Đề HSG: Đặc trưng cơ bản của thơ và quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ

SỞ GD VÀ ĐT

NĂM HỌC 2023-2024

(Đề thi có 01 trang)

Ngày thi: …/…/2023

Thời gian làm bài: 180 phút (không kể thời gian giao đề)

1

(Theo Sự màu nhiệm của lòng quan tâm, NXB Phụ nữ, Hà Nội 2007)

Từ câu chuyện trên, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận với chủ đề: Hãy là chính mình.

6,0

–   Câu chuyện gợi cho chúng ta bài học nhân sinh sâu sắc: chúng ta chỉ hạnh phúc thực sự khi là chính mình.

–   Nếu không sống đúng với chính mình thì sẽ dẫn đến sự mệt mỏi, lao lực, chán chường, không có được niềm vui, niềm hạnh phúc, sự thanh thản. Thành quả lao động không cao, không có nhiều đóng góp, thậm chí còn có thể gây nên những tổn thất cho bản thân và xã hội, sẽ mất đi niềm tin vào cuộc sống.

–  Sống là chính mình không đồng nghĩa với việc cố chấp, bảo thủ, chỉ biết mình, tách biệt với mọi người xung quanh, hoặc không cố gắng nỗ lực vươn lên chiếm lĩnh những cột mốc cao hơn trong cuộc sống.

–   Để được sống là chính mình mỗi người đều cần có sự nhận thức sâu sắc về bản thân, có lòng dũng cảm và thái độ sống tích cực,…

–  Phê phán những người tự ti, không tin tưởng vào bản thân, không nhận thức đúng về giá trị của mình, sống chìm đắm trong ảo tưởng,….

Lưu ý: Trong quá trình bàn luận, thí sinh phải đưa ra những dẫn chứng tiêu biểu, toàn diện, xác đáng để làm rõ vấn đề.

2

(Lê Quang Hưng, Những quan niệm những thế giới nghệ thuật văn chương, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, tr.63)

Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng trải nghiệm văn học, hãy làm sáng

tỏ ý kiến trên.

14,0

–   Thành thực đi đến tận lòng mình: những cảm xúc chân thành, mãnh liệt nhất của tâm hồn mình.

–   Riêng, chung: là hai trạng thái của cảm xúc trong thơ. Riêng chính là tình cảm cá nhân, sự cá thể hóa cảm xúc của thơ, còn chung là tiếng nói đồng cảm, đồng điệu với bao tâm hồn trong thơ, là sự gặp gỡ nỗi lòng của bao người.

=> Ý kiến trên đề cập đến đặc trưng cơ bản của thơ và quá trình sáng tạo của người

nghệ sĩ: Thơ xuất phát từ cảm xúc riêng, thành thực nhất của người sáng tác, nhưng gặp gỡ cảm xúc của nhiều tâm hồn thơ, là của chung của nhiều thế hệ người đọc.

+ Thơ ca thuộc phương thức trữ tình, lấy cảm xúc làm điểm tựa, bén rễ từ tình cảm chân thực của người làm thơ.

+ Khi sống thành thực với cảm xúc, tâm hồn nhà thơ mới thăng hoa một cách mãnh liệt nhất, nhà thơ mới có thể nói lên những điều sâu thẳm nhất của tâm hồn mình.

+ Cảm xúc của nhà thơ càng thành thực đến tận lòng mình thì thơ càng hay, càng tạo được sự rung cảm nơi người đọc, sẽ gặp trái tim nhân loại, sẽ chạm tới nỗi lòng của bao người. Nếu không, thơ chỉ là sự lắp ghép ngôn từ hoa mĩ, những cảm xúc giả dối,… không thể tìm được tiếng lòng đồng điệu nơi người đọc.

– Thơ càng “riêng” thì lại càng dễ thành “của chung”

+ Tính riêng của thơ là cảm xúc riêng, góc nhìn riêng, cách cảm riêng của người nghệ sĩ, là yêu cầu khắt khe của thơ ca, nghệ thuật và bạn đọc.

+ Từ cái riêng ấy, thơ ca phải chạm được vào cái chung của nhân loại, phải trở thành tiếng lòng chung của nhiều người.

+ Thơ ca càng riêng, càng độc đáo càng dễ thành của chung, tức là càng được đón đợi, nhận được nhiều sự tri âm đồng điệu.

+ Thơ biểu hiện những cảm xúc, nỗi niềm riêng tư của người nghệ sĩ. Những tác phẩm thơ chân chính bao giờ cũng mang ý nghĩa khái quát về con người và cuộc đời. Những sáng tác đó là cầu nối dẫn đến sự đồng cảm giữa người với người.

–   Nhà thơ cần thành thực đi đến tận lòng mình thì sẽ gặp trái tim nhân loại, sẽ chạm tới nỗi lòng của bao người.

–  Thơ càng “riêng” thì lại càng dễ thành “của chung”.

–   Ý kiến đặt ra bài học quan trọng đối với người sáng tác và người tiếp nhận:

+ Đối với người sáng tác: Sống thật với chính mình, có những tình cảm phong phú, cao đẹp, biết mở rộng tâm hồn mình trước cuộc đời, con người; đồng thời phải là những nghệ sĩ ngôn từ, tạo ra được dấu ấn phong cách nghệ thuật độc đáo, mới mẻ.

+ Đối với người đọc: Biết cảm nhận, thấu hiểu và trân trọng những tâm tư, tình cảm, tiếng lòng mà nhà thơ gửi gắm trong mỗi vần thơ, để từ đó bồi đắp tâm hồn, tình cảm của mình, tri âm và đồng sáng tạo với nhà văn.