Đề kiểm tra ngữ văn 10 ( sách mới) Truyện Con hổ có nghĩa

– Trong cuộc sống, cần biết ghi nhớ và báo đáp công ơn của  người đã giúp đỡ mình

– Cần biết giúp đỡ người khác trong lúc họ khó khăn, hoạn nạn.

– Chi tiết: Về sau, mỗi dịp đến ngày giỗ bác tiều, hổ lại đưa hươu, lợn đến để ngoài cửa, mấy chục năm liền.

– Nêu cảm nghĩ: Chi tiết trên đã để lại ấn tượng và gây xúc động mạnh, nó cho thấy ngay cả một con vật cũng biết ghi nhớ ơn nghĩa của người đã giúp đỡ mình dù cả khi người đó đã chết đi, từ đó nhắc nhở mỗi người đừng sống vô ơn.

Phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn đã cho ở phần Đọc hiểu.

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí.

Sau đây là một số gợi ý:

I. MỞ BÀI

– Giới thiệu truyện kể: “Con hổ có nghĩa” là một truyện ngắn đặc sắc, giàu giá trị nhân văn, thuộc loại truyện ngắn Trung đại.

– Nêu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá: Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi vào phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của câu chuyện nói trên.

II. THÂN BÀI

1. Tóm tắt truyện: Truyện “Con hổ có nghĩa” gồm hai câu chuyện nhỏ: Câu chuyện thứ nhất nói về việc bà đỡ Trần giúp cho con hổ cái sinh con, và đã được con hổ đực tặng vàng, giúp bà sống qua giai đoạn khó khăn. Câu chuyện thứ hai kể về việc một bác tiều phu giúp lấy khúc xương trong họng con hổ, và được nó trả ơn bằng cách tặng bác những con thú rừng, và ngay cả khi bác đã mất đi, mỗi lần đến ngày giỗ, nó vẫn mang thú rừng đến để làm giỗ bác.

2. Xác định và phân tích, đánh giá chủ đề:

a. Xác định chủ đề: Qua hai câu chuyện về việc hai con hổ đền ơn những người đã từng giúp đỡ mình, “Con hổ có nghĩa” muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp: hãy biết giúp đỡ người khác lúc họ gặp khó khăn hoạn nạn; và khi nhận được sự giúp đỡ, chúng ta phải biết ghi nhớ công ơn.

b. Phân tích, đánh giá chủ đề:

Chủ đề của câu chuyện có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Hình ảnh những con hổ trong truyện thực chất là hình ảnh ẩn dụ cho con người. Nhưng khi mượn hình ảnh con vật, thông điệp của câu chuyện lại càng được nhấn mạnh: đến con vật còn biết sống có ơn nghĩa, có trước có sau thì con người lại càng phải biết sống cho phải đạo.

3. Phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật:

a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Truyện có hai hệ thống nhân vật: người giúp đỡ và kẻ được giúp đỡ, người giúp đỡ là con người (bà đỡ Trần và bác tiều phu), người được giúp đỡ là con vật được nhân cách hóa (những con hổ)

– Bà đỡ Trần và bác tiều phu được miêu tả trong truyện là những người tốt bụng, sẵn sàng giúp đỡ kẻ khác trong hoạn nạn, khó khăn. Bà đỡ Trần khi biết con hổ cái đang chuyển dạ, bà đã không ngần ngại giúp đỡ nó sinh nở một cách thuận lợi, mẹ tròn con vuông. Bác tiều phu khi thấy chú hổ bị hóc xương, cũng đã sẵn lòng giúp lấy khúc xương ra để cứu mạng nó. Chính vì lòng tốt của mình mà hai người đã được báo đáp: bà đỡ Trần được hổ tặng vàng, giúp sống qua những năm đói kém; bác tiều phu được hổ tặng thú rừng, và cả khi đã mất, chú hổ vẫn về viếng bác, mỗi lần giỗ lại đem thú rừng về để tưởng nhớ công ơn của bác.

– Hình tượng những chú hổ trong đoạn trích là những con vật sống có ân nghĩa, không quên ơn những người đã từng giúp đỡ mình. Khi được giúp đỡ, chúng thể hiện thái độ biết ơn: con hổ mà bà đỡ Trần giúp cho vợ nó sinh nở, đã cõng bà Trần về tận làng, đưa vàng, quỳ xuống tạ ơn cho đến kho bà bảo nó trở về rừng thì nó mới dời gót. Con hổ được bác tiều phu lấy xương ra khỏi họng thì trước lúc bỏ đi, đã nhìn khuôn mặt bác tiều phu, để ghi tạc vào lòng hình ảnh người đã cứu giúp mình. Hình tượng những chú hổ là hình ảnh biểu tượng cho những con người sống có trước có sau, không vô ơn bội nghĩa.

b. Nghệ thuật xây dựng tình huống: Góp phần tạo nên chiều sâu, sức hấp dẫn cho câu chuyện, không thể không kể đến nghệ thuật xây dựng tình huống. Truyện “Con hổ có nghĩa” có hai tình huống chính gắn với hai câu chuyện:

– Tình huống bà đỡ Trần đỡ đẻ cho con hổ cái và được con hổ đực trả ơn; tình huống bác tiều phu cứu giúp con hổ và cũng được nó trả ơn.

– Đây là hai tình huống mang yếu tố kì lạ: kì lạ là ở chỗ đối tượng được giúp đỡ ở đây là những con vật, mà lại là con vật theo quan niệm của dân gian là nguy hiểm. Đặt bà đỡ Trần và bác tiều phu vào tình huống này, tác giả đã làm nổi bật tấm lòng nhân hậu của họ. Đồng thời, tình huống này cũng giúp nhấn mạnh thông điệp của câu chuyện: đến con vật còn biết sống có ân có nghĩa, thì con người càng phải sống tốt với nhau.

– Tình huống truyện kì lạ cũng tạo nên sự li kì, hấp dẫn cho câu chuyện, có tác dụng lôi cuốn người đọc, gây ra cho người đọc ấn tượng mạnh, và từ đó gợi ra suy nghĩ về cách sống của chính mình.

c. Nghệ thuật trần thuật: “Con hổ có nghĩa” có lối kể chuyện giản dị nhưng vô cùng hấp dẫn. Sức hấp dẫn được tạo ra từ cách dẫn dắt câu chuyện bằng những sự kiện li kì. Các yếu tố mang tính chất hoang đường tạo nên sự lôi cuốn mạnh mẽ đối với người đọc.

III. KẾT BÀI

– Khẳng định khái quát những nét đặc sắc về chủ đề và nghệ thuật của truyện: “Con hổ có nghĩa” là câu chuyện không chỉ đặc sắc về mặt nghệ thuật mà còn sâu sắc về mặt chủ đề, chứa đựng nhiều bài học cuộc sống vô cùng giá trị.

– Nêu ý nghĩa của truyện kể đối với bản thân và người đọc: Câu chuyện đã giúp ta hiểu được rằng: trong cuộc sống, chúng ta cần phải biết yêu thương, giúp đỡ kẻ khác khi họ gặp hoạn nạn, khó khăn; nó cũng nhắc nhở chúng ta rằng: trong cuộc sống, cần phải biết ghi nhớ và đến đáp công ơn những người đã từng cứu giúp mình.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.