Đề 1:
Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa cười
Trước mắt việc đi mãi
Trên đầu, già đến rồi
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một cành mai.
( Cáo bệnh, bảo mọi người, Tr140, SGK Ngữ văn 10, Tập I, NXBGD 2006)
Đọc văn bản trên và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
1/ Nêu ý chính của văn bản trên?
2/ Xác định động từ, phép điệp, phép đối và biện pháp tu từ cú pháp trong 4 dòng thơ đầu? Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp đó là gì?
3/ Hình ảnh một cành mai khép văn bản có ý nghĩa gì ?
4/ Viết đoạn văn ngắn ( 5 đến 7 dòng) bày tỏ suy nghĩ về tinh thần lạc quan của con người trong cuộc sống hôm nay.
Trả lời:
1/ Văn bản trên có ý chính: thể hiện tinh thần lạc quan, sức sống mãnh liệt của con người thời đại, vượt lên trên quy luật của tạo hóa;
2/ Động từ, phép điệp, phép đối và biện pháp tu từ cú pháp :
– Động từ : gồm 6 động từ : khứ(đi), đáo(đến), lạc(rụng), khai( nở), trục(qua),lai(lại). Hiệu quả : chỉ sự di chuyển, biến đổi đan cài trong 4 dòng thơ, tạo cảm giác về một thế giới vận động không ngừng ;
- Phép điệp: từ xuân và hoa
- Phép đối : xuân qua/xuân tới ; hoa rụng/hoa cười ; trước mắt/trên đầu ; việc đi mãi/già đến rồi.
- Biệp pháp tu từ cú pháp : lặp cú pháp ở dòng thơ 1 và 2
Hiệu quả nghệ thuật: Ở hai câu đầu, tác giả nói đến quy luật tuần hoàn, sinh-hoá của thiên nhiên. Ở hai câu tiếp, quy luật mà thiền sư nói đến chính là quy luật sinh-tử của đời người. Qua đó, tác giả gửi gắm niềm lạc quan kín đáo: xuân qua, hoa rụng cũng chớ nên buồn vì sẽ có khi xuân lại đến, hoa lại nở. Quy luật của cuộc đời là như vậy, không có gì là mãi mãi cả, tất thảy đều biến đổi . Con người hiểu được điều đó sẽ làm chủ được vận mệnh của mình.
3/ Hình ảnh một cành mai khép văn bản có ý nghĩa gợi niềm tin vào sức mạnh của sự sống. Nó vượt lên tất cả sự sống, chết, thịnh, suy,…
4/ Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu :
-Hình thức : đảm bảo về số câu, không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng, trôi chảy ;
-Nội dung: từ niềm lạc quan của Mãn giác thiền sư qua văn bản, thí sinh hiểu được tinh thần lạc quan là gì ? Ý nghĩa của tinh thần lạc quan ? Phê phán thái độ sống bi quan. Rút ra bài học nhận thức và hành động.
