ĐỌC HIỂU
Đọc đoạn trích:
Hãy đứng lên từ nơi em vấp ngã
Biết ăn năn và sửa đổi sai lầm
Cuộc đời sẽ không tuyệt đường ai cả
Em nhớ rằng hạnh phúc đến từ tâm…
Mình sức trẻ nên nề chi gian khổ
Phàm là người ai chẳng muốn thảnh thơi..
Đời tuy rộng nhưng đời không có chỗ
Cho những người sống chỉ biết ham chơi..
Em thấy đấy, cây tìm nguồn lòng đất
Loài chim muông cũng lặng lội kiếm mồi
Mình cao thượng mình coi thường vật chất
Nhưng không tiền thì chết đói..vậy thôi…
(https://thobuon.net/tho-tu-do/ha%CC%83y-dung-len-tu-noi-em-vap-nga.html)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Hãy chỉ ra hai câu thơ trong bài có nội dung khuyên nhủ.
Câu 3. Những dòng thơ sau giúp anh/chị hiểu như thế nào về ý tưởng của tác giả:
Cuộc đời sẽ không tuyệt đường ai cả
Em nhớ rằng hạnh phúc đến từ tâm..
Câu 4. Anh/chị có đồng tính với ý kiến của người viết trong hai câu thơ: Mình cao thượng mình coi thường vật chất
Nhưng không tiền thì chết đói..vậy thôi..
LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1 (2 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự cần thiết của việc đứng lên từ nơi vấp ngã.
Trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”, khi miêu tả gia đình thuyền chài, Nguyễn Minh Châu viết: Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh “đắt” trời cho như vậy: trước mặt tôi là một bức tranh mực tầu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Ở đoạn khác, ông lại viết: Ngay lúc ấy, chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ tôi đứng. Một người đàn ông và một người đàn bà rời chiếc thuyền…Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa… lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ, đau đớn: “Mày chết hết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ.”
(Nguyễn Minh Châu – Ngữ văn 12, tập 2, NXB Giáo dục)
Từ việc phân tích hai đoạn văn trên, anh/chị hãy làm nổi bật mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.
| Phần/
Câu |
Nội dung |
| I | ĐỌC HIỂU |
| 1 | Đoạn trích trên được viết theo thể thơ: tám chữ/tự do. |
| 2 | Hai câu thơ trong bài có nội dung khuyên nhủ: Hãy đứng lên từ nơi em vấp ngã/Biết ăn năn và sửa đổi sai lầm. |
| 3 | – Ý tưởng của tác giả trong hai câu thơ: Cuộc đời sẽ không tuyệt đường ai cả/Em nhớ rằng hạnh phúc đến từ tâm:
+ Cuộc đời của con người vốn dĩ không bằng phẳng, khó khăn, thất bại là điều khó tránh khỏi, nhiều khi nó đẩy con người người vào bước đường cùng. + Bạn phải có bản lĩnh, không được buông tay trước những khó khăn. |
| 4 | – Đồng ý. Con người cao thượng thường có lối sống thanh cao, không vì quá coi trọng vật chất mà xem thường giá trị tinh thần của cuộc sống. Tuy nhiên, con người dù cao thượng đến mấy cũng phải cần tiền để trang trải cuộc sống nên mọi người cần nỗ lực để kiếm tiền một cách chính đáng. |
| II | LÀM VĂN |
| 1 | Sự cần thiết của việc đứng lên từ nơi vấp ngã |
| a. Đảm bảo yêu cầu hình thức đoạn văn
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích hoặc song hành. |
|
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Sự cần thiết của việc đứng lên từ nơi vấp ngã |
|
| c. Triển khai vấn đề nghị luận
Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ, sự cần thiết của việc đứng lên từ nơi vấp ngã. Có thể theo hướng sau: – Trước một sự việc không thành, con người cần có sự bình tĩnh để tìm hiểu nguyên nhân của sự vấp ngã. – Dám đối mặt để chấp nhận, không né tránh sự thật, cũng không đổ lỗi hoàn toàn cho khách quan. – Biết rút ra bài học từ những thất bại đã qua để tiếp tục thực hiện công việc và ước mơ của mình. – Phê phán những con người sống thụ động, tiêu cực, dễ đầu hàng số phận, khi thất bại thì luôn đổ thừa cho hoàn cảnh. |
|
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. |
|
| e. Sáng tạo
Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sâu sắc về vấn đề nghị luận. |
|
| 2 | Phân tích hai đoạn văn trích trong “CTNX” để làm nổi bật mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. |
| a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề nghị luận; Thân bài triển khai được vấn đề; Kết bài khái quát được vấn đề. |
|
| b. Xác định đúng vấn đề nghị luận
Phân tích hai đoạn văn trong “CTNX” để làm nổi bật mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. |
|
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau: |
|
| * Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Minh Châu và truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” | |
| * Phân tích hai tình huống: | |
| – Phát hiện thứ 1: Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy một cảnh “đắt” trời cho như vậy: trước mặt tôi là một bức tranh mực tầu của một danh họa thời cổ”. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ.
+ Đây là cảnh một cảnh kì diệu về chiếc thuyền ngoài xa đang thu lưới trong biển sớm mờ sương mà Phùng đã chớp được: mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa…đang hướng mặt vào bờ. Trong con mắt Phùng, cảnh tượng đó giống như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. + Vẻ đẹp giản dị và toàn bích của thiên nhiên đã đem đến cho nghệ sĩ Phùng niềm hạnh phúc tột cùng. -> Chiếc thuyền ngoài xa ẩn hiện trong sương sớm chính là cái đẹp của nghệ thuật được con người chiêm ngưỡng ở tầm xa. |
|
|
|
– Phát hiện thứ 2: Ngay lúc ấy, chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ tôi đứng. Một người đàn ông và một người đàn bà rời chiếc thuyền…Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa… lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quất tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ, đau đớn: “Mày chết hết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ.
+ Cảnh tượng nghiệt ngã kinh hoàng: Cảnh bạo hành trong gia đình thuyền chài xảy ra vô tình trước sự chứng kiến từ đầu đến cuối của nhà nghệ sĩ. + Phùng cay đắng nhận ra những ngang trái, xấu xa, bi kịch gia đình nhà chài kia lại chính là thứ thuốc rửa quái đản lộn trái những thước phim anh đã dày công mới chụp được. -> Phát hiện nghịch lí cuộc sống ngay sau bức tranh thiên nhiên đẹp. |
| * Bình luận, đánh giá ý kiến: | |
| – Hai phát hiện của Phùng cho thấy: Đằng sau bức tranh thuyền và biển tuyệt diệu là cuộc đời đầy khắc nghiệt với những mảnh đời tội nghiệp. Từ đó tác giả làm nổi bật mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời:
+ Cuộc đời không đơn giản xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí với những mảng sáng tối, xấu đẹp, thiện ác, thật giả. Quan trọng là chúng ta đừng nhầm lẫn giữa hình thức bên ngoài và bản chất bên trong, chúng ta phải có cái nhìn đa diện, đa chiều về cuộc sống. + Cuộc đời chính là nơi sản sinh ra cái đẹp nhưng cuộc đời không phải lúc nào cũng đẹp như nghệ thuật. + Người nghệ sĩ trước khi sáng tạo cái đẹp cần phải biết rung động trước những buồn, vui, đau khổ của cuộc con người. + Nghệ thuật vốn nảy sinh từ cuộc đời nhưng để thưởng thức nghệ thuật thì cần phải có khoảng cách. |
|
| – Nghệ thuật:
+ Tạo tình huống hấp dẫn; + Cách kể chuyện tự nhiên; + Xây dựng nhân vật gần gũi với đời thường. |
|
| d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. |
|
| e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ. |
