Đề thi về vở chèo Tôn Mạnh, Tôn Trọng chương trình SGK mới

– Trong cuộc sống, phải đặt tình nghĩa lên trên hết

– Trong cuộc sống, phải biết trung thực, ngay thẳng, ở hiền sẽ gặp lành.

– Nhân vật Trinh Nguyên

– Phân tích: Trinh Nguyên là một người mẹ từ tâm, yêu thương con hết mực. Bà còn là một người vợ giữ tròn đạo hiếu với chồng, với những người quá cố, bằng chứng là khi nhà vua xử giết một tha một, bà đã xin được tha cho đứa con riêng của chồng. Đó là một quyết định dũng cảm, đau đớn, nhưng nó cho thấy một đức hạnh vô cùng cao cả của Trinh Nguyên.

Phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích đã cho ở phần Đọc hiểu.

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí.

Sau đây là một số gợi ý:

I. MỞ BÀI

– Giới thiệu đoạn trích: Đoạn trích ở phần Đọc hiểu được trích ra từ vở chèo cổ đặc sắc “Tôn Mạnh Tôn Trọng” (hay còn có tên khác là “Trinh Nguyên”), một vở chèo thấm đẫm tinh thần nhân văn, chứa đựng nhiều bài học cao đẹp về lẽ sống.

– Nêu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá: Trong bài viết sau đây, chúng ta sẽ cùng đi vào phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích nói trên.

II. THÂN BÀI

1. Tóm tắt đoạn trích: Tôn Mạnh, Tôn Trọng trên đường về thăm mẹ đã bắt gặp một cái xác người vô danh ở bên đường. Động lòng thương, hai anh em đã an táng cho người đó, nhưng lại bị lính tuần vu cho tội hiếp sát và bắt giải về kinh. Nhà vua tiến hành xét xử và ra quyết định một trong hai phải chết. Mẹ của Tôn Mạnh và Tôn Trọng là Trinh Nguyên xin vua giết Tôn Trọng, tha cho Tôn Mạnh, vì Tôn Mạnh là con riêng của chồng với người vợ trước. Cảm động trước tấm lòng của Trinh Nguyên, nhà vua đã tha bổng cho hai anh em, còn sai ban thưởng cho ba mẹ con rất trọng hậu.

2. Xác định và phân tích, đánh giá chủ đề:

a. Xác định chủ đề: Thông qua cảnh xét xử vụ án, đoạn trích ca ngợi tấm lòng nghĩa hiệp, tình yêu thương nhau cũng như sự hiếu thảo của hai anh em Tôn Mạnh Tôn Trọng; đoạn trích cũng ca ngợi tấm lòng trinh liệt, cao cả của người mẹ Trinh Nguyên. Đồng thời, đoạn trích cũng thể hiện ước mơ về một xã hội mà ở đó có những vị vua, vị quan nhân từ, sáng suốt, công bằng.

b. Phân tích, đánh giá chủ đề: Chủ đề của đoạn trích mang tính nhân văn sâu sắc:

– Thứ nhất, đoạn trích là bài ca ca ngợi thái độ nghĩa hiệp, giàu lòng trắc ẩn của hai anh em Tôn Mạnh và Tôn Trọng: Khi nhìn thấy cái xác bên đường, hai anh em đã không làm ngơ, mà trái lại, đã tiến hành chôn cất tử tế.

– Đoạn trích cũng ca ngợi tình nghĩa anh em sâu nặng giữa hai anh em Tôn Mạnh và Tôn Trọng: Trong tình cảnh nguy nan, phải đối mắt với cái chết, họ vẫn giành lấy phần nguy hiểm về mình, sẵn sàng hy sinh tính mạng vì người còn lại. Cuộc đối thoại giữa hai anh em cũng cho thấy họ là những người con hiếu thuận, trong hoàn cảnh ngặt nghèo, họ vẫn lo nghĩ đến bổn phận của một người con đối với mẹ của mình.

– Đoạn trích còn là bài ca về tấm lòng trinh liệt, cao thượng của người mẹ Trinh Nguyên. Bà chấp nhận đau lòng hy sinh đứa con đẻ để giữ lại đứa con riêng, nhằm làm tròn đạo hiếu với những người đã khuất.

– Đoạn trích cũng ngầm thể hiện ước mơ, khát vọng của người xưa về một xã hội công bằng, ở đó có những vị vua, vị quan nhân từ, anh minh sáng suốt.

3. Phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật:

– Nghệ thuật xây dựng tình huống: Đoạn trích tạo dựng một tình huống khá gây cấn và oái oăn, ở đó con người bị đẩy vào bước đường phải đưa ra những quyết định chọn lựa vô cùng khắc nghiệt giữa sự sống và cái chết. Nhưng chính tình huống này đã giúp thể hiện được những phẩm chất tốt đẹp của các nhân vật; đồng thời cũng góp phần thể hiện thông điệp đầy tính nhân văn của tác phẩm, cũng như thể hiện khát vọng của tác giả dân gian đã gửi gắm.

– Xây dựng nhân vật: Toàn bộ các nhân vật trong đoạn trích đều là nhân vật chính diện, được khắc họa với những phẩm chất tốt đẹp:

+ Tôn Manh, Tôn Trọng là những chàng trai nghĩa hiệp, tốt bụng, cũng là những con người giàu tình nghĩa với anh em, hiếu thuận với mẹ cha.

+ Trinh Nguyên là bà mẹ hết mực yêu thương con, có tấm lòng trinh liệt, cao cả.

+ Nhà vua là người trị vì có tấm lòng nhân hậu, trí tuệ sáng suốt, xét xử phân minh.

– Lời thoại: mang đặc trưng của lời thoại chèo, có sự kết hợp giữa nói và hát, mang tính vần điệu. Lời thoại đã góp phần thể hiện nội tâm và khắc họa tính cách nhân vật.

III. KẾT BÀI

– Khẳng định khái quát những nét đặc sắc về chủ đề và nghệ thuật của đoạn trích: Đoạn trích trên là một đoạn trích có nội dung mang tính nhân văn sâu sắc, được thể hiện qua những yếu tố nghệ thuật độc đáo.

– Nêu ý nghĩa của đoạn trích đối với bản thân và người đọc: Đoạn trích là một bài học ý nghĩa về tình thương yêu, lòng hiếu thảo, đức hy sinh vì người khác. Nó là lời nhắc nhở chúng ta, để chúng ta trở thành con người tốt hơn trong cuộc đời này.

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.