ĐỀ THI HẾT HỌC KÌ II Năm học 2015 – 2016. Đề đọc hiểu : Tiếng mẹ đẻ – nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức, Cảm nhận bài thơ Chiều tối (Mộ) của Hồ Chí Minh
Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài: 120 phút
PHẦN I. ĐỌC – HIỂU (3 điểm)
Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:
“Tiếng nói là người bảo vệ quý báu nhất nền độc lập của các dân tộc, là yếu tố quan trọng nhất giúp giải phóng các dân tộc bị thống trị. Nếu người An Nam hãnh diện giữ gìn tiếng nói của mình và ra sức làm cho tiếng nói ấy phong phú hơn để có khả năng phổ biến tại An Nam các học thuyết đạo đức và khoa học của châu Âu, việc giải phóng dân tộc An Nam chỉ còn là vấn đề thời gian. Bất cứ người An Nam nào vứt bỏ tiếng nói của mình thì cũng đương nhiên khước từ niềm hi vọng giải phóng giống nòi… Vì thế, đối với người An Nam chúng ta, từ chối tiếng mẹ đẻ, đồng nghĩa với từ chối sự tự do của mình”
(Nguyễn An Ninh, Tiếng mẹ đẻ – nguồn giải phóng các dân tộc bị áp bức, Ngữ văn 11 tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2006)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt và thao tác lập luận được sử dung trong đoạn trích.
Câu 2. Chỉ ra những đặc điểm của phong cách ngôn ngữ chính luận trong đoạn trích.
Câu 3. Nội dung trong đoạn văn bản là gì? Theo tác giả tiếng Việt có vai trò quan trọng với người An Nam như thế nào?
PHẦN II. LÀM VĂN
Câu 1. (3 điểm)
“Hiện có khoảng 70 – 80% trẻ em trong độ tuổi từ 10 – 15 ham thích game online và hiện tại, số người chơi game, nghiện game không hề suy giảm…
Theo các chuyên gia, chứng nghiện game kéo theo những hệ lụy xã hội nghiêm trọng như đánh nhau, bỏ học, sống không mục đích, ảo tưởng, tự tử và thậm chí là giết người… Xuất phát từ nhu cầu giải trí nhưng thế giới ảo này lại đang dần biến nhiều thanh thiếu nhi, giới trẻ thành những con nghiện.”
(http:// vtv.vn/ doi-song)
Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ của mình về ảnh hưởng của game online đối với giới trẻ hiện nay.
Câu 2. (4 điểm)Cảm nhận của anh/chị về bức tranh thiên nhiên và sự sống con người trên đường chuyển lao qua cảm nhận của người tù cách mạng qua bài thơ Chiều tối (Mộ) của Hồ Chí Minh
| Phiên âm Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ Cô vân mạn mạn độ thiên không Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng |
Dịch nghĩa: Chim mỏi về rừng tìm cây ngủ Chòm mây lẻ trôi lững lờ trên tầng không; Thiếu nữ xóm núi xay ngô, Ngô vừa xay xong, lò than đã đỏ. |
Dịch thơ Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không Cô em xóm núi xay ngô tối Xay hết lò than đã rực hồng |
(SGK Ngữ văn 11 tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2006)
__________________________________________Hết______________________________________________
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần 1: Đọc hiểu (3 điểm)
| NỘI DUNG CẦN ĐẠT | Điểm |
| Câu 1. Phương thức biểu đạt: Nghị luận/ Phương thức nghị luân/ Phương thức biểu đạt nghị luận (0.5đ) Văn bản có sự kết hợp của các thao tác lập luận: Bình luận (0.5đ) |
1 đ |
| Câu 2. Các yếu tố của Phong cách ngôn ngữ chính luận – Về nội dung: Việc giữ gìn và phát huy tiếng nói của dân tộc có vai trò quan trong trong việc giải phóng giống nói. Vấn đề này có tính chất xã hội(0.5 đ) – Các yếu tố ngôn ngữ: Sử dụng nhóm từ ngữ thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận: dân tộc, giải phóng, thống trị, học thuyết khoa học và đạo đức, tự do; sử dụng kiểu câu nêu giả thiết – kết luận, kết hợp thao tác lập luận giải thích và bình luận để làm nổi bật vai trò quan trọng của tiếng nói dân tộc.(0.5 đ) |
1 đ |
| Câu 3. Nội dung của đoạn văn bản: Tiếng nói dân tộc (tiếng Việt) có vai trò quan trọng trong việc giải phóng giống nòi. (0.5 đ) Tiếng Việt có khả năng phổ biến tại An Nam các học thuyết đạo đức và khoa học của châu Âu, việc giải phóng dân tộc An Nam chỉ còn là vấn đề thời gian.Vì thế, đối với người An Nam chúng ta, từ chối tiếng mẹ đẻ, đồng nghĩa với từ chối sự tự do của mình.(0.5đ) |
1 đ |
Phần 2: Làm văn (7 điểm)
| Nội dung | Điểm |
| Yêu cầu chung: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng đảm bảo được bố cục của một bài văn nghị luận, biết vận dụng các thao tác lập luận để trình bày vấn đề một cách sáng rõ, thuyết phục; khuyến khích điểm cho những bài viết sáng tạo, lập luận sắc bén, tư duy độc lập, mạch lạc rõ ràng. | |
| Câu 1 (3 đ) | |
| a. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,50 Ảnh hưởng của game nói chung và game online nói riêng đối với giới trẻ đặc biệt là học sinh, sinh viên. |
0,5 |
| b. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về vấn đề cần nghị luận và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng + Trình bày hiểu biết về game online: là sản phẩm của trí tuệ và công nghệ có sự kết nối tương tác người chơi thông qua internet, trò chơi giải trí phổ biến được giới trẻ yêu thích, bên cạnh những lợi ích mà game online mang lại còn có cả những ảnh hưởng tiêu cực tới người chơi. Hiện tượng nghiện game online đã được bàn luận nhiều lần và sự gia tăng ở giới trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên. (1 đ) + Bàn luận mở rộng: Học sinh nêu lên hiểu biết của bản thân về thực trạng của chơi game online của giới trẻ hiện nay, giải thích nguyên nhân và hậu quả. (0.5 đ) + Bài học nhận thức và hành động: Học sinh rút ra được ý kiến đánh giá của mình về game online đối với giới trẻ thông qua liên hệ thực tế từ đó đề xuất những giải pháp về hành động. (0.5 đ) |
2 đ |
| c. Chính tả, dùng từ, đặt câu. Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. | 0.5 |
| Câu 2 (4 đ) | |
| a. Xác định được vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên và sự sống con người trên đường chuyển lao qua sự cảm nhận của người tù cách mạng | 0.5 |
| b. Học sinh có thể trình bày theo các cách khác nhau nhưng cần đảm bảo việc triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về vấn đề cần nghị luận và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Phần mở bài nêu lên được vấn đề cần nghị luận. Phần thân bài đảm bảo nội dung kiến thức theo yêu cầu của đề bài. Phần kết bài tổng kết được vấn đề nghị luận. – Giới thiệu được khái quát về tác giả, xuất xứ tác phẩm và vấn đề cần nghị luận(0.5 đ) – Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên và sự sống con người được thể hiện trong bài thơ + Hai câu thơ đầu: Hình ảnh thiên nhiên được cảm nhận qua hệ thống hình ảnh đậm màu sắc cổ điển: hình ảnh cánh chim về tổ, chòm mây vừa mang ý nghĩa không gian lại chứa cả ý niệm thời gian, gợi nhiều hơn tả. Bức tranh thiên nhiên đẹp, tĩnh lặng nhưng đượm buồn, thể hiện sự nhạy cảm trước vẻ đẹp thiên nhiên, phong thái ung dung, tự tại của người tù trên đường chuyển lao nhưng cũng ẩn chứa tâm sự sâu kín của một của người chiến sĩ cách mạng nơi đất khách quê người.(1 đ) + Hai câu thơ sau: Cuộc sống con người bình dị nơi xóm núi ven đường được miêu tả qua hình ảnh lao động khỏe khắn của cô gái xay ngô tối bừng sáng trong ánh sáng và hơi ấm của bếp lửa. Chữ Hồng – nhãn tự của bài thơ chứa đựng nhiều ý nghĩa: xua đi bóng tối, sự lạnh lẽo, tỏa sáng cho bức tranh Chiều tối, thể hiện sự vận động của mạch cảm xúc trong bài: từ bóng tối đến ánh sáng, từ nỗi buồn đến niềm vui… Hai câu thơ mang vẻ đẹp của tinh thần hiện đại, niềm tin và tinh thần lạc quan cách mạng đồng thời thể hiện vẻ đẹp trữ tình trong tâm hồn của Bác, luôn rộng mở lòng mình với thiên nhiên và con người.(1 đ) – Đánh giá thành công về nội dung và nghệ thuật: Bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ Hồ Chí Minh, là sự hòa quyện giữa tâm hồn nghệ sĩ với tinh thần của người chiến sĩ cách mạng, là sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc cổ điển và tinh thần hiện đại, giữa chất thép và chất tình. (0.5 đ) |
3 đ |
| c. Chính tả, dùng từ, đặt câu. Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. | 0.5 |
Xem thêm :
- Tuyển tập đề thi Ngữ văn khối 10
- Tuyển tập đề thi Ngữ văn khối 11
- Tuyển tập đề thi Ngữ văn khối 12
- Tuyển tập đề thi , soạn bài Chiều tối Hồ Chí Minh
