Người trong bao
– A.P.Sê-khốp –
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp học sinh:
– Hiểu được giá trị tư tưởng truyện ngắn Người trongbao: phê phán sâu sắc lối sống trong bao hèn nhát, cá nhân, ích kỷ và hủ lậu của một bộ phận trí thức Nga cuối thế kỷ XIX, qua hình tượng người trong bao Be-li-cốp.
– Có thái độ căm ghét và đấu tranh với sống thu mình trong bao: háo danh, xu nịnh, giáo điều, hèn hạ trước quyền lực. Từ đó, góp phần xây dựng đạo đức và lối sống trung thực, lành mạnh, chan hòa với mọi người vì lý tưởng cao đẹp.
PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
– Giáo viên: SGK ngữ văn 11 tập 2, SGV ngữ văn 11 tập 2, chân dung nhà văn Asêkhôp, tranh minh họa nhân vật Bê-li-cốp.
– Học sinh: sưu tầm truyện ngắn Sê – khốp.
PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
– Có thể vận dụng linh hoạt các hình thức: GV giải thích, HS quan sát tranh, ảnh, đọc, tóm tắt văn bản, đặc biệt là sử dụng hệ thống câu hỏi dẫn dắt HS cắt nghĩa, phân tích, bình luận chi tiết, hình ảnh, nhân vật, lời văn, chủ đề tư tưởng… của tác phẩm
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
- Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ: 5’
– Kiểm tra sĩ số học sinh
– Kiểm tra bài cũ:
Đọc diễn cảm bài thơ và bình giảng câu thơ cuối bài Tôi yêu em
Kiểm tra việc soạn bài của HS.
- Giới thiệu bài mới:
Trong XH suy tàn thường xuất hiện những kiểu người kì quái, lạ lùng, không chỉ gây tò mò mà có khi làm vẩn đục không khí cuộc sống, đem lại tai họa cho những người chung quanh. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ gặp gỡ một nhân vật, một kiểu người như thế.
| Hoạt động cuả GV và HS | Nội dung cần đạt | Định hướng năng lực |
| HS đọc SGKTrình bày những thông tin về tác giả?GV giới thiệu ngắn gọn những đặc sắc của văn học Nga thế kỷ XIX và nhà văn Sê-khốp. . HS: Đọc, tóm tắt tiểu dẫn GV: nhấn mạnh vị trí, vai trò của Sê-khốp trong nền VH hiện thực Nga. Tác phẩm này ra đời trong hoàn cảnh cụ thể nào? Đọc hiểu tp Yêu cầu HS đọc tác phẩm, phân chia bố cục. Chân dung nhân vật chính được cụ thể hóa bằng những chi tiết nào? + Chi tiết ngoại hình, ngôn ngữ, phục trang, cách sinh hoạt? + Chi tiết miêu tả tính cách suy nghĩ ? + Chi tiết quan niệm về tình yêu của nhân vật? Từ những chi tiết trên em nhận thấy có gì đặc biệt trong bức chân dung ấy? + HS: làm việc theo nhóm và trả lời.Vì saoBê-li-cốp chết? Tìm chi tiết miêu tả về Bê-li-cốp khi hắn chết? Thái độ của mọi người trước cái chết của Bê-li-cốp như thế nào? Câu hỏi thảo luận: 1. Lấy ví dụ về tính cách, hành vi ứng xử, suy nghĩ giống với Bê-li-cốp trong cuộc sống xung quanh ta. 2.Theo em, chúng ta phải làm gì để loại bỏ kiểu người như Bê-li-cốp ra khỏi cộng đồng? |
I. Tìm hiểu chung: 15’1.Tác giả:– An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp (1860-1904), nhà văn Nga kiệt xuất.- Sê-khốp để lại hơn 500 truyện ngắn và truyện vừa, trong đó có nhiều tác phẩm đặc sắc: Anh béo và anh gầy, Con kì nhông, Phòng số 6… * Đặc điểm truyện ngắn của Sê – khốp Từ những cốt truyện giản dị, tác phẩm Sê-khốp đã đặt ra được những vấn đề có ý nghĩa xã hội to lớn, ý nghĩa nhân văn sâu xa. * GV chốt lại: Sê-khốp được xem là đại biểu lớn cuối cùng của văn học hiện thực Nga nửa cuối thế kỉ XIX, nhà cách tân vĩ đại về thể loại truyện ngắn và kịch nói. 2. Tác phẩm: a. Hoàn cảnh sáng tác: Người trong bao, truyện ngắn nổi tiếng của Sê-khốp được sáng tác trong thời gian nhà văn dưỡng bệnh ở thành phố I-an-ta, trên bán đảo Crưm, biển Đen 1898. Tác phẩm ra đời trong bầu không khí ngạt thở của nền chuyên chế Nga hoàng cuối thế kỉ XIX. Môi trường ấy đẻ ra lắm kiểu người kì dị, chẳng hạn Bê-li-cốp _người trong bao. b. Bố cục truyện: o Mở truyện: cuộc trò chuyện ở gần nhà kho giữa hai người bạn: bác sĩ thú y và thầy giáo. o Thân truyện: về cuộc đời và tính cách của Bê-li-cốp. o Kết truyện: nhận xét của bác sĩ thú y – người nghe chuyện. II. ĐỌC – HIỂU : 1/ Chân dung của Bê-li-cốp: 15’ *Ngoại hình: – Gương mặt nhợt nhạt, nhỏ bé, choắt lại như mặt chồn. – Cách ăn mặc phục sức: Đi gày cao su, cầm ô, nhất thiết phải mặt áo bành cặp kính đen trên gương mặt nhợt nhạt. * Vật dụng hằng ngày: Cái ô, đồng hồ quả quýt, chiếc dao nhỏ để gọt bút chì … đều được để trong bao. *Ngôn ngữ: “nhỡ lại xãy ra chuyện gì thì sao” à Nhút nhát, im lặng. * Hành động, sinh hoạt của cuộc sống hằng ngày: – Trời rất đẹp vẫn đi giày cao su, cầm ô, mặc áo bành tô ấm cốt bông, đeo kính râm… * Tính cách, suy nghĩ: – ý nghĩ giấu trong bao, luôn thõa mãn, hài lòng, hạnh phúc, mãn nguyện với lối sống của mình. – Lối sống của Bê-li-cốp ảnh hưởng sâu sắc. Khi Bêlicốp còn sống: anh chị em giáo viên trong trường nơi y làm việc, dân cư trong thành phố nơi y sống, tất cả mọi người đều sợ y, ghét y, tránh xa y. * Như vậy Bê-li-cốp xuất hiện gây ấn tượng mạnh mẽ về kiểu người có lối sống lập dị, khát vọng mãnh liệt thu mình vào trong bao để tránh tiếp xúc, ảnh hưởng từ cuộc sống bên ngoài. 2. Về cái chết của Bê-li-cốp. 10’ a. Nguyên nhân: + Vì bị ngã đau, lại mắc bệnh nặng lại không chịu chữa. + Vì bị sốc nặng trước thái độ và hành động của chị em Va-ren-ca. + Sâu xa hơn, đó là cái chết tất yếu.Tạng người và cách sống của y, trước sau gì cũng bị hoặc tự tiêu diệt. – Thái độ của hắn khi đi vào cõi chết : vẻ mặt hiền lành, dễ chịu, tươi tỉnh à mãn nguyện – Hắn mừng rằng cuối cùng hắn đã được chui vào trong cái bao mà từ đó không bao giờ phải thoát ra nữa…hắn đã đạt được mục đích của cuộc . b. Khi Bê- li -cốp chết + Khi y chết, mọi người thấy nhẹ nhàng, thoải mái. + Một tuần sau người ta thấy xuất hiện nhiều người như hắn. Cuộc sống chẳng tốt đẹp gì hơn trước. ð Bê- li-cốp không phải là một con người cụ thể, một trường hợp duy nhất mà đã trở thành nhân vật điển hình trong xã hội. Lối sống, kiểu người Bê-li-cốp đã đầu độc không khí trong sạch, lành mạnh của đạo đức, văn hoá nước Nga đương thời. |
Đọc – hiểu thu thập thông tin NL giải quyết vấn đề. NL đọc hiểu thu thập thông tin liên quan đến nhân vật NL sáng tạo và tự quản bản thân. NL hợp tác |
- Củng cố:
– Hình tượng nhân vật Bê-li-cốp có tính điển hình.
– Bài cũ: Tìm những câu tục ngữ Việt Nam có ý nghĩa chỉ những người có lối sống trong bao?
– Chuẩn bị bài: Người trong bao (tiếp) .
Người trong bao
( Tiếp)
– A.P.Sê-Khốp –
MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp học sinh:
– Từ việc tìm hiểu chân dung Bê-i-côp HS cần thấy được nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật điển hình, sáng tạo biểu tượng, cách kể chuyện độc đáo; giọng điệu vừa mỉa mai, châm biếm vừa trầm buồn của thiên tài Sê- khốp.
– Củng cố kỹ năng phân tích và khái quát chủ đề của truyện.
– Học sinh cần liên hệ thực tế đời sống để sống ý nghĩa, tích cực hơn đồng thời trãnh xa lối sống trong bao.
PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
– Giáo viên: SGK ngữ văn 11 tập 2, SGV ngữ văn 11 tập 2, chân dung nhà văn Asêkhôp, tranh minh họa nhân vật Bê-li-cốp.
– Học sinh: Đọc và soạn bài trước ở nhà..
PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
– Có thể vận dụng linh hoạt các hình thức: GV giải thích, HS quan sát tranh, ảnh, đọc, tóm tắt văn bản, đặc biệt là sử dụng hệ thống câu hỏi dẫn dắt HS cắt nghĩa, phân tích, bình luận chi tiết, hình ảnh, nhân vật, lời văn, chủ đề tư tưởng… của tác phẩm
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
- Ổn định lớp, kiểm tra bài cũ: 5’
– Kiểm tra sĩ số học sinh
– Kiểm tra bài cũ:
Ấn tượng của em về chân dung nhân vật Bê – li – cốp.
- Bài mới.
| Hoạt động của GV và HS | Nội dung cần đạt | Định hướng năng lực |
| Từ những kiến thức về chi tiết nghệ thuật ở tiết trước HS tiếp tục tìm hiểu chi tiết cái bao trong tác phẩm. GV cần gợi ý cho HS hiểu được khái niệm và vai trò của chi tiết nghệ thuật. Chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm Người trong bao là gì? Chi tiết này được lặp lại bao nhiêu lần? + HS: đếm số lượng từ bao trong truyện Chỉ ra những ý nghĩa của hình ảnh này? + HS:trao đổi, phát biểu. GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm chủ đề và vai trò của chủ đề đối với một tác phẩm. Từ phần phân tích trên, có thể phát biểu chủ đề tư tưởng của truyện như thế nào? GV cung cấp thông tin về 2 tác phẩm cùng chủ đề với người trong bao để HS hiểu biết thêm những thông tin mới. GV: Cho HS liên hệ thực tế. Bài học em rút ra cho bản thân từ nhân vật Bê-li-cốp là gì? Em hãy chỉ ra những đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm? HS tự tổng kết GV đóng vai trò hướng dẫn. |
I. Tìm hiểu chung: II. Đọc – hiểu :3. Hình ảnh biểu tượng cái bao. 15’a. Khái niệm và vai trò của chi tiết nghệ thuật. + Chi tiết nghệ thuật không chỉ là yếu tố cấu thành tác phẩm mà còn là nơi gửi gắm những quan niệm nghệ thuật về con người, về cuộc đời…của nhà văn, nơi kí thác niềm ưu tư, trăn trở của nhà văn trước cuộc đời. Nhà văn chỉ thực sự là “người thư kí trung thành của thời đại” (H.Balzac) khi anh ta có khả năng làm sống dậy cuộc đời trên trang sách bắt đầu từ những chi tiết nhỏ. + Trong tác phẩm văn chương, chi tiết có thể nhỏ về quy mô, tầm vóc nhưng nó chứa đựng tư tưởng lớn, tình cảm lớn. Không nhà văn vĩ đại nào không tập trung xây dựng hình tượng nghệ thuật từ những chi tiết nhỏ, đặc sắc. VD: trong VHVN hiện đại ở tác phẩm Vợ chồng A phủ – Tô Hoài, tác giả đã xây dựng thành công nhân vật Mị với chi tiết đặc sắc. Mị xắn thêm một miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng. Hay trong tác phẩm Vợ nhặt của Kim Lân chúng ta cũng bắt gặp điểm tương đồng, gặp gỡ qua chi tiết trong đêm tân hôn của Tràng nơi căn nhà xiêu vẹo anh đã bỏ hẳn 2 hào mua dầu để thắp sáng căn nhà lụp sụp và quan trọng hơn Tràng đang muốn thắp sáng lên ngọn lửa yêu thương, khát vọng hạnh phúc nơi mà ranh giới giữa cái chết và sự sống đang rất mong manh. b. Chi tiết cái bao trong tác phẩm. – Chi tiết cái bao được miêu tả 12 lần. Hình ảnh cái bao là một trong những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của tác giả, gợi cho người đọc nhiều ý nghĩ: + Nghĩa đen: Vật dụng để bao, gói đồ vật , hàng hóa.. + Nghĩa bóng: Cuộc đời và số phận của Bê-li-cốp + Nghĩa biểu tượng: kiểu người, lối sống trong bao đã và đang tồn tại ở nước Nga. Nước Nga thời ấy phải chăng cũng là một cái bao khổng lồ vây hãm, ngăn chặn tự do..? 4. Chủ đề tư tưởng của truyện. 15’ – Khái niệm chủ đề và vai trò của chủ đề. + Chủ đề là vấn đề cơ bản được nêu ra trong văn bản. Chủ đề thể hiện điều quan tâm cũng như chiều sâu nhận thức của nhà văn đối với cuộc sống. + Chủ đề là nơi nhà văn kí thác tâm tư, tình cảm của mình giúp người đọc dễ dàng tiếp thu tác phẩm. – Chủ đề của tác phẩm là lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong bao và tác hại của nó đối với XH. Đây là chủ đề lớn xuyên suốt những sáng tác của Sê – Khốp giai đoạn sau những năm 80. Tác giả có hẳn một bộ ba tác phẩm viết về chủ đề phê phán lối sống phê phán thói tầm thường dung tục, cuộc sống tiểu tư sản ngột ngạt và ngưng đọng với ảnh hưởng độc hại của nó: Người trong bao, Khóm phúc bồn tử, câu chuyện tình yêu. – Cảnh báo, kêu gọi mọi người thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể mãi sống hèn nhát, vô vị tự mãn như thế mãi. – Bài học: trong cuộc sống cần phải tự tin, bản lĩnh, sống chan hoà với mọi người. 5. Đặc sắc nghệ thuật. 5’ – Ngôi kể thứ 3: khách quan, truyện lồng trong truyện. – Giọng kể : Mỉa mai, châm biếm mà bình thản. – Xây dựng nhân vật điển hình – Xây dựng biểu tượng: cái bao – Kết thúc truyện có lời bình luận và làm nổi rõ chủ đề cuả truyện III. TỔNG KẾT. 5’ – Với nghệ thuật xây dựng biểu tượng và nhân vật điển hình, giọng kể chậm rãi,vừa mỉa mai, châm biếm vừa u buồn, qua hình tượng nhân vật Bê-li-cốp, Sê – khốp phê phán sâu sắc lối sống hèn nhát, bạc nhược bảo thủ và ích kỉ của một bộ phận trí thức Nga cuối thế kỉ XIX. Từ đó nhà văn khẩn thiết thức tỉnh mọi người: “ Không thể sống mãi như thế được!”. |
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo NL liên hệ thực tế, rút ra bài học cho bản thân. NL tổng hợp kiến thức |
- Củng cố:
– Hs cần hiểu và ghi nhớ chủ đề truyện và ý nghĩa hình ảnh cái bao.
– Luyện tập các đề văn nghị luận xã hội có liên quan đến tác phẩm.
– Chuẩn bị bài: Soạn bài Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt.
Rút kinh nghiệm:
…………………………………………………………………………………………………………………
(Tài liệu sưu tầm )
Lưu ý : Đây là giáo án soạn theo cấu trúc cũ, dạy theo phương pháp truyền thống, các bạn có thể vào link dưới đây để cập nhật những giáo án mới nhất nhé :
Trọn bộ giáo án Ngữ văn soạn theo hướng đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá
Giáo án ngữ văn 10
Giáo án ngữ văn 11
Giáo án ngữ văn 12
