Đề cuối kì văn 11 Lễ hội Sòng Sơn – Ba Dội , Nghị luận bài thơ Một phía làng tôi

% điểm

KHỐI: 11 – NĂM HỌC 2023-2024

Môn thi: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 90 phút

Lở bồi thành đục thành trong bao đời

Con sông như thể mẹ tôi

Phù sa lầm lụi dệt lời áo nâu

Làng tôi ở phía ruộng sâu

Ngàn năm bông lúa cúi đầu mà thơm

Đắng cay thành gạo thành cơm

Hồn người từ khói rạ rơm đượm đà

Nén hương thắp đỏ nếp nhà đơn sơ

Cháu con bàn chuyện bây giờ

Thể nào cũng bảo người xưa nói rằng

Làng tôi ở phía tơ giăng

Bao nhiêu con nhện tình bằng nhớ thương

Bước chân cuối nẻo gió sương

Hồn quê một mảnh còn vương tơ làng.

          KHỐI: 11 – NĂM HỌC 2023-2024

Môn thi: Ngữ văn

Thời gian làm bài: 90 phút

– Thời gian, địa điểm, sự kiện

– Mục đích, nhân vật của sự kiện

– Tiến trình tổ chức lễ hội

– Công tác chuẩn bị

– Ý nghĩa của lễ hội

– Quan điểm: bảo tồn và lưu truyền giá trị lễ hội Sòng Sơn – Ba Dội qua nhiều thế hệ đồng thời phát huy những nét đẹp lễ hội qua các hình thức đa dạng.

+ Nhan đề: thâu tóm được nội dung chính của văn bản

+ Bố cục: trình bày theo trình tự logic của thông tin kiện nhằm cung cấp cho người đọc nội dung chính của từng phần.

+ Hình ảnh: Giúp thông tin văn bản được trực quan, sinh động và đầy đủ hơn.

– Đánh thức nhưng tình cảm cội nguồn

– Đánh thức lòng biết ơn và trên trọng quá khứ

– Tự hào về truyền thống văn hoá của quê hương xứ Bỉm

– Có ý thức giữ gìn và tôn vinh nét đẹp bản sắc riêng

Mở đoạn  nêu được vấn đề, Thân đoạn triển khai được vấn đề, Kết đoạn khái quát được vấn đề

Làm rõ ý nghĩa của việc phát huy sức mạnh của bản sắc văn hoá truyền thống trong đời sống hiện đại.

HS có thể viết bài nhiều cách trên cơ sở kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm; đảm bảo các yêu cầu sau:

– Giải thích được khái niệm văn hoá truyền thống, khẳng định được phát huy sức mạnh của văn hoá truyền thống là việc cần thiết, đem lại những giá trị lớn cho đời sống tình thần của con người

– Nhìn nhận về cuộc sống hiện đại và xu thế hội nhập, nguy cơ hoà tan…

– Trình bày rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của việc phát huy sức mạnh của văn hoá truyền thống

– Rút ra bài học cho bản thân.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

nghị luận về nội dung và nghị luận một tác phẩm thơ.

– “Một phía công làng” của tác giả Nguyễn Văn Song là một thi phẩm viết về nét đẹp của truyền thống, trong một hình thức thể loại rất quen thuộc: thể thơ lục bát. Bài thơ cảm động, gây xúc động lòng người bởi niềm trân trọng sâu sắc và cảm động của tác giả dành cho con người, cho quê hương, cho văn hoá truyền thống trong lời thơ hết sức giản dị, chân thành, đằm thắm.

– Bài thơ có giá trị thức tỉnh hồn người, đưa mỗi người về miền kí ức của dân tộc, khiến mỗi người biết nhìn nhận và trân trọng quá khứ, trên trọng văn hoá dân tộc.

* Trình bày tóm tắt  nội dung và mạch cảm xúc của bài thơ:

– Bài thơ “Một phía làng tôi” đưa người đọc về với dòng sông bồi lở phù sa, với đời mẹ tảo tần vất vả và tình mẹ bao la như sông quê mát lành, đưa ta về với mảnh ruộng sâu, mùi rạ rơm với hạt lúa thơm đượm mồ hôi công sức, về với tình cảm biết ơn và thành kính trước ông bà tổ tiên đã lưu truyền cả một nền văn minh văn hoá, về với nghĩa tình thuỷ chung son sắt đã trở thành nét đẹp ngàn đời…Bài thơ khẳng định tấm lòng thương nhớ và biết ơn sâu nặng đối với quê hương. 

*Phân tích, đánh giá giá trị đặc sắc về nội dung của bài thơ.

– Bài thơ đưa người đọc đến với không gian quen thuộc ta có thể bắt gặp hầu hết các vùng miền tổ quốc. Đó là những “dòng sông tuổi thơ”, dòng sông quê, dòng sông phù sa bên lở bên bồi…Hình ảnh con sông thân thuộc hiện lên như người mẹ yêu thương của ta, chính xác là song gợi bóng hình của mẹ, là lòng thương nhớ của con dành cho mẹ.

 – Bài thơ con đưa ta đến cánh đồng quê trong mùi thơm rơm rạ, trong hình ảnh thật gần gũi ấm áp “Ngàn năm bông lúa cúi đầu mà thơm” khi trải qua những “đắng cay thành gạo thành cơm” vất vả của người dân quê cần mẫn; Bài thơ còn đưa người đọc đến với không gian của tâm linh, tâm tưởng, để mỗi người biết tri ân quá khứ, biết ơn cội nguồn “Nén hương thắp đỏ nếp nhà đơn sơ”/ “Thể nào cũng bảo người xưa nói rằng”

– Đọng lại trong tâm trí người đọc thơ là những tình cảm thiết tha, sâu nặng của người con với quê hương. Hình ảnh trong lục bát ca dao” con nhện giăng tơ” đi vào thơ Nguyễn Văn Song tự nhiên, gần gũi mà chứa đựng chiều sâu văn hoá, của nghĩa tình thuỷ chung đã trở thành truyền thống: tình yêu đôi lứa, tình thương nhớ của người con xa quê, lòng biết ơn với quá khứ, cội nguồn…tất cả trở thành một giai điệu thổn thức, ngân vang, sâu lắng, ngọt lành.

– Yêu và nhớ, hoài thương và trăn trở, “ Một phía làng tôi” như một cái ngoái nhìn thời gian, ngoái nhìn không gian trong quá khứ để thổn thức, để ngóng mong, để hoài niệm. Có một chút tiếc nuối, như sợi tơ  vương giăng dọc suốt bài thơ.              

* Phân tích, đánh giá giá trị đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ

– Một phía làng tôi được sáng tác theo thể lục bát truyền thống, nhịp điệu nhẹ nhàng, chậm rãi, tao giai điệu sâu lắng, êm đềm.

– Điệp khúc “làng tôi ở phía…”  luyến láy lặp đi lặp lại thể hiện niềm nhớ mong và nhiều liên tưởng bất ngờ, thú vị: phía bờ sông, phía ruộng sâu, phía ông bà… mỗi một hình ảnh đều gần gũi, quen thương, giàu sức gợi. “Phía” “làng tôi” vì thế là phía miền kí ức, miền tâm linh, miền hoài vọng.

* Trình bày những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về bài thơ..

– “Một phía làng tôi” là một bài thơ đẹp: đẹp từ hồn thơ đến lời thơ, hình ảnh trong thơ, cái đẹp kế thừa truyền thống của dân tộc.

– Bài thơ truyền cho ta nguồn cảm hứng yêu thương và trân trọng giá trị văn hoá, trân trọng vẻ đẹp bình dị, trân trọng những gì đời thường, đơn sơ. Bài thơ cũng đem đến cho người đọc tình yêu quê hương, yêu những gì mộc mạc thân thuộc.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.