Đề 1: Đọc văn bản sau và trả lời các yêu cầu :
(1) Nguyễn Trãi (1380 – 1442) hiệu là ức Trai, quê gốc tại làng Ngái (Chi Ngại), huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang (nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương). Ông mất ngày 19 – 9 – 1442, tức 16 tháng tám năm Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba, trong vụ án Lệ Chi Viên (tức vụ án Trại Vải, huyện Gia Lương, nay thuộc Bắc Ninh), vụ án tru di tam tộc oan khốc nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Toàn bộ tác phẩm của Nguyễn Trãi, mặc dù bị mất mát nhiều, song vẫn còn khá đồ sộ về số lượng và kiệt xuất về chất lượng: Bình Ngô đại cáo, Quân trung từ mệnh tập, Lam Sơn thực lục, Vĩnh Lăng thần đạo bi, Chí Linh sơn phú, Dư địa chí, Băng Hồ di sự lục, ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập.
(2) Trong thời trung đại, thư ban đầu là tên chung của loại thư tín, viết để trao đổi thông tin công việc hoặc tình cảm giữa người với người, hoặc gửi cho vua quan, bạn bè, người thân. Về sau, thư gửi vua được gọi là biểu, tấu còn thư chỉ là hình thức thông tin giữa những người ngang hàng. Trong Quân trung từ mệnh, là hình thức công văn, bàn việc nước, việc chiến, việc hoà nên mang đậm nét tính chính luận.
(3) Với một nghệ thuật nghị luận bậc thầy, thư lại dụ Vương Thông của Nguyễn Trãi cho thấy ý chí quyết thắng và tinh thần yêu chuộng hoà bình của quân và dân ta.
( Trích Học tốt Ngữ văn 10 nâng cao Học kì 2, Phạm An Miên)
1/ Nêu ý chính của văn bản trên? Phương thức biểu đạt của văn bản là gì ?
2/ Tru di tam tộc là gì?
3/ Văn bản (2) có một câu văn không chính xác. Chỉ ra lỗi sai và nêu cách sử cho đúng? Sau đó, nêu phép liên kết chính trong văn bản (2).
4/ Viết đoạn văn ngắn ( 5 đến 7 dòng) bày tỏ suy nghĩ về bảo vệ hoà bình của tuổi trẻ trong cuộc sống hôm nay.
Trả lời:
1/ Văn bản trên có ý chính: Khái quát về tiểu sử, sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi, thể loại thư trong văn học trung đại và giá trị của tác phẩm Thư lại dụ Vương Thông.
Phương thức biểu đạt của văn bản: thuyết minh
2/ “Tộc” là “họ”, “Tru di tam tộc” là giết ba họ của một người:Họ hàng của cha, họ hàng của mẹ, họ hàng của vợ.
3/a/ Câu văn không chính xác đó là :
Trong Quân trung từ mệnh, là hình thức công văn, bàn việc nước, việc chiến, việc hoà nên mang đậm nét tính chính luận.
- Lỗi sai : thiếu chủ ngữ
- Cách sửa : bổ sung chủ ngữ : từ thư trước từ là. Cân văn viết lại là : Trong Quân trung từ mệnh, thư là hình thức công văn, bàn việc nước, việc chiến, việc hoà nên mang đậm nét tính chính luận.
b/ Phép liên kết chính trong văn bản (2) : phép lặp từ thư.
4/ Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu :
-Hình thức : đảm bảo về số câu, không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng, trôi chảy ;
-Nội dung: từ đánh giá ý nghĩa áng văn chính luận của Nguyễn Trãi, thí sinh liên hệ trách bảo vệ hoà bình của tuổi trẻ trong cuộc sống hôm nay. Cụ thể :
+ Hiểu hoà bình là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang; là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng, hợp tác giữa các quốc gia- dân tộc, giữa con người với con người;là hạnh phúc và khát vọng của toàn nhân loại.
+ Hòa bình đem lại cuộc sống ấm no ,hạnh phúc, bình yên cho con người. Còn chiến tranh chỉ mang lại đau thương tang tóc, đói nghèo, bệnh tật, trẻ em thất học, gia đình li tán …
+ Vì thế, tuổi trẻ phải nhận thức về giá trị to lớn của hoà bình; có hành động cụ thể trong việc bảo vệ hoà bình như góp phần tuyên truyền về độc lập dân tộc, đấu tranh chống các thế lực thù địch, tích cực học tập và lao động, sống có lí tưởng, ước mơ..
