Đề nguồn thi HSG duyên hải Bắc Bộ Ngữ văn 10 năm 2019 – Chuyên Hoàng Lê Kha Tây Ninh

 
Câu 1: (8 điểm)
Nhẫn nhịn là phẩm chất của kẻ mạnh.
Anh/ chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên.
Câu 2: (12 điểm)
Số phận con người là mối quan tâm hàng đầu của những người cầm bút ở mọi thời đại, mọi nền văn học.
Anh/ chị hãy giải thích và làm sáng tỏ vấn đề trên qua những sáng tác tiêu biểu của Nguyễn Du.

……………… HẾT …………….

Câu 1: (8 điểm)
1.Yêu cầu về kỹ năng;
Thí sinh xác định đúng kiểu bài nghị luận về một vấn đề đạo lý tư tưởng, với các thao tác nghị luận chính: giải thích, kết hợp với các thao tác chứng minh và bình luận. Bài viết có kết cấu chặt chẽ, bố cục rõ ràng hợp lý, luận điểm mới mẻ sâu sắc, diễn đạt tốt có sức thuyết phục.

2. Yêu cầu về kiến thức:

Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng về cơ bản phải đáp ứng được những yêu cầu sau:

1. Giới thiệu vấn đề nghị luận:(0.5 điểm)
2. Giải thích: (4 điểm)

– Nhẫn nhịn là một thái độ sống- cách hành xử của con người biết dằn lòng xuống, tạm thời chấp nhận thực tế (không mấy tốt đẹp)- đang chống lại bản thân vì mục đích xa, lâu dài và tốt đẹp hơn đối với bản thân và mọi người.
Nhẫn nhịn khác với nhẫn nhục, nhẫn nhục là chấp nhận đầu hàng hoàn cảnh nhưng không nhằm đạt mục đích nào.
– Tại sao nói nhẫn nhịn là phẩm chất của kẻ mạnh:
+ Nhẫn nhịn là sự ý thức sâu sắc về bản thân và ngoại cảnh là sự hiểu mình, hiểu hoàn cảnh, hiểu tình thế, biết làm chủ mình.
+ Nhẫn nhịn không phải là phẩm chất tự thân (Sinh ra đã biết nhẫn nhịn) đây là phẩm chất được hình thành qua sự tôi luyện trong thực tế phức tạp, vì thế giúp cho con người trở nên mạnh mẽ. Sức mạnh luôn tiềm ẩn ở những con người có phẩm chất nhẫn nhịn.
+ Người nhẫn nhịn là người biết tự kiềm chế, có khả năng duy trì, bảo vệ các mối quan hệ tốt đẹp, được mọi người kính nể.

2. Bàn luận (2.5 điểm)

– Để tạo nên sức mạnh chân chính, mỗi người trong cuộc sống phải biết nhẫn nhịn. Bởi con người sinh ra có số phận khác nhau: kẻ yếu người mạnh, kẻ lành lặn người tật nguyền, kẻ sống trong nhung lụa người nghèo hèn…Con người phải nhận thức đầy đủ thực tế ấy để phấn đấu, để thay đổi số phận.
– Nhẫn nhịn vì thế mà trái ngược với kẻ nông nổi. Nông nổi là không biết kiềm chế, thiển cận, dễ làm đổ vỡ các mối quan hệ và thường thất bại trong cuộc sống.
– Vấn đề trên không chỉ có ý nghĩa đối với từng cá nhân mà còn có ý nghĩa đối với cả một quốc gia, dân tộc. Việt Nam là một nước nhỏ, trong những hoàn cảnh cụ thể phải biết nhẫn nhịn vì những mục đích lớn và xa hơn.

1. d. Bài học nhận thức và hành động (1 điểm)

– Mỗi cá nhân phải có nhận thức sâu sắc về điều này và cần vận dụng mềm dẻo, linh hoạt trong cuộc sống.
– Thường xuyên rèn luyện bồi dưỡng ý chí, nghị lực để trở thành kẻ mạnh.
Cách  cho điểm:
– Điểm 8: đáp ứng tốt các yêu cầu trên, luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, có thể mắc một vài lỗi nhẹ .
– Điểm 6: đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên, một số ý có thể chưa sâu, lập luận được, còn mắc một số lỗi.
– Điểm 4: đáp ứng được nửa yêu cầu, nhìn chung hiểu vấn đề, bài viết trình bày rõ, có thể mắc một số lỗi về dùng từ, diễn đạt.
– Điểm 2: nội dung quá sơ lược, không làm đúng các thao tác nghị luận như đã yêu cầu ở trên, mắc nhiều lỗi nặng.
– Điểm 0: sai lệch hoặc bỏ giấy trắng .
Câu 2: (12 điểm)

1. Yêu cầu về kỹ năng: thí sinh biết cách làm văn nghị luận văn học, với các thao tác nghị luận chính: giải thích và chứng minh. Bài viết có kết cấu chặt chẽ, bố cục luận điểm rõ ràng, văn viết có cảm xúc, diễn đạt tốt…
2. Yêu cầu về kiến thức:

Thí sinh có thể trình bày, diễn đạt theo nhiều cách khác nhau, có thể vừa kết hợp giải thích và chứng minh  nhưng phải đảm bảo các yêu cầu sau:
a.Giới thiệu vấn đề nghị luận:(1điểm)
b.Giải thích: ( 4 điểm)
Tại sao nói “ Số phận con người là mối quan tâm hàng đầu của người cầm bút”:
+  Con người luôn là đối tượng trung tâm của việc phản ánh.
+ Con người trong tác phẩm văn học được miêu tả sinh động, toàn vẹn về nhiều phương diện: ngoại hình, hành động, ngôn ngữ, tính cách, cuộc đời…hay số phận.
+ Số phận con người (nhân vật) là sự vinh- nhục, thành công- thất bại, hạnh phúc- khổ đau…cái mà con người có được trải qua những nỗ lực, những đấu tranh vật lộn trong cuộc đời. Số phận là cái kết thúc của nhân vật, những giới hạn dành cho con người ( nhân vật).
+ Số phận phần lớn do con người quyết định, song cũng còn do cả những yếu tố tất nhiên và ngẫu nhiên và vô vàn những nghịch lý bất ngờ. Số phận vì vậy luôn là những bí ẩn, nguồn cảm hứng của sáng tạo nghệ thuật, tạo nên sức hấp dẫn lôi cuốn cho bất cứ ngòi bút nào.
+ Khi phản ánh số phận con người thì mối quan tâm hàng đầu của nhà văn là số phận của những kẻ bất hạnh, bị áp bức đè nén- nạn nhân của xã hội. Đấy là thiên chức của người cầm bút.
+ Quan tâm số phận con người nhà văn phải thể hiện rõ thái độ, tình cảm của mình: yêu- ghét, lên án- bênh vực, phản đối- đồng tình…và mong muốn- khát vọng thay đổi số phận. Bởi văn học là lĩnh vực của tư tưởng tình cảm.
+ Điều này còn thể hiện cách lý giải, cách giải quyết, thế giới quan của nhà văn về số phận con người đúng đắn hay sai lầm, tích cực tiến bộ hay lạc hậu…
+ Số phận con người (nhân vật) cũng là điều mà độc giả quan tâm- rốt cuộc số phận ra sao?

1. Chứng minh( 5 điểm)

Thí sinh có thể lấy một số dẫn chứng trong các tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều, Độc Tiểu Thanh ký, Bài ca những điều trông thấy, Người hát rong ở Thái Bình… để làm sáng tỏ vấn đề.

1. Bàn bạc mở rộng vấn đề:(2 điểm)

+ Quan tâm đến số phận con người là nội dung cốt lõi hình thành chủ nghĩa nhân đạo, nhân văn của tác phẩm.
+ Để làm nên giá trị ấy, không có con đường nào khác người cầm bút phải sống gần gũi với nhân dân, sống như nhân dân, hóa thân vào những số phận bất hạnh để nói tiếng nói của họ.
Cách cho điểm.
Điểm 12: giải quyết tốt các yêu cầu trên, người trình bày tỏ ra có kiến thức lý luận và văn học sâu và phong phú. Văn viết có cảm xúc, luận điểm rõ ràng có sức thuyết phục, có thể mắc một số lỗi nhẹ do sơ suất.
Điểm 10: giải quyết cơ bản các yêu cầu trên, một vài ý có thể chưa sâu. Văn viết trôi chảy, luận điểm có sức thuyết phục, trình bày rõ ràng mạch lạc. Có thể mắc một số lỗi nhẹ.
Điểm 8: tỏ ra hiểu đề, giải quyết hơn nửa yêu cầu với mức độ tốt. Văn viết mạch lạc có thể mắc một số lỗi trong diễn đạt, dùng từ .
Điểm 6: giải quyết được một nửa yêu cầu, trình bày các vấn đề rõ ràng. Còn mắc những lỗi diễn đạt ,dùng từ, đặt câu.
Điểm 4:giải quyết vấn đề sơ sài, luận điểm không rõ ràng, mắc nhiều lỗi nặng.
Điểm 2:bài làm sai lệch, diễn đạt quá yếu, mắc nhiều lỗi về dùng từ đặt câu…
* Chú ý: Những bài viết sáng tạo chứng tỏ năng lực, giám khảo có thể cho điểm khuyến khích từ 0.5 – 1 điểm.
Căn cứ vào tiêu chuẩn cho điểm, GK cân đối cho các điểm khác, điểm lẻ là 0.25. Điểm bài làm không làm tròn.

————————-HẾT———————–