Câu 1. (4.0 điểm)
Trong cuốn sách Hiểu về trái tim, Minh Niệm viết: “Cuộc đời dù không chỉ toàn mùa đông, nhưng một ngọn lửa hồng ấm áp tình thương bao giờ cũng cần cho những trái tim lạc loài sau cơn bão”.
Câu 2. (6.0 điểm)
Có ý kiến cho rằng: “Nghệ thuật như một dàn giao hưởng mà trong đó mỗi nhà văn chơi một nhạc cụ riêng, rung lên một âm thanh riêng để tạo thành bản nhạc”.
Anh(chị) hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng kiến thức văn học của mình, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
| SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG
TRƯỜNG THPT ĐOÀN THƯỢNG
(Hướng dẫn chấm gồm có 03 trang) |
KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 10 THPT CẤP TỈNH
NĂM HỌC: 2022 – 2023 Môn thi: NGỮ VĂN Ngày thi: ……………………. Thời gian làm bài: 180 phút, không tính thời gian phát đề |
HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu 1. (4.0 điểm)
- Yêu cầu về kĩ năng
– Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng bày tỏ quan điểm riêng.
– Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, vận dụng tốt các thao tác lập luận, dẫn chững tiểu biểu, chọn lọc.
- Yêu cầu về kiến thức
– Bài làm của thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đạt được những nội dung cơ bản sau:
| Ý | Nội dung | Điểm |
| 1 | Giải thích | 0,75 |
| – Mùa đông, cơn bão: Cách nói ẩn dụ chỉ những khó khăn thử thách mà con người có thể gặp phải trên đường đời.
– Ngọn lửa hồng ấm áp tình thương: Là tình thương, tình người, lẽ sống cao đẹp. Ý nghĩa của câu nói: Khẳng định sự cần thiết của tình người; khuyên chúng ta phải biết quan tâm, thương yêu giúp đỡ người khác, nhất là những người gặp khó khăn, hoạn nạn. Tình người cao đẹp sẽ giúp con người đứng vững, không gục ngã trước hoàn cảnh. |
||
| 2 | Bàn luận | 2,5 |
| – Trong cuộc đời của mình, không ai là không trải qua những “mùa đông”, “cơn bão” – những khó khăn, gian nan thử thách, nên chúng ta rất cần tới “Ngọn lửa hồng ấm áp tình thương”, cần sự quan tâm, giúp đỡ, sẻ chia của mọi người đối với mình.
– Sự yêu thương, giúp đỡ con người là biểu hiện của lối sống đẹp. Nó thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau như quan tâm, động viên về mặt tinh thần, chia sẻ, giúp đỡ về mặt vật chất. Dù ở khía cạnh nào thì điều cần nhất là phải dựa trên sự chân thành và vô tư. Thiếu sự chân tình, những việc làm trên hoàn toàn không có ý nghĩa. – Chính tình thương, sự quan tâm đã đem đến cho con người sự ấm áp – nghĩa là đem lại niều vui hay ít nhất cũng giảm bớt một phần nào đó sự đau buồn cho những người không may mắn, làm cho người gần người hơn. – Phê phán những người sống lạnh lùng, vô cảm, thờ ơ trước những khó khăn, đau khổ của người khác; lên án lối sống ích kỉ chỉ biết đến bản thân mình… (Dẫn chứng) |
||
| 3 | Đánh giá, mở rộng, liên hệ bản thân | 0,75 |
| – Câu nói này là một ý kiến hoàn toàn đúng đắn về vai trò của tình người trong cuộc sống.
– Thương yêu, quan tâm đến người khác là truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta từ xưa đến nay. Bởi vậy, chúng ta cần phải giữ gìn và phát huy. – Con người cần phải quan tâm đến nhau, thương yêu, giúp đỡ nhau lúc gặp hoạn nạn khó khăn. Tình thương yêu ấy không chỉ gói gọn trong phạm vi hẹp của một gia đình, một quốc gia mà rộng hơn là với tất cả mọi người, mọi quốc gia, dân tộc trên thế giới. – Mỗi người phải có hành động thiết thực, tự bồi dưỡng cho mình phẩm chất tốt đẹp là tinh thần tương thân, tương ái, yêu thương con người để hoàn thiện nhân cách. |
Câu 2. (6.0 điểm)
- Yêu cầu về kĩ năng
– Nắm chắc phương pháp, kỹ năng làm bài nghị luận văn học.
– Biết vận dụng kiến thức lí luận văn học để bàn luận, chứng minh vấn đề một cách hợp lí, thuyết phục.
– Bố cục rõ ràng, mạch lạc; lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, có cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu…
- Yêu cầu về kiến thức
Thí sinh có thể trình bày, sắp xếp các luận điểm theo nhiều cách nhưng về cơ bản cần đảm bảo những nội dung sau:
| Ý | Nội dung | Điểm |
| 1 | Giới thiệu vấn đề cần nghị luận | 0.5 |
| 2 | Giải thích | 2,0 |
| – Dàn giao hưởng: Một tập thể nghệ sĩ mà mỗi người trong đó có khả năng riêng, tiếng nói riêng song lại gắn bó, thống nhất với nhau bởi người chỉ huy dàn nhạc.
– Nhạc cụ: Phương tiện của người nghệ sĩ, có khả năng tạo ra một loại âm thanh, tiếng nói riêng biệt, độc đáo của mỗi nghệ sĩ. – Bản nhạc: Sự hòa âm của âm thanh, tạo thành một giai điệu hoàn chỉnh, trọn vẹn. – Cái riêng của mỗi nghệ sĩ: + Là dấu ấn, phong cách cá nhân của người nghệ sĩ ấy, thể hiện qua những sáng tạo nghệ thuật mà người nghệ sĩ ấy tạo nên bằng tài năng, tâm huyết của mình; cái riêng ấy có thể là những phát hiện độc đáo, là ngôn ngữ, giọng điệu… + Được tạo nên bằng tài năng, bằng lao động nghệ thuật, vốn sống… – Nhà văn trong mối liên hệ với đời sống văn học: + Văn học nghệ thuật vận đông, phát triển tự nhiên, đúng quy luật, là sự dung hòa của “những tiếng nói khác” nhằm tạo sự thống nhất, đa dạng, phong phú những tiếng nói riêng, phong cách riêng độc đáo. + Tiếp nhận những tác động từ đời sống nên có sự khác nhau ở sự lựa chọn chất liệu, thể loại, giọng điệu, bản sắc riêng…. – Phong cách, cá tính sáng tạo là biểu hiện của tài năng, là cơ sở tạo nên tầm vóc và diện mạo của người nghệ sĩ, là kết quả của sự nỗ lực không ngừng tìm tòi, sáng tạo. Nhà văn tài năng không chỉ sáng tạo để không lặp lại người mà không lặp lại chính mình. => Đây là cách nói đầy hình ảnh để bộc lộ suy nghĩ về mối quan hệ giữa các nhà văn cùng thời, về sự góp mặt của các nhà văn để tạo nên nền nghệ thuật. Là sự tập hợp của những cá nhân nghệ sĩ có tiếng nói riêng song cùng hướng tới một mối quan tâm chung để tạo thành âm hưởng chung của thời đại giúp người đọc nhận rõ hơn gương mặt riêng và vai trò của mỗi nhà văn trong nền văn học. |
||
| 3 | Chọn và phân tích tác phẩm cụ thể | 3,5 |
| – Lựa chọn tác phẩm đúng yêu cầu, trình bày rõ lí do chọn tác phẩm và sự hiểu biết cơ bản về tác giả, tác phẩm.
– Phân tích làm rõ giá trị của những sáng tạo trong tác phẩm đã chọn: + Lựa chọn đề tài, chủ đề mang tính sáng tạo, mới mẻ. + Cách lí giải về nội dung, tư tưởng, tình cảm thẩm mĩ… + Cách xây dựng hình tượng nghệ thuật của tác phẩm gắn với đặc trưng thể loại: Nếu là tác phẩm tự sự, cần chú ý tới tình huống truyện, nghệ thuật miêu tả khắc họa diễn biến nội tâm nhân vật, lối kể chuyện, hệ thống ngôn từ, kết cấu tác phẩm…; Nếu là tác phẩm trữ tình, cần chú ý tới tâm trạng nhân vật trữ tình, nghệ thuật sáng tạo hình ảnh, ngôn từ, giọng điệu, kết cấu,… + Đánh giá chung. |
——- Hết ——
