽ giảm đi phần nào sự căng thẳng, cuộc sống trở nên thoải mái hơn. Công nghệ còn mang lại sự kết nối, không chỉ đem tới sự tiện lợi mà còn làm cho các mối quan hệ xung quanh ta trở lên gần gũi gắn kết với nhau hơn. Nhưng trái lại khi sự phát triển công nghệ trở nên phổ biến thì bản thân mỗi người sẽ mất đi sự riêng tư, luôn đứng trước những nỗi lo bị đánh cắp thông tin cá nhân. Đây yếu tố giúp dễ dàng tạo cơ hội cho những tên tội phạm công nghệ cao hành động Chúng ăn cắp thông tin và dữ liệu khiến cho quyền điều khiển các thiết bị công nghệ bị ảnh hưởng và lợi dụng, đây là một hành động phi pháp đáng phải lên án. Và khi công nghệ phát triển một cách nhanh chóng thì việc thích nghi đối với một số người trở nên khó khăn, việc này tạo ra một khoảng cách vô hình giữa họ với xã hội phát triển ngoài kia. Thậm chí quá trình phát triển công nghệ trở thành mỗi cuộc chạy đua giữa các cuốc gia, tạo ra cuộc khủng hoảng sinh thái, thiệt hại nghiêm trọng đến môi trường sống của các loài sinh vật. Sự đào thải khí thải công nghiệp ra môi trường rất khó phân hủy và còn vô cùng độc hại đến đời sống của chúng ta.
Công nghệ không chỉ đem tới tác động tới cộng đồng, xã hội mà nó còn ảnh hưởng đến mỗi chúng ta. Về mặt tích cực công nghệ không chỉ hỗ trợ chúng ta trong việc tìm kiếm chia sẻ thông tin mà còn giúp ta dễ dàng thao tác, công việc trở nên nhanh chóng. Khi công nghệ ngày càng tiến bộ hơn đòi hỏi con người cũng phải nỗ lực hết mình, cố gắng không ngừng học hỏi để bắt kịp với thời đại số. Cùng với những lợi thế mà công nghệ đã mang lại thì mặt khác nó còn có những tác động tiêu cực đến chúng ta. Sự tiến bộ ấy khiến cho một số người bị phụ thuộc vào công nghệ, không chịu suy nghĩ, tìm tòi. Có thể sẽ mất đi khả năng tự chủ tạo sự phụ thuộc công nghệ số. Công nghệ khiến cho các mối quan hệ trở nên mờ nhạt, xa cách dần. Đồng thời sự tập trung cao độ vào các thiết bị số sẽ làm ảnh hưởng tới mắt, sức khỏe và tinh thần chúng ta tạo nên sự mệt mỏi trong thời gian dài và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh.
Nhưng ta phải khẳng định rằng công nghệ đóng vai trò không nhỏ trong đời sống con người. Công nghệ đã mang lại sự tiện lợi và nhanh chóng trong xã hội nói chung, càng ngày càng tiến bộ và khẳng định giá trị sử dụng toàn phần của nó tới nhân loại. Kể từ khi công nghệ xuất hiện, không thể phủ nhận hoàn toàn công nghệ đã nâng tầm cuộc sống của con người, tạo một bước tiến mới trong phát triển công nghệ phục vụ các thế hệ nhân sinh. Từ đó, công nghệ đã mang đến không ít lợi ích cho nhân loại.
Thời gian trôi đi không ngừng, và qua các thời đại khác nhau, sự phát triển của nhân loại luôn đi đôi với tiến bộ công nghệ. Công nghệ thông tin không chỉ mở ra cánh cửa tới thế giới, mà còn khai phá những khả năng tuyệt vời cho tương lai. Sự tương tác tưởng chừng như không thể tách rời giữa con người và công nghệ, tạo nên một cánh cửa dẫn dắt chúng ta tiến tới một tương lai sáng lạn. Tuy nhiên, nếu không có tác động tích cực từ cả hai phía, chúng ta có thể đối mặt với một môi trường công nghệ số mờ nhạt và thiếu triển vọng. Trong tương lai, tôi hy vọng rằng công nghệ sẽ đạt được những thành tựu vượt bậc, và nhân loại sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển đó.
