| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
|
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 10 THPT CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2022-2023 Môn thi: NGỮ VĂN Ngày thi: …/04/2023 Thời gian làm bài: 180 phút, không tính thời gian phát đề Đề thi có 01 trang —————————- |
Câu 1. ( 4.0 điểm)
Giăng Pôn từng viết:
Cuộc sống như một cuốn sách. Kẻ điên rồ giở qua nhanh chóng. Người khôn ngoan vừa đọc vừa suy nghĩ vì biết rằng mình chỉ đọc được có một lần.
Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.
Câu 2. (6,0 điểm)
Nhà thơ Thanh Thảo từng viết:
“Thơ chẳng ai giống ai, chẳng ai mong muốn giống ai, và không có lối đi nào chung cho hai nhà thơ cả.”
(Mười năm cõng thơ leo núi , Tạp chí Sông Hương, số 7, 2001)
Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng những hiểu biết về thơ hãy làm sáng tỏ điều đó.
—HẾT—-
(Thí sinh không được sử dụng tài liệu, cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
Họ và tên thí sinh:……………………………………………..Số báo danh……………………
Cán bộ coi thi số 1……………………………………………Cán bộ coi thi số 2………………….
| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
|
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 10 THPT CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2022-2023 Môn thi: NGỮ VĂN Ngày thi: …/04/2023 Hướng dẫn chấm có 03 trang |
HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu 1. (4,0) điểm
- Yêu cầu về kĩ năng
– Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo lập băn bản và khả năng bày tỏ quan điểm riêng.
– Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp, vận dụng tốt các thao tác lập luận, dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.
- Yêu cầu về kiến thức
– Bài làm của thí sinh có thể theo nhiều cách nhưng cần đạt những nội dung cơ bản sau:
| Ý | Nội dung | Điểm |
| 1 | Giải thích | 0,75 |
| – “Cuộc sống như một cuốn sách”: Cuốn sách là nơi chứa đựng những kiến thức phong phú. Bước vào cuộc sống, con người được học hỏi, được hiểu biết, được nếm trải, bước qua những chặng đường khác nhau của cuộc đời mình. Nhưng cuộc sống là một cuốn sách đặc biệt bởi mỗi người chỉ có thể sống một lần.
– “Kẻ điên rồ giở qua nhanh chóng”: Chỉ cách đọc cưỡi ngựa xem hoa, lối sống hời hợt, sống gấp, sống lãng phí, không cảm nhận được hết ý nghĩa của cuộc sống. – “Người khôn ngoan vừa đọc vừa suy ngẫm”: chỉ lối sống sâu sắc, luôn suy nghĩ để cảm nhận giá trị của cuộc sống, trân trọng những giây phút quý giá của cuộc sống. –> Ý nghĩa câu nói: nêu ra hai cách sống, thái độ sống trái ngược nhau và nhắn nhủ mỗi chúng ta phải biết hướng tới cuộc sống tích cực, biết trân trọng và nắm bắt các giá trị quý báu của cuộc sống. |
||
| 2 | Bàn luận | 2,5 |
| – Những tác hại của lối sống hời hợt, thiếu trách nhiệm.
+ Sống hời hợt sẽ không có ý thức học hỏi, tích lũy tri thức, mở rộng và nâng cao hiểu biết của bản thân + Sống vô tâm, hời hợt, vô trách nhiệm, không quan tâm tới những người, những hoàn cảnh xung quanh mình, không thấu hiểu, đồng cảm, yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ mọi người. Vì vậy, tâm hồn trở nên cằn cỗi, vô cảm. + Sống không có ước mơ, hoài bão, không có ý chí và lòng quyết tâm để thực hiện những khát vọng của mình. – Lợi ích của lối sống sâu sắc, nghiêm túc: + Biết phát hiện, cảm nhận, tận hưởng những vẻ đẹp của cuộc sống xung quanh: thưởng thức một cảnh thiên nhiên tươi đẹp, cảm nhận sự ấm áp của cuộc sống bình dị với những tình cảm thân thương, ngưỡng mộ trước một tài năng, cảm phục trước một trái tim vĩ đại… + Biết tự tin khẳng định những khả năng của chính mình, sống có mục đích, có lí tưởng, nắm bắt cơ hội để đạt tới thành công, biết sống hết mình với ước mơ, khắt vọng để khẳng định ý nghĩa cuộc đời mình. Biết cảm nhận và đứng lên sau thất bại mới thấy hết ý nghĩa của thành công. + Biết yêu thương hết lòng, cảm nhận cả niềm hạnh phúc và nỗi đau khổ của chính mình và những người xung quanh, biết đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người. Đó là lối sống tích cực, ý nghĩa. + Biết nhận rõ bản thân, tôn vinh những giá trị bền vững, không chạy theo những giá trị tức thời, dám thể hiện và khẳng định bản thân, luôn sống là chính mình bình thường nhưng không tầm thường.
(Dẫn chứng) |
||
| 3 | Đánh giá, mở rộng, liên hệ bản thân | 0,75 |
| – Phê phán:
Lối sống hời hợt, vô trách nhiệm với chính bản thân mình và cộng đồng là lối sống vô nghĩa, vô ích. những người vô tâm, vô cảm, thiếu trách nhiệm với bản thân và cộng đồng thật đáng chê trách. – Bài học nhận thức và hành động: + Nhận thức sâu sắc về lối sống tích cực, có ý nghĩa với chính bản thân mình và với mọi người là vô cùng cần thiết. + Có những hành động cụ thể, thiết thực để hiện thực hóa lối sống tích cực: tích cực học tập, tu dưỡng đạo đức; giúp đỡ, chia sẻ với mọi người…
|
Lưu ý: Thí sinh có thể có những cách lý giải, triển khai vấn đề khác đáp án nhưng hợp lý vẫn được ghi nhận
Câu 2. (6,0) điểm
- Yêu cầu về kĩ năng
– Nắm chắc phương pháp, kĩ năng làm bài nghị luận văn học
– Biết vận dụng kiến thức lí luận văn học để bàn luận, chứng minh vấn đề một cách hợp lí, thuyết phục
– Bố cục rõ ràng, mạch lạc, lập luận chặt chẽ, hành văn trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu…
- Yêu cầu về kiến thức
Thí sinh có thể trình bày, sắp xếp luận điểm theo nhiều cách nhưng về cơ bản cần đảm bảo những nội dung sau:
| Ý | Nội dung | Điểm |
| 1 | Giới thiệu vấn đề nghị luận | 0,5 |
| 2 | Giải thích, bình luận ý kiến | 1,5 |
| a. Giải thích:
– Thơ chẳng ai giống ai, chẳng ai mong muốn giống ai, và không có lối đi chung nào cho hai nhà thơ cả: Thơ ca nói riêng, nghệ thuật nói chung là lĩnh vực của sự sáng tạo độc đáo, không thể trộn lẫn, không thể sao chép, không lặp lại ai và lặp lại chính mình. – Thanh Thảo khẳng định sáng tạo thơ ca là hành trình tìm tòi để xác lập lối đi riêng, khẳng định cá tính, phong cách nghệ thuật riêng độc đáo của người nghệ sỹ. Đó là bản chất của sáng tạo nghệ thuật gắn với ý thức và nỗ lực lao động nghệ thuật nghiêm túc của người nghệ sỹ chân chính. b. Bình luận – Khẳng định quan niệm của Thanh Thảo đúng đắn, bởi vì: + Văn học nghệ thuật là lĩnh vực của sự độc đáo mang tính cá thể hoá cao độ. Nghệ thuật luôn đòi hỏi nghệ sĩ phải mở được lối đi riêng, có tư tưởng nghệ thuật sâu sắc, có cá tính và cách nhìn mang tính phát hiện trước những vấn đề của đời sống để sáng tạo ra những tác phẩm mới mẻ, là những khám phá, phát minh cả về nội dung lẫn hình thức, tạo nên sự độc đáo riêng biệt không thể trộn lẫn, góp phần thúc đẩy sự phát triển của văn học. + Mỗi nhà thơ là một cá thể xã hội, một thực thể mang đầy cá tính. Thơ là tiếng nói của tâm hồn, là tình cảm mãnh liệt đã được ý thức, được lắng lọc qua xúc cảm thẩm mĩ, gắn với sự tự ý thức của mỗi nhà thơ về chính mình và cuộc đời. Qua từng trang thơ, dòng thơ, người đọc được tiếp xúc trực tiếp với một cá tính, một cuộc đời, một tâm hồn… Thơ là gương mặt tâm hồn độc đáo, riêng biệt của từng nhà thơ. + Mở một lối đi riêng không giống ai mang tính khám phá, mới mẻ cả về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật là thách thức của thơ mà cũng là sức hấp dẫn của thơ. |
||
| 3 | Chứng minh bằng hiểu biết văn học
– Trong phần chứng minh bằng kiến thức về tác giả và tác phẩm cụ thể, thí sinh cần đảm bảo những yêu cầu sau: + Chọn được những tác giả thơ có phong cách nghệ thuật độc đáo, có những sáng tạo riêng giàu giá trị. + Phân tích để làm sáng tỏ lối đi riêng của các nhà thơ thể hiện ở: quan niệm riêng về cuộc sống và con người (cái nhìn, cảm hứng chủ đạo, cách lí giải những vấn đề về đời sống…mang tính khám phá phát hiện); phương thức biểu hiện riêng (thể hiện ở việc lựa chọn các thủ pháp nghệ thuật, tổ chức kết cấu, sử dụng ngôn ngữ…đầy sáng tạo). Có thể làm rõ nét riêng, nét mới trong sự đối sánh với các nhà thơ khác. Từ đó, khẳng định tài năng, tầm vóc và đóng góp của nhà thơ cho văn học. |
3,5 |
| 4 | Bàn luận, đánh giá | 0,5 |
| – Ý kiến giúp ta hiểu rõ hơn trách nhiệm, sứ mệnh của người nghệ sĩ trong quá trình sáng tạo nghệ thuật. Đối với người nghệ sĩ, nỗ lực sáng tạo không ngừng là một quá trình lao động nghệ thuật nghiêm túc và “khổ hạnh” để hình thành và hoàn thiện phong cách riêng; là cách duy nhất để nghệ sỹ khẳng định sự tồn tại của mình trong nghệ thuật. Tạo được lối đi riêng không chỉ xác lập tầm vóc của nhà thơ, tạo nên sức sống của tác phẩm mà còn góp phần làm phong phú thêm cho thơ ca nhân loại. Vì vậy, sáng tạo bằng tài năng và tâm huyết vừa là thiên chức vừa là trách nhiệm của nhà thơ.
– Đặt ra yêu cầu đối với người nghệ sĩ trong quá trình sáng tác: muốn có lối đi riêng phải có tư tưởng nghệ thuật riêng, có cách cảm nhận riêng độc đáo về con người và thế giới, đồng thời phải có hệ thống bút pháp, giọng điệu, ngôn ngữ độc đáo riêng giàu sức khu biệt với các hiện tượng văn học khác. Đó là kết quả của một quá trình sáng tạo, tìm tòi khám phá không ngừng trong hành trình lao động nghệ thuật của người nghệ sĩ. – Ý kiến trang bị cho người đọc những tiêu chuẩn cần thiết trong quá trìnhđánh giá, cảm nhận tác phẩm văn học. |
||
| 5. | Kết luận khái quát vấn đề | 0,5 |
———————————–HẾT——————————-
