|
ĐỌC HIỂU (3.0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Có thể đến một ngày khi mà âm nhạc dù vui hay buồn, ý nghĩa hay không ý nghĩa cũng không còn làm bạn thỏa mãn nữa, lúc ấy bạn sẽ tìm kiếm một thứ âm nhạc khác cao cấp hơn và tinh tế hơn rất nhiều. Âm nhạc ấy được tạo ra bởi những tiếng cười hồn nhiên của lũ trẻ đang chơi đùa trong sân nhà. Âm nhạc ấy được tạo bởi những chú chim đang hót vang trên cành cây, tiếng gió rì rào trong kẻ lá, tiếng sóng biển rì rào xô vào bãi cát, thậm chí cả tiếng chú dế kêu ri ri trong đêm tĩnh mịch,… Thứ âm nhạc ấy mới thực là thứ âm nhạc tối thượng. Âm nhạc của cuộc sống.
Cuộc đời cũng giống như một bản nhạc, có khi vui, có khi buồn, luôn được tạo bởi những nốt thăng lẫn nốt trầm đan xen. Nếu như những nốt thăng mang lại sự tươi vui thì những nốt trầm sẽ mang lại sự sâu lắng cho bản nhạc. Nhiệm vụ của chúng ta khi sống trên đời là phải hoàn thành bản nhạc của mình sao cho nó trở thành một bài ca ý nghĩa, đẹp cả giai điệu lẫn lời ca. Chúng ta phải vừa là người nhạc sĩ viết lên bản nhạc đồng thời cũng là người ca sĩ cất vang bản nhạc ấy. Sau cùng chính chúng ta là khán giả thưởng thức bản nhạc cuộc đời mình. Hãy bắt đầu sống có trách nhiệm hơn với cuộc đời và trước mắt hãy có ý thức hơn với thể loại âm nhạc mà bạn đang chọn nghe mỗi ngày.
(Phi Tuyết, Nghĩ khác để sống khác, NXB Hội nhà văn, 2018, tr.38)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Thứ âm nhạc cao cấp hơn và tinh tế hơn mà tác giả nói đến trong đoạn trích là gì?
Câu 3. Dựa vào đoạn trích, hãy cho biết vì sao tác giả lại cho rằng: “Cuộc đời cũng giống như một bản nhạc”?
Câu 4. Lời khuyên:“Nhiệm vụ của chúng ta khi sống trên đời là phải hoàn thành bản nhạc của mình sao cho nó trở thành một bài ca ý nghĩa, đẹp cả giai điệu lẫn lời ca.” trong đoạn trích có ý nghĩa gì với anh/chị?
LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1(2.0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chịhãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) về sự cần thiết phải sống có trách nhiệm với cuộc đời của mình.
Câu 2(5.0 điểm):
Cưỡi lên thác sông Đà, phải cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ.Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá.Nắm chặt lấy được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái, bám chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy.Bốn năm bọn thủy quân cửa ải nước bờ bên trái liền xô ra định níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử.Ông đò vẫn nhớ mặt bọn này, đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì ông đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường tiến.Những luồng tử đã bỏ hết lại sau thuyền.Chỉ còn vẳng tiếng reo hò của sóng thác luồng sinh. Chúng vẫn không ngớt khiêu khích, mặc dầu cái thằng đá tướng đứng chiến ở cửa vào đã tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy. Còn một trùng vây thứ ba nữa.Ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết cả. Cái luồng sống ở chặng ba này lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ của con thác. Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó.Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép. Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được lượn được…
(Người lái đò sông Đà – Ngữ văn lớp 12, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2015)
Cảm nhận của anh /chị về vẻ đẹp hình tượng ông lái đò trong đoạn trích trên. Từ đó nhận xét quan niệm về con người của nhà văn Nguyễn Tuân.
———–HẾT———
YÊU CẦU CHUNG
– Hướng dẫn chấm được xây dựng theo hướng đánh giá năng lực. Giáo viên nắm bắtđược nội dung trình bày trong bài làm của HS để đánh giá một cách tổng quát. Cần linhhoạt khi vận dụng. Hướng dẫn chấm. Phát hiện và trân trọng những bài làm thể hiện tínhsáng tạo, tư duy độc lập. Nếu HS làm bài theo cách riêng, không có trong đáp án nhưngđáp ứng yêu cầu cơ bản và có sức thuyết phục vẫn được chấp nhận.
– Tổng điểm toàn bài: 10,0 điểm và chi tiết đến 0,25 điểm.
YÊU CẦU CỤ THỂ
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I | ĐỌC HIỂU | 3,0 | |
| 1 | Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích: Nghị luận | 0,5 | |
| 2 | Thứ âm nhạc cao cấp hơn và tinh tế hơn mà tác giả nói đến trong đoạn trích là âm nhạc cuộc sống. Âm nhạc ấy được tạo ra bởi những tiếng cười hồn nhiên của lũ trẻ đang chơi đùa trong sân nhà, những chú chim đang hót vang trên cành cây, tiếng gió rì rào trong kẻ lá, tiếng sóng biển rì rào xô vào bãi cát, thậm chí cả tiếng chú dế kêu ri ri trong đêm tĩnh mịch,… |
0,5
|
|
| 3 | Tác giả lại cho rằng: “Cuộc đời cũng giống như một bản nhạc” vì cuộc đời có khi vui, có khi buồn, có hạnh phúc nhưng cũng có khổ đau giống như bản nhạc luôn được tạo bởi những nốt thăng lẫn nốt trầm đan xen. Nếu như những nốt thăng mang lại sự tươi vui thì những nốt trầm sẽ mang lại sự sâu lắng cho bản nhạc. | 1,0
|
|
| 4 | Học sinh nêu rõ quan điểm, suy nghĩ cá nhân, đồng tình hoặc không đồng tình. Cần kiến giải thuyết phục, hợp lí. Dưới đây là một hướng trả lời:
– Lời khuyên:“Nhiệm vụ của chúng ta khi sống trên đời là phải hoàn thành bản nhạc của mình sao cho nó trở thành một bài ca ý nghĩa, đẹp cả giai điệu lẫn lời ca.” trong đoạn trích có ý nghĩa sâu sắc đối với tôi vì: + Mỗi người đều có một cuộc đời để sống và cuộc đời ấy có trở nên tươi đẹp, có ý nghĩa hay không là ở thái độ sống, ý thức trách nhiệm của chính bản thân chúng ta với cuộc đời của mình. + Vì cuộc đời là của chính chúng ta nên không thể phó thác trách nhiệm cho người khác. + Để bản nhạc cuộc đời mình trở thành một bài ca có ý nghĩa, đẹp cả giai điệu lẫn lời ca,chúng ta cần nỗ lực hành động: trau dồi kiến thức, hiểu biết; bồi dưỡng tâm hồn, nhân cách; sống có ước mơ, lí tưởng; tích cực tham gia hoạt động xã hội, hoạt động thiện nguyện… |
1,0
|
|
| II | LÀM VĂN | 7,0 | |
| 1
|
Từ nội dungđoạn trích ở phần Đọc hiểu trên, anh/chịhãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) về sự cần thiết phải sống có trách nhiệm với cuộc đời của mình. | 2,0 | |
| a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn:
– Có câu mở đoạn, các câu phát triển ý và câu kết đoạn. – Đảm bảo dung lượng phù hợp với yêu cầu (khoảng 200 chữ). – Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân-hợp, móc xích hoặc song hành. |
0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: sự cần thiết phải sống có trách nhiệm với cuộc đời của mình | 0,25 | ||
| b. Triển khai vấn đề nghị luận thành một đoạn văn hoàn chỉnh, lôgic; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra được bài học cho bản thân.
Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải sống có trách nhiệm với cuộc đời. Dưới đây là một hướng giải quyết: * Giải thích: – Sống có trách nhiệm là làm tròn nghĩa vụ, bổn phận với bản thân, gia đình và với xã hội; dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm về những lời nói hành động của bản thân. * Phân tích – Bàn luận: – Trách nhiệm là yếu tố cơ bản làm nên một con người đích thực, nó điều chỉnh hành động của con người theo những nguyên tắc, chuẩn mực nhất định. – Con người có rất nhiều trách nhiệm phải gánh vác trong cuộc đời nhưng cao cả và nặng nề nhất là trách nhiệm với chính bản thân mình. Bởi vì cuộc sống là của mình, mình phải có trách nhiệm chứ không thể phó thác cho ai khác. – Trách nhiệm với cuộc đời của mình được thể hiện ở lối sống có ước mơ, hoài bảo; sống dấn thân và nỗ lực hết mình để thực hiện những mục tiêu đã đề ra, dám chịu trách trách nhiệm với lời nói và hành động của mình… – Nếu sống mà vô trách nhiệm với cuộc đời chúng ta không chỉ gây hậu quả đối với cá nhân mà còn cả những người xung quanh và toàn thể xã hội. – Sống có trách nhiệm với cuộc đời mình con người sẽ tìm thấy niềm vui, ý nghĩa đích thực của cuộc sống, có được sự tin tưởng của người khác. * Mở rộng, liên hệ: – Phê phán một bộ phận giới trẻ hiện nay sống vô trách nhiệm đối với cuộc đời của chính mình: không có ước mơ, mục đích, hoang phí tuổi trẻ vào những trò chơi vô bổ, ngại khó, ngại khổ, thoái thác trách nhiệm, sống ích kỷ, chỉ biết vun vén cho lợi ích ca nhân… – Cần nhận thức sự cần thiết phải sống có trách nhiệm với cuộc đời của chín mình và bắt đầu từ những việc làm nhỏ nhất.
Đáp án chưa đúng với đề bài, vẫn đưa ra những yêu cầu của một bài văn thu nhỏ. |
1,0 | ||
| d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt |
0,25 | ||
| e. Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. | 0,25 | ||
| 2 | Cảm nhận về vẻ đẹp hình tượng ông lái đò trong đoạn trích. Từ đó nhận xét quan niệm về con người của nhà văn Nguyễn Tuân. | 5,0 | |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề. | 0,25 | ||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Hình tượng ông lái đò và nhận xét quan niệm về con người của nhà văn Nguyễn Tuân | 0,5 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; bám sát đoạn trích. |
3,75 |
||
| c1. Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, đoạn trích: | 0,5 | ||
| c2. Cảm nhận hình tượng ông lái đò | |||
| – Giới thiệu về ông lái đò
– Vẻ đẹp ông lái đò + Trí dũng: Để làm nổi bật vẻ đẹp trí dũng của ông lái đò, nhà văn đã sáng tạo một đoạn văn tràn đầy không khí trận mạc, đã tưởng tượng ra cuộc chiến đấu ác liệt giữa người lái đò với “bầy thủy quái” sông Đà. Sông Đà dữ dội, hiểm độc với trùng trùng, lớp lớp dàn trận bủa vây, có sự hợp sức của nhiều thế lực: sóng, nước, đá…còn ông đò là một viên tướng dũng cảm tả xung hữu đột tỉnh táo nhanh nhẹn, quyết đoán chỉ huy và điều khiển con thuyền qua nhiều vòng, nhiều cửa rất hiệu quả. + Tài hoa: Ông lái đò được khắc họa như một người nghệ sĩ – nghệ sĩ chèo ghềnh vượt thác, sự tài hoa thể hiện trong từng động tác thuần thục của ông lái. Khi đạt tới trình độ nhuần nhuyễn điêu luyện, mỗi động tác của ông lái đò như một đường cọ trên bức tranh thiên nhiên sông nước. Những chi tiết: ông đò “lái miết một đường chéo về cửa đá ấy”; con thuyền “như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước” đã cho thấy “tay lái ra hoa” của ông lái đò. – Nghệ thuật xây dựng nhân vật: tô đậm nét tài hoa nghệ sĩ, tạo tình huống đầy thử thách để nhân vật bộc lộ phẩm chất, sử dụng ngôn ngữ miêu tả đầy cá tính, giàu chất tạo hình… – Đánh giá: Nguyễn Tuân xây dựng ông lái đò với vẻ đẹp trí dũng và tài hoa. Trí dũng để có thể chế ngự được dòng sông hung bạo, tài hoa để xứng với dòng sông trữ tình. Vẻ đẹp của người lái đò là vẻ đẹp bình dị, thầm lặng nhưng đầy trí tuệ và sức mạnh. Đây chính là chất vàng mười của con người Tây Bắc nói riêng và người lao động Việt Nam nói chung. |
2,5
|
||
| C.3 Nhận xét quan niệm về con người của nhà văn Nguyễn Tuân.
Con người, bất kể địa vị hay nghề nghiệp gì, nếu hết lòng và thành thạo với công việc của mình thì bao giờ cũng đáng trọng. Đồng thời qua cảnh tượng vượt thác của ông đò, Nguyễn Tuân muốn nói với chúng ta một điều giản dị nhưng sâu sắc: Chủ nghĩa anh hùng đâu chỉ có ở nơi chiến trường mà có ngay trong cuộc sống hàng ngày nơi mà chúng ta phải vật lộn với miếng cơm manh áo. Tài hoa đâu chỉ có ở lĩnh vực nghệ thuật mà có ngay trong cuộc sống lao động đời thường.
-Quan niệm con người tài hoa nghệ sĩ – Nhận xét quan niệm về con người của Nguyễn Tuân thì phải là những từ như: quan niệm độc đáo, quan niệm mang tính nhân văn ngợi ca tôn vinh con người… |
0.75 | ||
| d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận. | 0,25 | ||
| e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. | 0,25 | ||
| Tổng điểm | 10,0 |
