Đề đọc hiểu, phân tích Bài thơ quê hương – Nguyễn Bính

Môn: Ngữ văn, lớp 10

Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian phát đề)

­­­­­­

Con chim nhỏ cũng đau hồn nước mất

“Cuốc cuốc” kêu nhỏ máu những đêm vàng,

Chân ngựa đá cũng dính bùn trận mạc
Theo người đi cứu nước chống xâm lăng.

Quê hương tôi có múa xoè, hát đúm,
Có hội xuân liên tiếp những đêm chèo.
Có Nguyễn Trãi, có Bình Ngô đại cáo
Có Nguyễn Du và có một Truyện Kiều.[…]

(Trích Bài thơ quê hương –Nguyễn Bính, Nguyễn Bính thơ và đời,

 NXB Văn học Hà Nội, trang 134-135)

Môn: Ngữ văn, lớp 10

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,5 điểm.

– Học sinh không trả lời đúng đáp án: 0 điểm.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,5 điểm.

– Học sinh không trả lời đúng đáp án: 0 điểm.

– Bà Trưng

– Bà Triệu

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,5 điểm.

– Học sinh trình bày 1 ý: 0.25 điểm.

– Học sinh không trình bày hoặc sai: 0 điểm

– Làm nổi bật sự phong phú của những di sản tinh thần trên quê hương ta, nhấn mạnh tình cảm và niềm tự hào của tác giả đối với những di sản tinh thần của dân tộc.

– Giúp cho câu thơ giàu hình ảnh, nhịp điệu.

Hướng dẫn chấm:                     

– Học sinh trình bày 3 ý: 1.0 điểm.

– Học sinh trình bày 2 ý: 0.75 điểm.

– Học sinh trình bày 1 ý: 0.5 điểm.

– Học sinh không trình bày hoặc sai: 0 điểm

Học sinh trình bày theo quan điểm của mình, đảm bảo phù hợp và logic.

Gợi ý:

– Khi đất nước bị xâm lăng thì nhiệm vụ không chỉ riêng ai mà toàn dân đồng  lòng, đoàn kết xông pha ra trận mạc để dẹp quân thù.

– Tinh thần quyết tâm cao độ đánh giặc ngoại xâm.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trình bày 2 ý: 1,0 điểm.

– Học sinh trình bày 1 ý: 0.5 điểm.

– Học sinh không trình bày hoặc sai: 0 điểm

Học sinh trình bày theo quan điểm của mình, đảm bảo phù hợp và logic.

     Gợi ý: yêu mến, trân trọng, tự hào về những vẻ đẹp, những truyền thống quý báu của dân tộc.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trình bày thuyết phục: 1.0 điểm.

– Học sinh trình bày chưa thuyết phục: 0.5 điểm.

– Học sinh trình bày sơ sài: 0.25 điểm.

– Học sinh không trình bày hoặc sai: 0 điểm

Học sinh đưa ra ý kiến của bản thân, đảm bảo phù hợp và logic.

Gợi ý:

Hãy luôn trân trọng, yêu quý vẻ đẹp bình dị của quê hương mình. Những điều bình dị, mộc mạc ấy đã làm đẹp đời sống tâm hồn ta và giúp ta có thể sống, cống hiến.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trình bày thuyết phục: 1.0 điểm.

– Học sinh trình bày chưa thuyết phục: 0.5 điểm.

– Học sinh trình bày sơ sài: 0.25 điểm.

– Học sinh không trình bày hoặc sai: 0 điểm

Gợi ý:

– Phát huy truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc.

– Nỗ lực học tập, trau dồi bản thân, rèn luyện đạo đức, sống có ước mơ, hoài bão, mục tiêu và cố gắng vươn lên. Tích cực tham gia vào các hoạt động công ích, các hoạt động tình nguyện, sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ người khác.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh trình bày 2 ý: 0,5 điểm.

– Học sinh trình bày 1 ý: 0.25 điểm.

– Học sinh không trình bày hoặc sai: 0 điểm

HS có thể trình bày bài viết theo nhiều cách trên cơ sở đảm bảo những yêu cầu sau:

* Phân tích, đánh giá đoạn thơ:

– Giá trị về nội dung:

+  Khổ thơ thứ nhất và khổ thơ thứ hai: gợi ra những di sản văn hóa, đó là thành tựu của cha ông dựng xây, gìn giữ.

+  Khổ thơ thứ 3: niềm tự hào của tác giả đối với những truyền thống quý giá trong lịch sử, các vị anh hùng đã giành lại độc lập dân tộc. Thể hiện tình yêu quê hương, đất nước trước sự xâm lược của quân giặc. Qua đó, để lại nhiều bài học sâu sắc để thế hệ trẻ chúng ta noi gương và cố gắng gìn giữ, phát huy giá trị cao cả, thiêng liêng này.

– Giá trị về nghệ thuật:

+ Với thể thơ tự do nhân vật trữ tình dễ dàng bộc lộ cảm xúc, tình yêu của mình dành cho quê hương, đất nước.

+ Giọng thơ trữ tình thủ thỉ, thiết tha, đằm thắm.

+ Sử dụng các chất liệu văn hóa dân gian một cách sáng tạo.

+ Sử dụng các biện pháp tu từ: liệt kê, điệp từ, nhân hóa…

– Liên hệ so sánh với các tác giả, tác phẩm cùng đề tài.

* Khái quát, tổng hợp lại vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ. Nêu suy nghĩ, đánh giá khái quát và cảm xúc của bản thân về đoạn thơ.

Hướng dẫn chấm:

– Phân tích đầy đủ sâu sắc: 2,5 điểm.

– Phân tích đầy đủ nhưng chưa sâu sắc: 1,5 điểm – 2,0 điểm.

– Phân tích chung chung, chưa rõ nội dung và nghệ thuật: 0,5 điểm.

– Phân tích sơ lược, chưa thấy được nội dung và nghệ thuật. (0,25 điểm)

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

Hướng dẫn chấm:

 Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.

Hướng dẫn chấm:

– Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình phân tích; so sánh với tác phẩm cùng đề tài; bài viết giàu cảm xúc: 0.5 điểm

– Đáp ứng được 2 yêu cầu: 0,25 điểm.

– Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm

– Bài viết học sinh không sáng tạo: 0 điểm.