Giáo án Ngữ văn 12 theo chủ đề :Thao tác lập luận và phương thức biểu đạt

Xây dựng chủ đề dạy học môn văn lớp 12. Soạn bài Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt. Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

1. Kiến thức-Kĩ năng-Thái độ

            a.Kiến thức
Sau bài học, người học hiểu được:
– Yêu cầu và tầm quan trọng của việc vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận.
– Cách vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận.
–  Yêu cầu và tầm quan trọng của việc vận dụng kết hợp các thao tác lập luận trong bài văn nghị luận
– Cách vận dụng kết hợp các thao tác lập luận trong bài văn nghị luận : xuất phát từ yêu cầu và mục đích nghị luận.
 
Kĩ năng
Sau bài học, người học có thể:
– Nhận diện được tính phù hợp và hiệu quả của việc vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong một số văn bản.
– Vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt để viết bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí, về một hiện tượng đời sống, về một tác phẩm văn học và về một ý kiến bàn về văn học.
– Nhận diện được tính phù hợp và hiệu quả của việc vận dụng kết hợp các thao tác lập luận trong một số văn bản.
– Biết vận dụng kết hợp các thao tác lập luận để viết bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí, về một hiện tượng đời sống, về một tác phẩm văn học và về một ý kiến bàn về văn học.
Thái độ:
Sau bài học, người học ý thức:
-Vận dụng kiến thức để tạo lập văn bản.

2. Hình thành năng lực:

– Năng lực thu thập thông tin liên quan các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt
– Năng lực đọc – hiểu các văn bản để phát hiện các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt .
– Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân có sử dụng các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt.
– Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận những vấn đề trong cuộc sống
– Năng lực phân tích, so sánh các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt.
– Năng lực tạo lập văn bản nghị luận.

3. Phát triển phẩm chất:

-Biết nhận thức được tầm quan trọng của các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt.
-Có ý thức tìm tòi, phát hiện, vận dụng các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt.
 
B.KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHỦ ĐỀ

1. Thời gian thực hiện

-Thực hiện trong 02 tuần: 14, 15
-Số tiết thực hiện trên lớp: 03
+ 2 tiết: Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt
+ 1 tiết: Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

a/Chuẩn bị của giáo viên
-Giáo án
-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
-Những ngữ liệu tiêu biểu để nhận biết các thao tác lập luận và các phương thức biểu đạt
-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp
-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà
b/Chuẩn bị của học sinh
-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài
-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)
-Đồ dùng học tập

3. Lập bảng mô tả mức độ nhận thức

 
THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
 HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài học theo chủ đề bằng câu hỏi trải nghiệm, gợi nhớ các kiến thức đã học ở THCS sau:
1/ Từ bậc THCS, chúng ta đã học những phương thức biểu đạt nào?Phân biệt sự khác nhau của các kiểu văn bản trên? Các kiểu văn bản trên có thể thay thế cho nhau được không? Tại sao?Các phương thức biểu đạt trên có thể được phối hợp với nhau trong một văn bản cụ thể hay không? Tại sao? Nêu một vì dụ để minh hoạ.
 
2/ Văn bản sau đã sử dụng kết hợp các thao tác lập luận nào?
“Theo Health, Pokemon Go là trò chơi thực tế ảo đòi hỏi người chơi phải cầm smartphone di chuyển theo bản đồ định vị để bắt được những con thú ảo. Chỉ sau một thời gian ngắn phát hành, trò chơi này đã thu hút hàng chục triệu tín đồ tham gia. Ban đầu, mục đích tốt đẹp của các nhà sản xuất Pokemon Go là muốn kéo những đứa trẻ thụ động ra khỏi nhà, khuyến khích chúng vận động nhiều hơn, tuy nhiên càng ngày trò chơi này càng bộc lộ nhiều tác hại đến sức khỏe người dùng…”
(Theo http://suckhoe.vnexpress.net/tin -tuc/cac-benh/choi-pokemon-go-hai-suc-khoe-the-nao)
Gợi ý trả lời:
HS kể 6 phương thức biểu đạt;
-Các kiểu văn bản trên khác nhau ở hai điểm chính là:Thứ nhất, khác nhau về phương thức biểu đạt.Thứ hai, khác nhau về hình thức thể hiện.
-Các kiểu văn bản trên không thể thay thế cho nhau được, vì:Phương thức biểu đạt khác nhau;Hình thức thể hiện khác nhau;Mục đích khác nhau..
Các phương thức biểu đạt trên có thể phối hợp với nhau trong một văn bản cụ thể, vì: Trong văn bản tự sự có thể sử dụng phương thức miêu tả, thuyết minh, nghị luân… và ngược lại.
2. Thao tác giải thích: Pokemon Go làtrò chơi thực tế ảo đòi hỏi người chơi phải cầm smartphone di chuyển theo bản đồ định vị để bắt được những con thú ảo.
–  Thao tác phân tích: mục đích tốt đẹp của các nhà sản xuất Pokemon Go là muốn kéo những đứa trẻ thụ động ra khỏi nhà, khuyến khích chúng vận động
–  Thao tác bác bỏ: càng ngày trò chơi này càng bộc lộ nhiều tác hại đến sức khỏe người dùng
Từ đó, giáo viên giới thiệu bài học: Qua 2 bài tập trên, chúng ta nhận thấy trong văn bản, người ta thường sử dụng kết hợp nhiều phương thức biểu đạt, kết hợp nhiều thao tác lập luận. Chủ đề hôm nay chúng ta sẽ luyện tập 2 nội dung này.
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
 TIẾT 42-43/ Tuần: 14
LUYỆN TẬP VẬN DỤNG KẾT HỢP CÁC PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT
TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN.

TIẾT THỨ 44/ Tuần: 15
LUYỆN TẬP VẬN DỤNG KẾT HỢP CÁC THAO TÁC NGHỊ LUẬN

 HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
1/Lập bảng tổng hợp về các phương thức biểu đạt:
 

 
Trả lời:
 

2. Nêu khả năng kết hợp giữa các phương thức:

HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG
+ Bài tập ứng dụng: Xác định các thao tác lập luận trong văn bản sau:
BÀI TOÁN TỔNG HỢP CỦA CUỘC ĐỜI
(1)Nguyên tố cơ bản của sinh mệnh là thời gian. Thời gian là một chuỗi con số khô khan đơn điệu nhưng lại thần kì. Muốn đem chuỗi số này đến một môi trường tốt để phát huy tới cực điểm, đòi hỏi phải học được cách giải tổng hợp.
Từ phép cộng trừ nhân chia bậc tiểu học tới phép phân giải nhân thức bậc trung học, lại tới phép hàm số và vi tích phân của bậc đại học, khái niệm toán học đã được thăng cấp, tuổi tác của bản thân cũng tăng lên, sự lí giải cuộc đời cũng dần dần phức tạp. Hằng số và biến số của cuộc đời dù khó giải và nắm vững, nhưng con đường đời nói chung đều phải dựa vào viêc vận dụng phép giải tổng hợp bốn phép tính cộng trừ nhân chia.
(2) Chúng ta hãy suy nghĩ nghiêm túc về biểu thức toán học sau:
[80 x 365 – (15 + 15) x 365] x 1|3 = 6083 (ngày).
Ý nghĩa của biểu thức này là: giả dụ một người có thể sống tới 80 tuổi, trừ đi 15 năm chưa hiểu biết gì và 15 năm già nua cuối đời, lại trừ đi khoảng 2|3 thời gian phải dùng vào viêc ăn, ngủ, sinh hoạt… thì thời gian của một đời người thực sự có ích, thực sự học tâp và làm viêc, cống hiến… cũng chỉ có 6083 ngày mà thôi! Thời gian sống có ích của mỗi đời người là rất ngắn! Một nhân vât dù kiêt xuất đến đâu chăng nữa cũng bị câu thúc bởi khoảng thời gian có hạn này. Vì vây, ai nhân thức được điều này thì người ấy có cơ hội thành công và ngược lại, kẻ nào đủng đỉnh rong chơi thì đó chính là hành động tự vứt bỏ những cơ hội trời cho! Một gợi ý khác của biểu thức này là, trong khoảng thời gian hữu hạn này, một người không thể thành công trong nhiều lĩnh vực, mà nhất thiết phải biết lựa chọn những lĩnh vực hoặc nghề nghiêp thích hợp và phải biết loại bỏ những sở đoản. Chỉ có như vây, con người mới thành công.
Trả lời:
– Đoạn văn (1) dùng lập luận phân tích;
– Đoạn văn (2) dùng lập luận chứng minh.
HOẠT ĐỘNG BỔ SUNG

1. Xác định sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt trong bài thơ Sóng ( Xuân Quỳnh)
2. Sử dụng các thao tác lập luận viết đoạn văn nghị luận xã hội. Nghị luận về một đoạn thơ.

Xem thêm : Trọn bộ giáo án Ngữ văn soạn theo hướng đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá
Giáo án ngữ văn 10 
Giáo án ngữ văn 11
Giáo án ngữ văn 12
Xem thêm : Các  phương thức biểu đạt , thao tác lập luận
Nếu muốn tải File đầy đủ, theo đúng định dạng, thầy cô bấm vào đây :
Tải trọn bộ giáo án Ngữ văn 10-11-12 Chuẩn cấu trúc 2018