Đề văn lớp 11 đọc hiểu Người Cha của Nguyễn Quang Thiều

Phần I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

Người cha

                                                   (Tác giả: Nguyễn Quang Thiều)

Cha tôi xoay người, ôm tôi vào lòng. Tôi nghe tiếng cha thì thầm: – Từ nay cha không buồn nữa. Có đứa con như con thì cha chẳng bao giờ buồn nữa.

(Lược một đoạn: Nhân vật “tôi” lên 12 tuổi, mẹ bỏ cha theo người đàn ông khác lên thành phố. Cha của “tôi” lên thành phố tìm vợ nhiều lần, về nhà ông đập phá, cấm hai đứa con không được đi tìm mẹ. Từ đó, ông thường uống rượu về đêm và khóc. “Tôi” phải nghỉ học chăm lo cho gia đình, thấy cha uống rượu, “tôi” giằng chai rượu và bị cha đánh.)

Chiều hôm sau đi làm về, khi ngồi xuống mâm cha tôi nhìn cánh tay tôi có những vết tím và hỏi:

– Tay con làm sao thế kia?

Lúc đó, tôi thấy tủi thân vô cùng. Tôi muốn òa khóc và gào lên thật to: “Làm sao hở cha? Chính cha đã đánh con”. Nhưng nhìn thấy cha lo lắng và buồn bã tôi vội nói:

– Con chẻ củi. Cành củi đập vào tay.

– Lần sau phải cẩn thận đấy.

Cha tôi nói và gục mặt ăn hết bữa. Đến khuya, cha lại uống rượu. Tôi mắc màn cho em tôi đi ngủ. Khi thằng em tôi đã ngủ say, tôi úp mặt vào gối và nức nở âm thầm. Một hôm, trong lúc cha tôi đi làm vắng thì mẹ tôi về. Hai chị em tôi ôm lấy mẹ và khóc.

– Bao giờ thì mẹ về ở với chị em con? Tôi hỏi.

– Mẹ không về đây nữa. Lần này mẹ về để đón các con lên thành phố ở với mẹ.

– Thế còn cha? – Em tôi hỏi.

– Cha ở lại đây – Mẹ tôi nói.

– Cha ở một mình à? Tôi hỏi.

– Ông ấy sẽ lấy vợ.

Nghe mẹ nói, tôi cúi đầu im lặng. Lát sau, tôi ngước nhìn mẹ và hỏi:

– Sao mẹ không về ở với cha?

– Mẹ không thể ở với ông ấy được – giọng mẹ tôi uất ức – Ông ấy sẽ giết mẹ.

Nghe mẹ tôi nói, tôi thấy hoảng sợ. Tôi nhớ đến những trận đòn của cha tôi trong những đêm say rượu. Và thế là ngày hôm đó, chị em tôi đã trốn cha theo mẹ về thành phố.

[…]

Lúc đó tôi đã tỉnh ngủ và vội vàng đáp. Mẹ tôi thở dài. Mẹ ngồi bên tôi một lát rồi đi vào buồng. Tôi nghe tiếng người đàn ông hỏi:

– Bao giờ thì cho chúng nó về?

– Em xin anh cho chúng nó ở đây. Em muốn chúng nó được học hành – Tiếng mẹ tôi nói nhỏ – Em sẽ cố gắng làm thêm.

– Tôi không cần cô phải làm thêm. Tôi cần cô chứ tôi không cần hai đứa con cô.

– Anh hiểu cho em. – Giọng mẹ tôi van vỉ.

– Nếu cô muốn ở với chúng nó thì về nhà cô mà ở. Thôi được, tôi cho chúng nó ở đây với cô dăm ngày nữa rồi cô phải đưa chúng nó về.

Tôi nghe thấy mẹ tôi khóc. Mặt tôi cũng giàn giụa nước mắt.

Mấy ngày ở nhà chồng mới mẹ tôi, hầu như tôi câm lặng suốt ngày. Em tôi còn nhỏ, nó không biết gì. Suốt ngày nó mê mải với những đồ chơi của nó.

Rồi một hôm cha tôi xuất hiện. Tôi kêu lên gọi cha.

Cha tôi không nói gì. Cha nhìn chị em tôi rất lâu, rồi hỏi:

– Mẹ chúng mày đâu?

Tôi chưa kịp trả lời cha thì mẹ từ trên gác bước xuống. Thấy cha, mẹ sững lại.

– Ông đến đây làm gì? Mẹ tôi hỏi.

– Tôi đến đưa các con tôi về.

– Chúng nó không phải con tôi chắc?

– Cô không xứng đáng làm mẹ chúng nó.

– Ông đừng nói ai xứng đáng hay không nữa. Ông hỏi chúng nó thích ở với ai? Đấy là quyền của chúng nó.

Mặt cha tôi chợt tái đi. Tôi thấy cha tôi thở rất mạnh.

– Nào? Chúng mày thích ở với ai? Mẹ hay bố? Nói đi!

Nghe mẹ tôi hỏi tôi cúi gằm mặt. Tôi không dám nhìn cha và mẹ tôi. Lúc đó tôi nghe thấy cha tôi ho. Và hiện lên trong ký ức tôi những buổi tối cha tôi nằm co quắp trên nền nhà vì say rượu. Và trong tâm trí tôi vang lên giọng cha tôi: “Tay con làm sao thế kia?”. Lúc đó tôi cắn môi kìm tiếng nấc, lúc sau, tôi nhìn thằng em tôi và hỏi:

– Em muốn ở với ai?

– Em muốn ở với chị!

Thằng em tôi nói và bước lại, nép sau tôi. Tôi thấy cha tôi đang nhìn tôi chờ đợi. Tôi thấy mẹ tôi đang nhìn cha tôi như thách thức.

– Ở với ai, nói đi? Mẹ tôi lại lên tiếng.

Tôi nhìn mẹ tôi nức nở:

– Cho chúng con về quê.

Mãi đến khuya chúng tôi mới trở về thị trấn. Khi đến ngõ, em tôi reo lên:

– Nhà mình đây rồi.

Ngôi nhà phảng phất mùi rượu và mùi ẩm mốc. Đêm đó, tôi dọn dẹp, thu xếp lại đồ đạc trong nhà cho cha tôi mãi tới khuya. Và đêm đó cha tôi không say rượu.

(Lược một đoạn: Công việc khó khăn hơn, con bò thì chết, cha của tôi lại đi làm bốc vác. Ông uống rượu vào lại chửi vợ, lại đánh con, rồi hôm sau cũng như mọi hôm khi đến bữa cơm, ông lại nhìn thấy con vết thương trên tay con gái, lại hỏi bằng giọng âu lo “Tay con làm sao thế? Tôi tìm đủ lí do để không nói ra sự thật như những lần trước).

Nhưng đến một lần cái cán chổi đánh trúng khớp cổ tay tôi. Cổ tay tôi bị bong gân sưng vù. Tôi không thể nào giấu cha được. Buổi tối trong bữa ăn, tôi không xới nổi bát cơm cho cha. Cha nhìn tôi hỏi:

– Tay con làm sao thế?

Tôi òa khóc. Lần đó, tôi không sao kìm được.

– Cha ơi! Con đau lắm.

– Làm sao thế? Cha tôi hoảng hốt – Ai đánh con? Đứa nào đánh con?

– Cha không đánh con – Tôi nức nở – Cha không đánh con.

– Đứa nào đánh? Cha tôi quát – Nói ngay, tao sẽ đập chết nó. Đứa nào?

Nghe cha hỏi vậy, tôi càng khóc to. Tôi khóc không phải vì đau đớn. Tôi khóc vì tủi thân. Tôi khóc vì cái giọng xót xa của cha tôi.

– Không nói đứa nào đánh mày thì tao đánh mày.

– Cha đừng đánh con nữa, đừng đánh con nữa.

Người cha tôi run lên. Mắt cha tôi đỏ hoe. Cha ôm tôi vào lòng. Hơi thở và vòng tay ấm áp của cha tôi làm tôi thêm tủi. Tôi khóc và nói:

– Đêm nào say rượu cha cũng đánh con bằng cái chổi kia kìa. Nhưng con không nói với cha vì con sợ cha buồn thêm. Con có lỗi cha cứ đánh con, nhưng cha đừng uống rượu nữa.

Tôi thấy cha tôi rùng mình. Và cha tôi khóc. Tiếng khóc của cha tôi như tiếng “u… u” kéo dài trên đầu tôi bất tận.

Gần sáng tôi tỉnh giấc. Căn nhà vẫn sáng đèn. Tôi thấy cha tôi ngồi im phắc. Tôi rời giường đến bên cha. Tôi ôm lấy cổ cha:

– Cha hết rượu uống rồi ư?

Cha tôi lắc lắc đầu, cha từ từ nhắm mắt lại. Hai giọt nước mắt tứa ra.

– Cha đừng buồn nữa, cha nhé.

Cha tôi xoay người, ôm tôi vào lòng. Tôi nghe tiếng cha thì thầm:

– Từ nay cha không buồn nữa. Có đứa con như con thì cha chẳng bao giờ buồn nữa.

Tôi dụi mắt vào ngực cha. Đêm ấm áp và da diết vô cùng. Tôi thấy cha tôi gần gũi và tin cậy hơn bao giờ hết.

                                                                              (Báo nongnghiep.vn, thứ 5, 26/01/2023)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:

Câu 1. Xác định ngôi kể của người kể chuyện.

Câu 2. Nêu những không gian được miêu tả trong đoạn trích.

Câu 3. Tìm và phân tích tác dụng của việc sử dụng từ láy trong những câu văn sau: “Tôi dụi mắt vào ngực cha. Đêm ấm áp và da diết vô cùng. Tôi thấy cha tôi gần gũi và tin cậy hơn bao giờ hết”.

Câu 4. Tại sao người cha “rùng mình” và “khóc u…u” như vậy?

Câu 5. Em có đồng tình với cách thương cha của nhân vật “tôi” không? Vì sao?

Phần II. Viết (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm) Anh/chị hãy viết một đoạn văn (200 chữ) cảm nhận về nhân vật “tôi” trong truyện ngắn “Người cha” của Nguyễn Quang Thiều.

Câu 2 (4,0 điểm) Cuộc đời nhiều lúc đắng cay khi chính những người thân yêu lại gây cho nhau những đau khổ.

Hãy viết một bài văn nghị luận trình bày những giải pháp để khắc phục tình trạng trên.

————–Hết————