| TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH TRƯỜNG THPT CHUYÊN |
ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2019. LẦN 3 Bài thi: NGỮ VĂN Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề. |
ĐỌC HIỂU (3.0 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi:
Khi tâm trí có mục tiêu rõ ràng, nó có thể tập trung và định hướng, rồi tái tập trung và tái định hướng cho đến khi ta đạt được mục tiêu mong muốn. Nếu không thì năng lượng của tâm trí sẽ bị lãng phí. Chính mục tiêu là điều tạo nên sự khác biệt ở khả năng tận dụng triệt để nguồn lực của mỗi người. Một nghiên cứu với sự tham gia của những sinh viên tốt nghiệp năm 1953 của Đại học Yale đã thể hiện rõ điều này. Người ta phỏng vấn những sinh viên tốt nghiệp để biết xem họ có mục tiêu rõ ràng và cụ thể hay không, có viết chúng ra và có kế hoạch hành động cụ thể hay không. Chỉ 3% số lượng sinh viên viết ra mục tiêu cụ thể cho mình. 20 năm sau, năm 1973, các nhà nghiên cứu lại phỏng vấn những sinh viên ngày trước. Họ phát hiện thấy nhóm 3% sinh viên kia hiện có tổng tài sản cao hơn tổng tài sản của toàn bộ sinh viên trong nhóm 97% cộng lại. Dĩ nhiên, nghiên cứu này chỉ đánh giá phương diện vượt trội về tài chính. Tuy nhiên, những người phỏng vấn cũng phát hiện ra rằng với những tiêu chí khó đo lường và mang tính chủ quan (như mức độ hạnh phúc), kết quả của nhóm 3% vẫn hoàn toàn vượt trội. Đây là sức mạnh của việc xác lập mục tiêu.
(Trích Đánh thức năng lực vô hạn, Anthony Robbins, NXB Tổng hợp
Tp. Hồ Chí Minh, 2018, tr.157-158)
- Theo tác giả, việc xác định mục tiêu có tác dụng gì đối với tâm trí mỗi người?
- Theo anh/chị điều quan trọng khi xác lập mục tiêu là gì?
- Việc tác giả trích dẫn các số liệu cụ thể có tác dụng như thế nào?
- Anh/chị có cho rằng lập mục tiêu là đủ để thành công không? Vì sao?
LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm):
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về: ý nghĩa của việc xác lập mục tiêu.
Câu 2 (5.0 điểm):
Cảm nhận của anh/chị về nhân vật Hồn Trương Ba trong đoạn trích sau:
Hồn Trương Ba: Ông Đế Thích ạ, tôi không thể tiếp tục mang thân anh hàng thịt được nữa, không thể được!
Đế Thích: Sao thế? Có gì không ổn đâu!
Hồn Trương Ba: Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn.
Đế Thích: Thế ông ngỡ tất cả mọi người đều được là mình toàn vẹn cả ư? Ngay cả tôi đây. Ở bên ngoài, tôi đâu có được sống theo những điều tôi nghĩ bên trong. Mà cả Ngọc Hoàng nữa, chính người lắm khi cũng phải khuôn ép mình cho xứng với danh vị Ngọc Hoàng. Dưới đất, trên trời đều thế cả, nữa là ông. Ông đã bị gạch tên khỏi sổ Nam Tào. Thân thể thật của ông đã tan rữa trong bùn đất, còn chút hình thù gì của ông đâu!
Hồn Trương Ba: Sống nhờ vào đồ đạc, của cải người khác, đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!
(Trích cảnh VII, Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr. 149)
Từ đó, hãy nhận xét triết lí nhân sinh mà tác giả Lưu Quang Vũ gửi gắm qua nhân vật.
—————————HẾT—————————–
| Họ và tên:…………………………………………… | Số báo danh:…………………………………………… |
| TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH TRƯỜNG THPT CHUYÊN |
KỲ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2019. LẦN 2 ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM Môn thi: NGỮ VĂN (Đáp án – thang điểm có 04 trang) |
||||
| Phần | Câu | NỘI DUNG | Điểm | ||
| I | ĐỌC HIỂU | 3.0 | |||
| 1 | Theo tác giả, việc xác định mục tiêu giúp tâm trí: có thể tập trung và định hướng, rồi tái tập trung và tái định hướng cho đến khi ta đạt được mục tiêu mong muốn. | 0,5 | |||
| 2 | Điều quan trọng khi xác lập mục tiêu là: biết mình muốn gì, mục tiêu phải mang tính tích cực, đo lường được, có mốc thời gian hoàn thành, … | 0,5 | |||
| 3 | Việc tác giả trích dẫn các số liệu cụ thể có tác dụng: – Tăng tính xác thực, sức thuyết phục, tính khách quan cho lập luận của mình. – Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt ra mục tiêu và cách thức thức thực hiện nó: mục tiêu phải rõ ràng, chi tiết; phải được viết ra giấy, có kế hoạch hành động cụ thể để biến điều đó thành hiện thực. |
1,0 | |||
| 4 | Thí sinh có thể bày tỏ ý kiến của mình theo những cách khác nhau nhưng phải kiến giải lựa chọn của mình một cách hợp lý và thuyết phục. | 1,0 | |||
| II | LÀM VĂN | 7.0 | |||
| 1 | Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về: ý nghĩa của việc xác lập mục tiêu. | 2,0 | |||
| a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 200 chữ Có đủ các phần mở đoạn, phát triển đoạn, kết đoạn. Mở đoạn nêu được vấn đề, phát triển đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn kết luận được vấn đề. |
0,25 |
||||
| b. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. | 1.5 | ||||
| * Giải thích: Mục tiêu là điều cụ thể, là một dự định, một ý tưởng về tương lai, một mong muốn của một cá nhân hay một nhóm người đã hình dung ra, lên kế hoạch và cam kết để đạt được. -> Việc xác lập mục tiêu có sức tác động mạnh mẽ đến người vạch ra nó, có tác dụng biến các kế hoạch đã nêu ra trở thành hiện thực. |
0,25 |
||||
| Bàn luận: + Mục tiêu chính là chiếc la bàn dẫn đường, là kim chỉ nam nhằm giúp chúng ta chinh phục được những thử thách, đạt được những dự định, ước mơ trong cuộc sống. Giúp ta tìm ra giải pháp, vượt qua sự trì trệ của bản thân, tạo động lực giúp mỗi cá nhân vượt qua mọi trở ngại tiến nhanh về phía trước để đạt thành công. + Giúp mỗi người có cuộc sống ý nghĩa hơn. Xác định mục tiêu, không ngừng nỗ lực và kiên trì chính là chìa khoá mang đến hạnh phúc và cuộc sống ý nghĩa cho mỗi người. + Nâng cao sự tự tin của bản thân khi biết rõ khả năng đạt được mục tiêu khi đã thiết lập. Ta sẽ tập trung vào những điều mình cần phải làm và loại bỏ những yếu tố không liên quan và ngăn cản mình đi đến với mục tiêu mong muốn đạt được. Điều này giúp ta tiết kiệm thời gian, công sức và đôi khi cả chi phí để đầu tư. + Giúp chúng ta phát huy được điểm mạnh của bản thân. Biết rõ điểm mạnh, yếu của chính mình sẽ giúp chúng ta thiết lập mục tiêu của mình rõ ràng, cụ thể và không xa rời thực tế; giúp mỗi cá nhân hạn chế được sai lầm, thất bại, phát huy điểm mạnh để có được thành công và hạnh phúc nhanh chóng, bền vững hơn. (Thí sinh có thể đưa ra nhiều luận bàn hợp lý khác) Thí sinh liên hệ thực tế để làm sáng rõ hơn các vấn đề lý luận. |
0.75 |
||||
| * Bàn luận mở rộng – Liên hệ thực tế. – Lật lại vấn đề: Tuy nhiên, đặt mục tiêu không thôi chưa đủ, quan trọng nhất là chúng ta phải thực sự nỗ lực hết mình để hoàn thành chúng. |
0.25 | ||||
| * Rút ra bài học nhận thức và hành động đúng đắn, phù hợp. | 0,25 | ||||
| c. Sáng tạo: có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. | 0,25 | ||||
| 2 | Cảm nhận nhân vật Hồn Trương Ba trong đoạn trích. | 5,0 | |||
| a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. | 0,25 | ||||
| b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận nhân vật Hồn Trương Ba trong đoạn trích, từ đó nhận xét triết lí nhân sinh mà tác giả Lưu Quang Vũ gửi gắm qua nhân vật. | 0,5 | ||||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận (đặc biệt là thao tác phân tích, so sánh); kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Thí sinh có thể triển khai bài làm theo nhiều cách nhưng phải đảm bảo những nội dung chính sau: |
3.5 | ||||
| * Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, vấn đề nghị luận – Lưu Quang Vũ được đánh giá là một trong những kịch gia tài năng nhất, là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường nước nhà những năm 80 của thế kỷ XX. Kịch ông thường sắc sảo dữ dội, đề cập đến những vấn đề mang tính thời sự và ẩn chứa sau đó là những triết lí nhân sinh sâu sắc, thấm đượm chất nhân văn. – Tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt được viết năm 1981, có nguồn gốc từ một truyện cổ dân gian được công diễn vào năm 1998, là một trong những tác phẩm kịch xuất sắc nhất của Lưu Quang Vũ. Vở kịch đặt ra nhiều vấn đề có tính triết lí sâu sắc từ chuyện Hồn Trương Ba sống lại và trú ngụ trong xác Hàng Thịt . – Đoạn trích thuộc đoạn giữa phần 3 cảnh VII, gần màn kết vở kịch, tái hiện lại cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và Đế Thích, tô đậm bi kịch và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật chính. Qua trích đoạn này, tác giả Lưu Quang gửi gắm tới độc giả nhiều tư tưởng mang tính triết lí sâu sắc. – Hoàn cảnh dẫn đến màn đối thoại: Trương Ba là một người làm vườn lương thiện, có tài đánh cờ giỏi. Song, không may bị chết oan vì sự tắc trách của quan trời. Đế Thích là một ông tiên cao cờ, vì yêu quý và mến tài đánh cờ của Trương Ba nên đã giúp Hồn Trương Ba sống lại trong thể xác của anh hàng thịt. Tuy nhiên hành động này vô tình đẩy Hồn Trương Ba vào một bi kịch đau đớn nghiệt ngã: Hồn bị tha hoá, bị thể xác sai khiến trở nên tầm thường, bị người thân hắt hủi xa lánh. Trương Ba rất lấy làm đau khổ, tuyệt vọng và quyết định tìm một cuộc sống đích thực dù phải đánh đổi bằng cái chết. Quyết định ấy thúc đẩy hồn Trương Ba lấy hương thắp gọi Đế Thích để nhờ ông tiên này giúp đỡ. – Nội dung: Trong trích đoạn hồn Trương Ba đã bày tỏ tình cảnh bất hạnh của mình khi phải sống trong thân xác của anh hàng thịt. Qua đó toát lên thân phận bi kịch và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật. |
0.5 | ||||
| * Cảm nhận hình tượng nhân vật Hồn Trương Ba: – Bi kịch: + Bi kịch là những xung đột, những mâu thuẫn đối lập giữa cái thiện và cái ác, giữa cái cao cả và thấp hèn dẫn đến một kết thúc buồn. Nhân vật chính thường kết thúc bằng cái chết bi thảm, để lại cho người đọc nỗi xót thương vô hạn. Mặc dù vậy, kết thúc truyện cái chân, thiện, mĩ luôn chiến thắng cái ác, cái xấu, cái giả dối,… + Biểu hiện bi kịch của hồn Trương Ba: . Việc mang thân anh hàng thịt khiến hồn Trương Ba rơi vào trạng thái mệt mỏi, chán chường cùng cực; đau khổ, tuyệt vọng, bế tắc, cảm thấy sống không bằng chết. Điều này vượt ngoài sức chịu đựng của hồn Trương Ba: điệp ngữ “không thể được” thể hiện rõ điều này. . Hồn Trương Ba đau khổ khi phải sống cuộc sống trái tự nhiên, “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo” không được là chính mình. (Lấy dẫn chứng ở màn đối thoại với thể xác để phân tích chứng minh). . Phải đấu tranh với Đế Thích, phải tìm đến cái chết, tự thủ tiêu cuộc sống, sự sống để được là “tôi toàn vẹn”; để không còn vật quái gở mang tên “hồn Trương Ba, da hàng thịt”. – Vẻ đẹp tâm hồn: + Hồn Trương Ba đau khổ, quyết định lựa chọn cái chết để giải phóng cho mình một mặt xuất phát từ nhu cầu nội tại của bản thân, mặt khác xuất phát từ tấm lòng vị tha, trái tim nhân hậu, cao thượng: mong muốn giải thoát nỗi khổ đau cho những người thân yêu; muốn ngăn chặn nguy cơ gia đình “tan hoang” do tác động, ảnh hưởng tiêu cực từ chính mình; muốn đem lại niềm vui, niềm hạnh phúc cho những người xung quanh, như cu Tị, chị Lụa, vợ anh hàng thịt, anh hàng thịt. + Là người rất ngay thẳng, dũng cảm: Ông ý thức được cảnh ngộ tha hóa của bản thân, dám nhìn thẳng vào sự thật phũ phàng đó; kiên quyết không thỏa hiệp với cái xấu, cái ác, dám chống lại phần thấp hèn, ti tiện trong con người mình. Ông dám chỉ trích sai lầm của quan trời: Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết! + Có quan niệm sống đúng đắn sâu sắc: . “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được”: Cuộc sống thực sự phải có sự hòa hợp giữa thể chất và tâm hồn, bên trong và bên ngoài. . “Sống nhờ vào đồ đạc, của cải của người khác là chuyện không nên”, càng không nên sống nhờ vả vào thể xác của người khác. . Sự sống là quan trọng, song “sống như thế nào” còn quan trọng hơn. |
1,0 1,0 |
||||
| * Triết lí nhân sinh mà Lưu Quang Vũ gửi gắm qua nhân vật. – Được sống là một điều may mắn, nhưng sống như thế nào mới quan trọng – Con người chỉ thực sự hạnh phúc khi được sống là chính mình, có được sự hoà hợp giữa thể xác và linh hồn, giữa bên trong và bên ngoài, giữa nội dung và hình thức trong một thể thống nhất toàn vẹn chứ không phải là cuộc sống chắp vá, bất nhất: “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”. – Trong cuộc sống chúng ta phải biết đấu tranh với sự dung tục tầm thường và chiến thắng nghịch cảnh để hoàn thiện nhân cách của bản thân. Có như vậy chúng ta mới được là chính mình toàn vẹn. |
0.5 | ||||
| – Đánh giá: + Giá trị nội dung: Đoạn trích đã thể hiện được cảnh ngộ đáng thương cũng như những nét đẹp đáng trân trọng, đáng quí trong tâm hồn nhân vật Trương Ba. Qua đó, kịch gia gửi gắm nhiều tư tưởng mang tính triết lí sâu sắc, ý nghĩa. + Giá trị nghệ thuật: . Tác giả tạo ra xung đột kịch căng thẳng do khác nhau về quan niệm sống. . Ngôn ngữ kịch giàu tính cá thể. . Giọng điệu đa thanh, phức điệu, vừa hướng nội vừa hướng ngoại, vừa giàu triết lý. Những triết lý có tính gợi mở, lột mặt nạ giải thiêng thần thánh mà mục đích cũng là tôn vinh con người với những ước mơ, những khát vọng đời thường. . Với cuộc đối thoại này, tác giả đã cởi nút cho xung đột của tác phẩm. |
0.5 | ||||
| d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận. | 0,5 | ||||
| e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. | 0,25 | ||||
| ĐIỂM TOÀN BÀI THI : I + II = 10,0 điểm | |||||
