| SỞ GD & ĐT THANH HÓA
TRƯỜNG THPT HOÀNG LỆ KHA
Đề gồm có 01 trang |
ĐỀ THI KHẢO SÁT HSG LẦN 1 – KHỐI 10
NĂM HỌC 2023 – 2024 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian làm bài 150 phút, không kể thời gian phát đề
|
PHẦN I – ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Cuộc đời cho dù nhiều vận may hay nhiều vận rủi, hết thảy rồi cũng thành quá khứ, cũng giống như mưa rơi ngoài cửa sổ, ướt đẫm, ẩm thấp, khô dần rồi biến mất. Những điều tốt đẹp thì giữ lại trong tim, những chuyện không vui thì vứt lại phía sau, không lưu luyến, không hận thù. Học được cách quên, hiểu được cách bỏ, cuộc sống vốn luôn tiến lên phía trước sau những cuộc chia tay. Nhẹ nhàng nói với chính mình, không sao cả, cuộc sống vốn là vậy, đời dài đằng đẵng, thản nhiên đối diện, mọi thứ rồi sẽ qua đi. Ánh dương luôn xuất hiện sau mỗi cơn mưa.
Nếu ta không chịu quên đi,
Cuộc sống khó mà tiếp tục.
(Trích Mỉm cưởi dù cuộc đời là thế, Gyatso Rinpoche)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 . Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.
Câu 2. Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: “Cuộc đời cho dù nhiều vận may hay nhiều vận rủi, hết thảy rồi cũng thành quá khứ, cũng giống như mưa rơi ngoài cửa sổ, ướt đẫm, ẩm thấp, khô dần rồi biến mất.”
Câu 3 Theo anh/chị vì sao tác giả cho rằng: Những điều tốt đẹp thì giữ lại trong tim?
Câu 4 Anh /chị có đồng tình với quan điểm “đời dài đằng đẵng, thản nhiên đối diện, mọi thứ rồi sẽ qua đi không? Vì sao?
PHẦN II. TẠO LẬP VĂN BẢN (14.0 điểm)
Câu 1 (4.0 điểm).
Từ vấn đề được gợi ra trong phần Đọc – hiểu, anh/chị hãy viết đoạn văn (khoảng 300 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc học cách quên đi.
Câu 2 (10.0 điểm)
Trong diễn từ nhận giải Nobel văn học 2016, Bob Dylan cho rằng:
Bất cứ ai viết một cuốn sách, một bài thơ hay một vở kịch ở bất cứ đâu trên thế giới đều có thể nuôi dưỡng giấc mơ bí mật từ trong sâu thẳm. Có thể nó được chôn sâu đến mức chính họ cũng không nhận ra.
Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ ý kiến trên qua tác phẩm Chữ người tử tù của nhà văn Nguyễn Tuân.
…………..HẾT……………..
| SỞ GD & ĐT THANH HÓA
TRƯỜNG THPT HOÀNG LỆ KHA
|
HDC ĐỀ KHẢO SÁT HSG LẦN 1 – KHỐI 10
NĂM HỌC 2023 – 2024 MÔN: NGỮ VĂN
|
|||||
| CÂU | Ý | NỘI DUNG | ĐIỂM | |||
| I | ĐỌC HIỂU | 6.0 | ||||
| Yêu cầu về kĩ năng:-Thí sinh có kĩ năng đọc hiểu văn bản; Diễn đạt rõ ý, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
Yêu cầu về kiến thức: |
||||||
| 1 | Câu 1.
Phương thức biểu đạt chính: nghị luận. Hướng dẫn chấm: – Thí sinh trả lời như Đáp án: 1.0 điểm. – Trả lời không đúng không cho điểm. |
1.0 | ||||
| 2 | Câu 2.
– Xác định đúng một biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn – Nêu đúng, đầy đủ tác dụng của biện pháp tu từ Ví dụ: – Biện pháp tu từ được sử dụng là: So sánh – Tác dụng: + Sau tất cả, may rủi cũng chỉ là chuyện quá khứ, nó đến và đi nhanh chóng, thoáng qua, không tồn tại mãi mãi. Nỗi buồn, tổn thương sẽ được chữa lành, hạnh phúc và may mắn sẽ trôi đi. Vì vậy mỗi người hãy học cách chấp nhận và mỉm cười hướng về phía trước. + Làm cho câu văn trở nên hấp dẫn, sinh động, cụ thể. Hướng dẫn chấm: – Thí sinh trả lời đúng: 1.0 điểm. – Thí sinh xác đinh sai biện pháp tu từ, nêu đúng tác dụng không cho điểm Lưu ý: Thí sinh có thể trình bày bằng các từ ngữ, các cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa.
|
1.0
|
||||
| 3 | Câu 3.
Sở dĩ tác giả cho rằng: Những điều tốt đẹp thì giữ lại trong tim bởi điều tốt đẹp là điểm tựa để ta vững tin vào cuộc đời, tạo động lực giúp ta vượt qua thử thách ; lưu giữ điều tốt đẹp, ta sẽ chuẩn bị cho mình một tâm thế tích cực để đối diện với cuộc sống từ đó tìm được sự bình yên và niềm hạnh phúc đích thực… Hướng dẫn chấm: – Thí sinh trả lời như Đáp án: 2.0 điểm. – Trả lời được ½ số ý: 1.0 điểm. Lưu ý: Thí sinh có thể trình bày bằng các từ ngữ, các cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa.
|
2.0
|
||||
| 4 | Câu 4.
– Thí sinh có thể đưa ra quan điểm của riêng mình nhưng phải lý giải hợp lý, thuyết phục. Hướng dẫn chấm: – Thí sinh bày tỏ được quan điểm và lí giải sâu sắc: 2.0 điểm. – Thí sinh bày tỏ được quan điểm và lí giải chưa sâu sắc:0.5- 1.75 điểm. Lưu ý: Tùy vào sự lí giải cuả thí sinh để cho điểm phù hợp.
|
2.0
|
||||
| II | LÀM VĂN | |||||
| 1 | Từ vấn đề được gợi ra trong phần Đọc – hiểu, anh/chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc học cách quên đi. | 4.0 | ||||
| Yêu cầu chung
– Câu hỏi hướng đến việc đánh giá năng lực viết đoạn văn NLXH, đòi hỏi thí sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập đoạn văn để bày tỏ thái độ, chủ kiến của mình. – Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng; được tự do bày tỏ quan điểm riêng của mình, nhưng phải có thái độ chân thành nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. |
||||||
| Yêu cầu cụ thể: | ||||||
| a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn: Có đủ mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn. | 0.25 | |||||
| b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: ý nghĩa của việc học cách quên đi. | 0.25 | |||||
| *Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ ý nghĩa ý nghĩa của việc học cách quên đi.
*Có thể triển khai theo hướng: -Giải thích -Ý nghĩa của việc học cách quên đi: + Học cách quên đi sẽ giúp ta sống trọn từng phút giây và yêu thương hết thảy. +Khi học cách quên đi sẽ giúp con người xoa dịu những tổn thương, biết cách buông bỏ, nhận ra những vẻ đẹp bình dị trong hiện tại, tìm được niềm vui, sự thanh thản, bình yên trong tâm hồn. +Biết quên đi, trái tim ta thêm mạnh mẽ, có thêm nhiều trải nghiệm, khám phá về cuộc sống và khám phá chính bản thân mình… – Mở rộng bàn luận : Quên đi không có nghĩa là ta sẽ phủ nhận sạch trơn quá khứ, vắt kiệt những điều tốt đẹp trong tim… – Bài học nhận thức, hành động. |
0.5 1.5
0.5
0.5 |
|||||
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu | 0.25 | |||||
| 2 | 1. Giải thích:
– Giấc mơ: mong muốn, khát vọng mà người nghệ sĩ gửi gắm trong sáng tác và thể hiện trong chủ đề, tư tưởng thẩm mĩ của tác phẩm. Tất cả được “ẩn” vào đặc trưng thể loại. – Giấc mơ bí mật từ trong sâu thẳm, có thể được chôn sâu đến mức chính họ cũng không nhận ra: + Giấc mơ của người nghệ sĩ được thoát ra từ hình tượng nghệ thuật trong tác phẩm, có thể vượt ra ngoài ý đồ sáng tạo của tác giả. + Giấc mơ là ước vọng tha thiết nhất của người sáng tạo, là tiếng nói về tình đời, tình người của tác giả… => Theo Bob Dylan, mỗi tác phẩm văn học đều gửi gắm ước mơ, khát vọng của người nghệ sỹ và ước mơ, khát vọng ấy vô cùng phong phú, tinh tế sâu sắc… 2. Bàn luận: – Ý kiến bàn về ý nghĩa thẩm mĩ của tác phẩm nghệ thuật nói chung, tác phẩm văn học nói riêng: + Tác phẩm không chỉ thể hiện nhận thức, lí giải của nhà văn về hiện thực mà còn chứa đựng những giấc mơ về cuộc đời, là phương tiện để tác giả thực hiện sứ mệnh của “người dẫn đường đến xứ sở của cái đẹp”, cái chân, cái thiện… + Tác phẩm nghệ thuật chứa đựng những “giấc mơ bí mật”, vì vậy nó là một cấu trúc mở thu hút sự kiếm tìm, khám phá, lí giải của người đọc. |
|||||
| 3. Chứng minh: HS chọn một số tác phẩm để phân tích, chứng minh “giấc mơ” mà nhà văn gửi gắm. Ví dụ Hai đứa trẻ (Thạch Lam) và Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân).
*/ Giấc mơ của Thạch Lam trong Hai đứa trẻ: – Giấc mơ đưa con người thoát khỏi cuộc sống thực tại tối tăm, tù đọng để đến với cuộc sống sôi động đầy ánh sáng (phân tích bức tranh phố huyện và hình ảnh chuyến tàu đêm, hình ảnh ánh sáng và bóng tối…); giấc mơ mỗi kiếp nhân sinh là một cuộc đời có ý nghĩa chứ không phải là sự tồn tại leo lét, vô danh (phân tích hình ảnh hai đứa trẻ và cảnh chờ tàu…) – Giấc mơ của Thạch Lam gửi vào hình tượng hai đứa trẻ nên vừa bình dị, vừa lớn lao; vừa giàu giá trị nhân bản vừa có tính thời sự,vừa có tính muôn thuở, có tác dụng thức tỉnh con người. – Giấc mơ của Thạch Lam chạm tới những vấn đề mang tính chất triết lí: ý nghĩa của sự sống, tình trạng sống mòn… */ Giấc mơ của Nguyễn Tuân trong Chữ người tử tù: – Giấc mơ về sự chiến thắng của cái đẹp trước cái ác, cái xấu xa đê tiện thấp hèn…; sự song hành của cái thiện và cái đẹp trong cuộc đời (phân tích tình huống gặp gỡ giữa Huấn Cao và quản ngục, cảnh cho chữ, lời khuyên của ông Huấn…), giấc mơ phục hưng nét đẹp của nền văn hóa cổ truyền. – Giấc mơ của Nguyễn Tuân được kí thác vào bộ ba nhân vật mang vẻ đẹp lí tưởng: Huấn Cao, quản ngục, thầy thơ lại, thể hiện khao khát hướng thiện và hướng thượng của con người. – Giấc mơ của Nguyễn Tuân giàu giá trị nhân văn, là khao khát muôn thuở mà nhân loại theo đuổi; giấc mơ thể hiện cái tài, cái tâm, cái tầm của một nhà văn lớn. */ So sánh: – Giống nhau: Đó là những giấc mơ của người nghệ sĩ lãng mạn, có sự thức tỉnh sâu sắc của ý thức cá nhân và giá trị của sự sống người, muốn phủ định thực tại đương thời, hướng tới những giá trị tốt đẹp, cao quý… – Khác nhau: Mỗi nhà văn thể hiện giấc mơ của mình theo một lối riêng (giấc mơ của Thạch Lam, nhà văn của niềm trắc ẩn mênh mông, của lối văn cảm giác đi sâu vào những rung động tinh vi tinh tế của hồn người, hồn tạo vật, mỗi truyện ngắn của ông thường sâu lắng như một bài thơ trữ tình đượm buồn, được thể hiện qua tình huống tâm lí và giọng tâm tình nhẹ nhàng; giấc mơ của Nguyễn Tuân được thể hiện qua tình huống giàu kịch tính và lối viết tài hoa uyên bác của nhà văn nâng cái đẹp lên thành tôn giáo, nhà văn theo quan niệm cái đẹp sẽ cứu rỗi thế giới này). 4. Đánh giá, mở rộng: – Ý nghĩa của nhận định: những giấc mơ bí mật được chôn giấu làm cho tác phẩm văn học có chiều sâu vô tận, luôn luôn mới mẻ và hấp dẫn. – Trong diễn từ nhận giải Nobel của Bob Dylan, giấc mơ bí mật còn có thể hiểu là giấc mơ được sáng tạo, được khẳng định và ghi nhận của nghệ sĩ muôn đời. – Người đọc phải có một tầm đón nhận tương ứng mới có thể giải mã được giấc mơ bí mật của nhà văn gửi trong tác phẩm. III. KẾT BÀI – Đánh giá lại vấn đề. – Khẳng định sự thành công của tác phẩm. |
||||||
