Đề minh họa chuẩn môn Ngữ Văn 2020 theo hướng tinh giản – Đề số 15

ĐỀ SỐ 15 – (GIANG 07)

Môn thi: NGỮ VĂN

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề

Tác giả đã đưa ra những dẫn chứng sau về việc Virus Covid 19 không từ một ai:

– Từ công dân hạng bét đến thượng lưu quý tộc.

– Thái tử Charles con trai cả Nữ hoàng Elizabeth II, người kế vị ngài vàng nước Anh cũng dương tính virus corona.

-Phó tổng thống Iran và hàng hoạt quan chức cao cấp của đất nước tấm thảm bay cũng nhiễm Covid từ đầu tháng 3.

– Mới nhất, Covid đã kịp làm cho ông Matt Hancock – Bộ trưởng Y tế Anh

– Ngài Boris Johnson – Thủ tướng Anh dương tính virus corona phải tự cách ly.

– Thí sinh nêu ra đầy đủ, rõ ràng, chuẩn xác bốn dẫn chứng trở lên.

0,50

Thí sinh trình bày sự hiểu của bản thân về câu: Giặc Covid lại bình đẳng gây bệnh cho bất cứ cá thể nào, quốc gia nào.

– “Giặc Covid”  (Covid 19) đang hoành hoành trên thế giới. Loại vius này không tha một ai, bình đẳng gây bệnh cho tất cả mọi kiểu người. Ai cũng có thể bị nhiễm vius này dù là người giàu hay nghèo, già hay trẻ, gái hay trai, da trắng hay da màu. Khắp các châu lục, từ các nước đang phát triển đến các cường quốc lớn trên thế giới đều bị virus Covid làm cho thất điên bát đảo.  Chúng không ưu ái nước lớn, mà cũng chẳng bạc đãi nước nhỏ.

– Ý nghĩa: Câu văn cảnh báo hiểm họa khôn lường của vius Corona; có tác dụng nhắc nhở cảnh tỉnh mọi người, mọi quốc gia không được thờ ơ, chủ quan, phải tự giác, nâng cao tinh thần trách nhiệm,  sát cánh cùng nhau phòng chống, đẩy lùi, tiêu diệt dịch Covid 19….

– Thí sinh trình bày đầy đủ, rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi câu sai, dùng từ.

1,00

Thí sinh tự do nêu quan điểm, lí giải hợp lí, thuyết phục, làm rõ vấn đề, có thể nêu theo 3 hướng:

– Đồng tình và giải thích được vì sao đồng tình.

– Không đồng tình và giải thích được vì sao không đồng tình.

– Vừa đồng tình, vừa không đồng tình và giải thích được lí do.

Đa số HS sẽ theo hướng đồng tình:

– Chẳng hạn khẳng định: Tôi (em) đồng tình với quan điểm của tác giả đưa ra trong câu: Chính phủ, quốc gia nào chủ động tổ chức phòng chống ngay từ đầu, quyết liệt thì bớt đau thương.

– Vì: Trên thực tế…

+ Đại dịch Covid 19 đang hoành hành trên thế giới, gây thiệt hại nặng nề về mọi mặt, nhất là cướp đi sinh mạng của hàng trăm ngàn người. Đáng chú ý là những chính phủ, quốc gia nào không chủ động, quyết liệt tổ chức phòng chống đại dịch này ngay từ đầu thì mức độ đau thương càng lớn. Mỹ, Trung Quốc và các nước phát hiển ở Châu Âu như Tây Ban Nha, Ý, Pháp, Đức hùng mạnh như thế nhưng vì chậm trễ, không quyết liệt, có phần chủ quan lúc đầu nên đã bị Virus làm cho “thất điên bát đảo”. Số người tử vong vì virus Covid 19 ở các nước này cũng đứng đầu thế giới.

+ Ngược lại, chính phủ, quốc gia nào chủ động tổ chức phòng chống ngay từ đầu, quyết liệt thì bớt đau thương, tiêu biểu nhất chính là nước Việt Nam của chúng ta. Quốc tế đánh giá cao Việt Nam ứng phó hiệu quả với dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19, trở thành “ngọn hải đăng” về cách làm với nguồn lực hạn chế; ca ngợi Việt Nam là “người dẫn đầu toàn cầu trong cuộc chiến chống virus nCoV”. Việt Nam đã sớm nhận thức rõ ràng về nguy cơ bùng phát của dịch bệnh có thể tàn phá một đất nước đang phát triển và Việt Nam đã hành động mau lẹ, đưa ra quyết định nhanh chóng và kịp thời, hạn chế mức thiệt hại ít nhất, đặc biệt đến nay chưa có người chết vì Covid 19 (tính đến thời điểm giải đề này 24/4/2020).

+ …

– Thí sinh trình bày đầy đủ, rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi câu sai, dùng từ.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một vấn đề đời sống con người: Sự nguy hại của Virus Covid 19 đối với đời sống con người

0,25

Đại dịch Covid 19 đang hoành hành trên thế giới, gây thiệt hại nặng nề về mọi mặt cho con người. …

– Hủy hoại con người:  COVID-19 gây ra có ảnh hưởng trên khắp các cơ quan nội tạng người. Các công trình nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng bệnh nhân mắc Covid-19 sẽ bị tổn thương phổi lâu dài. Tuy nhiên, hậu quả của bệnh chưa dừng lại ở đó, người bị nhiễm Covid 19 có thể bị tổn thương tim và não, …

– Tổn thất kinh tế:  Virus Corona chủng mới gây dịch Covid-19 đang giáng một đòn nặng vào nền kinh tế toàn cầu với hậu quả cực kỳ nghiêm trọng, vượt xa các trận dịch trước đây. Đại dịch không chỉ làm ảnh hưởng đến các ngành đầu tư tài chính, thương mại dịch vụ, xuất nhập khẩu, sản xuất công nghiệp, hàng không dân dụng, du lịch, năng lượng, giao thông vận tải… mà còn ảnh hưởng rất lớn đến giới công nghệ quốc tế, nông nghiệp, ngư nghiệp cũng ảnh hưởng nặng nề. – – Tác động đến xã hội:

+ Lao động, việc làm, gia tăng thất nghiệp: Dịch Covid-19 đã, đang và sẽ kéo theo việc giảm tổng cầu xã hội và gia tăng nạn thất nghiệp, gấy áp lực mạnh đến công tác bảo đảm an sinh, thu nhập, việc làm theo cả quy mô quốc gia và quốc tế.  Hàng triệu người lao động sẽ phải rơi vào tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm, giảm giờ làm và tiền lương, và rớt xuống dưới chuẩn nghèo.

+ Giảm thu nhập, nhất là người nghèo. Giảm số lượng việc làm đồng nghĩa với việc mất đi nguồn thu nhập lớn cho người lao động, ước tính con số này tương đương từ 860 tỷ USD đến 3,4 nghìn tỷ USD trong năm 2020. ILO ước tính, sẽ có thêm từ 8,8 đến 35 triệu người lao động rơi vào đói nghèo trên khắp thế giới, so mức ước tính trước đây cho năm 2020 (là giảm 14 triệu người).

– Tác động đối với nhiều lĩnh vực cụ thể khác như giao thông vận tải, đặc biệt là du lịch.

– Tác động đến quan hệ chính trị, ngoại giao giữa các nước. Nếu dịch bệnh tiếp tục kéo dài, quan hệ chính trị, ngoại giao giữa các nước và đối tác trên thế giới sẽ chịu ảnh hưởng lớn.Việc phân biệt đối xử với những người đến từ vùng dịch bệnh và công dân của các nước bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, sẽ có tác động xấu đến quan hệ chính trị, ngoại giao giữa các nước. Những diễn biến liên quan đến dịch bệnh có thể làm cho “chuyện nhỏ trở thành chuyện lớn” giữa các quốc gia, dân tộc; giữa các khu vực và châu lục với nhau. Đây là vấn đề khó có thể giải quyết trong một sớm một chiều do liên quan đến sự khác biệt về chính sách, chủ trương, biện pháp xử lý khủng hoảng và chống dịch bệnh của từng nước. Thậm chí, nhiều chuyên gia cho rằng, giải quyết vấn đề này còn khó khăn, phức tạp và lâu dài hơn cả việc xử lý vấn đề kinh tế do tác động của dịch bệnh. (tiêu biểu quan hệ Mĩ- Trung)

– Giáo dục, đào tạo: Dịch Covid-19 đã tác động rất lớn đến ngành giáo dục – đào tạo của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.Từ khi dịch bùng phát đến nay, tất cả các trường học và cơ sở giáo dục công lập, ngoài công lập và tư thục đã phải dừng việc dạy và học trực tiếp.

– …

Đại dịch Covid-19 đã và đang là mối đe dọa gây nguy hại to lớn về nhiều mặt đối với thế giới. Hãy nghiêm túc, trung thực, tự giác và tuyệt đối không được chủ quan. Cuộc chiến chống lại “giặc Covid 19” thành bại bắt đầu từ mỗi người. Mọi người, mọi nhà và toàn thế giới đã và đang chung tay, đoàn kết, huy động sức mạnh toàn diện trong cuộc chiến này chắc chắn dịch bệnh sẽ bị đẩy lùi.Tôi tin rằng một ngày không xa chúng ta sẽ tiếp tục “tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc”.

Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

– Xuân Quỳnh được xem là một trong số những thi sĩ viết thơ tình hay nhất  trong nền thơ Việt Nam hiện đại. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh vừa nồng nhiệt, táo bạo, vừa thiết tha, say đắm, dịu dàng, hồn nhiên giàu trực cảm mà lắng sâu những trải nghiệm suy tư, mãnh liệt khao khát hạnh phúc đời thường, bình dị…

– “Sóng” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ là tiếng lòng thiết tha của người phụ nữ trước cuộc đời được sống, được yêu đúng nghĩa, chân thành, tha thiết, nồng nàn, đầy khát vọng và sắt son chung thủy. Những vẻ đẹp trên của tâm hồn người con gái đang yêu được thể hiện rõ nét ngay từ hai khổ đầu (trích dẫn đoạn thơ).

– Thật vậy, tiếng lòng của nhân vật trữ tình trong “Sóng” cũng là tiếng lòng của biết bao người con gái luôn da diết trong tình yêu và khát vọng hạnh phúc đời thường. Bài thơ được sáng tác vào năm 1967 trong chuyến đi vùng biển Diêm Điền (Thái Bình). Đây là một trong những vần thơ xuất sắc nhất viết về tình yêu, rất tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”.

– Bài thơ có hai hình tượng “sóng” và “em”. Hai hình tượng này lúc phân tách, soi chiếu vào nhau, lúc nhập hòa làm một trong một cái tôi trữ tình duy nhất là Xuân Quỳnh. Vì thế có thể nói rằng hai hình tượng này tuy hai mà một, tuy một mà hai. Nhìn chung bài thơ được tổ chức theo lối kết cấu vừa song hành vừa trùng phức. Song hành để thấu tỏ, trùng phức để khẳng định những khát khao cháy bỏng trong tâm hồn người phụ nữ đang yêu.

– Đoạn thơ gồm 8 dòng thơ cũng chính là hai khổ đầu của bài thơ “Sóng”. Bao trùm đoạn thơ là những nét tương đồng của “sóng” và “em”: cung bậc, trạng thái phong phú, đầy bí ẩn; có khát vọng vươn xa, thoát khỏi những gì nhỏ hẹp, tầm thường…

– Khổ 1:

“Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ”

-> Bằng hình thức đối lập và cách ngắt nhịp 2/1/2 đều đặn tả nhịp điệu con sóng khi trào lên lúc lắng xuống nhịp nhàng. Xuân Quỳnh đã phát hiện ra những đặc tính đối cực của những con sóng ngoài biển khơi. Sóng “dữ dội”, “ồn ào” là khi biển động phong ba, bão tố; còn khi trời yên bể lặng thì sóng lại “dịu êm”, lặng lẽ”, dịu dàng, êm ả. Những đối cực này lúc rõ ràng khi khó đoán, thất thường và đầy bí ẩn.

-> Nghệ thuật ẩn dụ: Sóng là ẩn dụ cho tâm hồn người con gái đang yêu. Mượn hình tượng “sóng”, người phụ nữ đang yêu đang tự nhận thức về những biến động trong lòng mình, đang chân thành bộc bạch mà không hề giấu giếm những trạng thái tâm lí, tình cảm vừa phong phú, vừa phức tạp của một tâm hồn đang khao khát yêu đương: lúc giận dữ, hờn ghen, khi dịu hiền, sâu lắng. Những trạng thái này đối lập, phức tạp, thất thường đấy nhưng lại thống nhất vì đều được “chảy” ra từ trái tim yêu chân thành, mãnh liệt.-> Những cung bậc tình cảm đó của người con gái đã được Puskin – nhà thơ Nga thế kỉ XIX đề cập đến trong bài thơ “Sao mà anh ngốc thế”:

0,25

0,25

                                       Sao anh không đứng lại

                                       Em bảo anh đừng đợi

                                       Sao anh vội về ngay?

                                      Lời nói gió thoảng bay

                                      Đôi mắt huyền đẫm lệ

                                      Sao mà anh ngốc thế

                                      Chẳng nhìn vào mắt em!”

Bản chất người con gái khi yêu là vậy, luôn mâu thuẫn, nghịch lí, đầy bí ẩn.

                                        “Sông không hiểu nổi mình

                                          Sóng tìm ra tận bể”

-> “Sông” và “bể” đều là không gian tồn tại của sóng nước. Nhưng sông nhỏ hẹp, biển thì rộng bao la. Những con sóng phức tạp, đối nghịch, đầy bí ẩn ở trên không chấp nhận sự chật hẹp, tầm thường và thiếu sự đồng cảm (Sông không hiểu nổi mình) đã chủ động tìm đến biển rộng bao la, đến với môi trường đích thực của nó. Nghệ thuật nhân hóa đã làm cho sóng trở thành một sinh thể có hồn, có tính cách, bãn lĩnh.

-> Ở đây, “sóng” tiếp tục là ẩn dụ cho vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu. Người phụ nữ không chấp nhận sự tầm thường, nhỏ hẹp. Trái tim ấy luôn hướng đến cái cao cả, sẵn sàng vượt qua mọi rào cản để tìm đến  một tình yêu đích thực, để tâm hồn được đồng điệu, được thấu hiểu, sẻ chia…

                                         “Ôi con sóng ngày xưa

                                          Và ngày sau vẫn thế

                                          Nỗi khát vọng tình yêu

                                          Bồi hồi trong ngực trẻ”

-> Đứng trước biển khơi rộng lớn bao la, nữ sĩ phát hiện mối tình bất tử giữa sóng và bờ. Thán từ “ôi” cùng những từ chỉ thời gian như “ngày xưa” (quá khứ), “ngày sau” (tương lai), “vẫn thế” đã thể hiện niềm sung sướng của nữ sĩ khi phát hiện quy luật của “sóng” là quy luật của sự vĩnh hằng. Con sóng ngày xưa, ngày

-> Cũng như sóng, khát vọng tình yêu là bất diệt. Sóng muôn đời không thay đổi thì tình yêu sẽ mãi mãi song hành cùng với con người và khát vọng tình yêu cũng sẽ là khát vọng muôn đời của con người, nhất là tuổi trẻ. Những từ “khát vọng”, “bồi hồi” và hình ảnh “trong ngực trẻ” đã diễn tả thật mãnh liệt một trái tim với những nhịp đập dồn dập vì khát khao yêu cháy bỏng. Bao nhiêu thế kỉ qua, con người đã đến với tình yêu, đã sống mà không thể thiếu tình yêu và sẽ còn yêu chừng nào còn tồn tại, thậm chí yêu cả “khi chết đi rồi”…

0,25

                                      “Thấy anh như thấy mặt trời; 

                                 Chói chang khó ngó, trao lời khó trao”. 

                                                                               (Ca dao)

-> Trong văn học trung đại, nhân vật Thúy Kiều của Nguyễn Du cũng vì tiếng sét ái tình mà đã vượt lên lễ giáo phong kiến, dù đêm hôm nhưng vẫn “Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” để đến tình tự cùng Kim Trọng. Còn ông hoàng tình yêu Xuân Diệu – đại diện cho tiếng nói của Phong trào Thơ mới – cũng đã từng da diết cháy bỏng trong tình yêu: “Làm sao sống được mà không yêu; Không nhớ, không thương một kẻ nào”. Bốn câu thơ cho thấy nữ sĩ Xuân Quỳnh đã diễn tả đúng tâm trạng của những người khi bắt gặp vầng sáng chói lóa của tình yêu. Sức mạnh của tình yêu bao giờ cũng mạnh hơn tất cả, nồng nàn, bất diệt.

– Cảm nhận 2 khổ thơ đầu bài Sóng của Xuân Quỳnh, ta thấy hai hình tượng “sóng” và “em” vừa tương đồng vừa bổ sung soi chiếu vào nhau để làm rõ tình cảm, khát vọng của nhân vật trữ tình. Sóng hiển hiện không chỉ bởi hình ảnh mà còn hiển hiện qua âm điệu. Âm điệu của bài thơ nói chung, đoạn thơ nói riêng là âm điệu của những con sóng trên biển cả, là nhịp của những con sóng lòng trong trái tim thi sĩ. Âm điệu đó được tạo nên bởi hai yếu tố chính: thể thơ năm chữ và cách tổ chức ngôn từ, hình ảnh thể hiện tâm trạng bùng cháy ngọn lửa mãnh liệt của người con gái trong tình yêu. Giọng điệu ấy cũng chính là giọng điệu tâm hồn của thi nhân. Giọng thơ tha thiết, hình ảnh, từ ngữ giàu sức liên tưởng, cùng với nghệ thuật xây dựng hình tượng ẩn dụ đích đáng “sóng” đã làm nên sức hấp dẫn riêng của đoạn thơ, bài thơ.

0,25